«Έχετε καρκίνο; Ή είστε ένας “γενναίος ήρωας που πολεμάτε έναν δαιμονικό εχθρό”; Υπάρχει κάτι μέσα στο σώμα σας που πρέπει να αφαιρεθεί ή αποτελείτε ένα ηρωικό θύμα ενός πολέμου που “μπορεί να χάσετε ή να κερδίσετε;”», διερωτάται σε κείμενό του ο Σάιμον Τζένκινς, διακεκριμένος αρθρογράφος του Guardian, για να εκφράσει την αγανάκτησή του με την πολεμική ρητορική που εξακολουθεί να περιβάλλει τον καρκίνο.
Ο παλαίμαχος δημοσιογράφος επικαλείται πρόσφατη έρευνα της οργάνωσης Macmillan Cancer Support σύμφωνα με την οποία οι καρκινοπαθείς «θέλουν να αντιμετωπίζονται όπως κάθε άλλος άνθρωπος που είναι άρρωστος. Θέλουν να συζητήσουν για τη θεραπεία τους με έναν γιατρό. Είναι τόσο απλό».
Τα λόγια έχουν πάντα τη δική τους σημασία, μας υπενθυμίζει ο Τζένκινς. Όχι τόσο γιατί επιδρούν στη σωματική ευεξία αλλά επειδή επηρεάζουν τον τρόπο με τον οποίο βιώνουν οι άνθρωποι την ασθένειά τους και σχετίζονται με όλους όσοι τους περιβάλλουν.
«Όποιος έχει βιώσει την εμπειρία του καρκίνου γνωρίζει πολύ καλά τα πένθιμα βλέμματα που δέχεται ένας καρκινοπαθής. Καημένε μου. Λυπόμαστε τόσο
Ο καρκίνος εξακολουθεί να αποτελεί ταμπού. Γιατί έως και τα μέσα του περασμένου αιώνα θεωρούνταν πως είναι η κατεξοχήν ανίατη και, κατ’ επέκταση, ακατονόμαστη ασθένεια. Αλλά αυτή η θανατική αντίληψη εξακολουθεί έως και σήμερα να κυριεύει τους ασθενείς, μεταλλάσσοντας την αρχική διάγνωση, ακόμα και των πιο κοινών και θεραπεύσιμων καρκίνων, όπως ο καρκίνος του στήθους, του εντέρου, του πνεύμονα και του προστάτη «σε ένα καταστροφικό πλήγμα που μπορεί να αντιμετωπιστεί ως προπομπός θανάτου από συγγενείς και φίλους».
Ο καρκίνος δεν πρέπει να αντιμετωπίζεται σαν «βουβωνική πανώλη» αλλά ως αυτό που είναι στην πραγματικότητα, «ένας» (και όχι «ο») καρκίνος, κάτι το συγκεκριμένο, μια νεοπλασία. Σίγουρα υπάρχουν είδη καρκίνου των οστών, του αίματος και των κυττάρων που είναι ή καταλήγουν να είναι «καθολικά» αλλά οι περισσότερες περιπτώσεις αφορούν κακοήθεις όγκους οι οποίοι πρέπει είτε να αφαιρεθούν είτε να καταστραφούν επιτόπια και το ταχύτερο δυνατό. «Εάν δεν έχουν εξαπλωθεί, αποτελούν παρελθόν. Δεν αφήνουν τους ανθρώπους “σε ύφεση”, με το πέπλο του θανάτου να εξακολουθεί να πλανάται από πάνω τους», τονίζει ο Τζένκινς.
Δεν παραλείπει, φυσικά, να σημειώσει πως το γεγονός ότι ο καρκίνος εξακολουθεί να γίνεται αντιληπτός ως «ένας στρατός εισβολής» ή «ένας αθάνατος εξωγήινος στον οποίο το ανθρώπινο σώμα δεν μπορεί να αντισταθεί», οφείλεται εν μέρει και στην αποτυχία των προσπαθειών της ιατρικής κοινότητας για την ανακάλυψη μιας θεραπείας.
Οι φαρμακοβιομηχανίες γνωρίζουν πως η πολεμική ρητορική κατά του καρκίνου συμβάλλει στη συγκέντρωση περισσότερων πόρων, με αποτέλεσμα πολλοί να υποστηρίζουν πως αυτό δικαιολογεί την αντίσταση που προέβαλαν έως πρόσφατα οι κυρίαρχοι του κλάδου κατά της διεξαγωγής περαιτέρω μελετών για την ανάπτυξη της ανοσοθεραπείας.
Καταλήγοντας ο Τζένκινς σημειώνει πως θα πρέπει να αντιμετωπίζουμε τους καρκίνους (στον πληθυντικό) και να μιλάμε για αυτούς όχι με ορολογία «Πενταγώνου» αλλά με τα λόγια ενός γενικού χειρουργού. Γιατί αυτό «θα παρηγορούσε χιλιάδες κοινούς θνητούς, που θέλουν να αντιμετωπίσουν αυτήν την ασθένεια όπως οποιαδήποτε άλλη». Στις περισσότερες περιπτώσεις αυτό σημαίνει ότι η φράση «Έχετε καρκίνο; Λυπάμαι πολύ, πότε θα τον αφαιρέσουν;» αρκεί.