Ο Ντόναλντ Τραμπ επικράτησε στις προεδρικές εκλογές της 5ης Νοεμβρίου, αποδεικνύοντας –για ακόμη μια φορά– ότι στις αμερικανικές εκλογές κερδίζει ο υποψήφιος που υπόσχεται «αλλαγή». Οι Δημοκρατικοί ήρθαν αντιμέτωποι με τη δυσαρέσκεια των ψηφοφόρων προς το κατεστημένο. Δεν μπορούσαν να πουν στην προεκλογική εκστρατεία τους ότι «η χώρα βρίσκεται στον σωστό δρόμο», οπότε προτίμησαν την προσέγγιση «καλύτερα ο διάβολος που γνωρίζεις». Τελικά, δεν έπεισαν. Οι ψηφοφόροι προτίμησαν τον πιο διασκεδαστικό «διάβολο».
Οι δημοσκοπήσεις υποδήλωναν εδώ και καιρό ότι η λεγόμενη «λαϊκή» ψήφος –δηλαδή σε παναμερικανικό επίπεδο, που δεν κρίνει το αποτέλεσμα, καθώς στις ΗΠΑ υπάρχει το σύστημα των εκλεκτόρων που στέλνουν οι Πολιτείες– θα ήταν οριακή. Η νίκη του Τραμπ σε βασικές Πολιτείες, όπως η Βόρεια Καρολίνα και η Τζόρτζια, άφησε τη Χάρις να βασίζεται σε μια πιθανότητα νίκης της στο πάλαι ποτέ «Μπλε Τείχος», σε μια επικράτηση των Δημοκρατικών στις μεγάλες Πολιτείες της εργατικής τάξης του Βορρά, την Πενσιλβάνια, το Μίσιγκαν και το Ουισκόνσιν. Αυτό δεν έγινε.
Γιατί, όμως, παρά την όπως φαίνεται κατά κράτος ήττα τους, οι Δημοκρατικοί γίνονταν όλο και πιο σίγουροι όσο πλησίαζε η ημέρα των εκλογών; Ηταν επειδή η επιθυμία είχε γίνει προγνωστικό; Ηταν επειδή σκέφτονταν δύο πράγματα, ανέφεραν οι λονδρέζικοι Times.
Πρώτον, ότι υπήρχε ένα παραπλανητικό χάσμα ενθουσιασμού μεταξύ των ψηφοφόρων τους και εκείνων των Ρεπουμπλικανών. Ηταν πεποίθησή τους ότι οι γυναίκες ψηφοφόροι θα αντιδρούσαν ενάντια στους νόμους που περιορίζουν τις αμβλώσεις και μπορεί επίσης να γύριζαν την πλάτη στον «φαλλοκράτη» Τραμπ. Αυτή η πίστη στον ενθουσιασμό των γυναικών για τη Χάρις ήταν όμως εντελώς άστοχη. Κάτι παρόμοιο συνέβη με τη Χίλαρι Κλίντον το 2016, αν και τότε η πρώην Πρώτη Κυρία είχε κερδίσει τουλάχιστον τη λαϊκή ψήφο.
Το δεύτερο πράγμα που ήλπιζαν οι Δημοκρατικοί είναι ότι η πολύ πιο οργανωμένη προεκλογική εκστρατεία τους (εθελόντριες που χτυπούσαν τις πόρτες για να πάνε οι ψηφοφόροι στις κάλπες) θα αποδεικνυόταν αποφασιστικής σημασίας. Μπορεί απλώς να υπερεκτίμησαν το πλεονέκτημά τους ή τουλάχιστον να υπερεκτίμησαν πόσο ρόλο θα έπαιζε.
Υπήρχαν εξάλλου και αντικειμενικές δυσκολίες, τις οποίες είτε οι επιτελείς της Χάρις έβλεπαν και επέλεξαν να τις αγνοήσουν είτε δεν τις έβλεπαν καν –δύσκολο να πει κανείς ποιο από τα δύο είναι το χειρότερο.
Οπως σημείωσε το Axios, η Χάρις δεν κατάφερε να αποτινάξει τη φθορά της κυβέρνησης του Τζο Μπάιντεν. Ετσι είδε τους ψηφοφόρους να της γυρίζουν την πλάτη, όπως έχει συμβεί με τις απερχόμενες κυβερνήσεις σε όλες τις χώρες του κόσμου τα τελευταία χρόνια.
Χαρακτηριστική η περίπτωση του Ουισκόνσιν, μια Πολιτεία βιομηχανική και ως εκ τούτου χειμαζόμενη από τους συνεχείς μετασχηματισμούς του παραγωγικού μοντέλου: εκεί, με βάση τα exit poll, οι ψηφοφόροι έκριναν αρνητικά σε ποσοστό 61% τον Τζο Μπάιντεν και την κυβέρνηση –ήταν ποσοστό πολύ πάνω του εθνικού μέσου όρου, και σοβαρό πρόβλημα, όπως αποδείχθηκε, για τη Χάρις.
Διότι παράλληλα υπήρχε το πρόβλημα που ακούει στο όνομα «πληθωρισμός», ένας κατ’ εξοχήν «δολοφόνος» κυβερνήσεων. Σύμφωνα με το Axios, το όνειρο μιας επιστροφής στις τιμές που υπήρχαν επί Τραμπ και πριν από την Covid-19 μέτρησε πολύ περισσότερο από την κινδυνολογία για το μέλλον της αμερικανικής δημοκρατίας, τον διχαστικό λόγο του Τραμπ ή ακόμα και τα δικαιώματα για τις αμβλώσεις.
Η ομάδα της Χάρις χρησιμοποίησε ακόμα και παλαιούς Ρεπουμπλικανούς αξιωματούχους για να καταδείξει το ρατσιστικό παρελθόν του Τραμπ, φτάνοντας στο σημείο να τον περιγράψει ως «φασίστα». Ομως οι Αμερικανοί αυτόν τον «φασίστα» ψήφισαν και τώρα το Δημοκρατικό Κόμμα προσπαθεί να καταλάβει τι πήγε στραβά.
Η αντιπρόεδρος έκανε μια καλή εκστρατεία 100 ημερών, η οποία αναγνωρίστηκε για τα λιγοστά λάθη της, τις μεγαλειώδεις και πολυπληθείς συγκεντρώσεις και την προσέλκυση τεράστιων δωρεών από ανώνυμους και επώνυμους χρηματοδότες –μάλιστα αυτή η εκστρατεία έμοιαζε να έχει αποκτήσει μια ιδιαίτερη δυναμική τις τελευταίες ημέρες.
Ομως ούτε τα χρήματα έπαιξαν ρόλο ούτε η ενεργητικότητα της Κάμαλα Χάρις που όργωσε τις κρίσιμες Πολιτείες μέχρι και την ύστατη ώρα. Η Χάρις έχασε, έγραψε το Axios, επειδή δεν μπόρεσε να πείσει τους ψηφοφόρους ότι ήταν αυτή που θα φέρει την «αλλαγή». Μπορεί να είναι γυναίκα. Και μαύρη. Αλλά αυτά τα δύο στοιχεία δεν σημαίνουν αυτομάτως ότι είναι κάτι διαφορετικό. Ιδίως στα μάτια ψηφοφόρων κουρασμένων και απογοητευμένων από ένα αμερικανικό όνειρο που κάπου στην πορεία έχει σβήσει.