Τα smartphones γίνονται φέτος 17 ετών, κάτι που σημαίνει ότι μια ολόκληρη γενιά δεν γνωρίζει πώς ήταν ο κόσμος πριν από αυτά. Αλλά υπάρχουν και αυτοί που απορρίπτουν ευθέως τη χρήση κινητών τηλεφώνων λόγω των επιπτώσεών τους στη συγκέντρωση, στον ύπνο και στην ψυχική υγεία. Κάποιοι από αυτούς έχουν ενστερνιστεί τον όρο «νεολουδίτες», από το κίνημα του 19ου αιώνα – όταν βρετανοί εργάτες κατέστρεφαν τις μηχανές που αντικαθιστούσαν την εργασία τους.
Το BBC επισημαίνει ότι πολλοί από αυτούς τους χρήστες, που έχουν μπουχτίσει από τη νέα τεχνολογία, τώρα στρέφονται προς τα «χαζά τηλέφωνα» – ένας όρος που χρησιμοποιείται για συσκευές με βασικές λειτουργίες, όπως κλήσεις, γραπτά μηνύματα και ρυθμίσεις ξυπνητηριού. Κάποια από αυτά θυμίζουν τα αναδιπλούμενα τηλέφωνα της δεκαετίας του 1990, είναι όμως εξειδικευμένα προϊόντα με υποβαθμισμένες υπηρεσίες smartphone, αλλά και σε υψηλές τιμές.
Σε ορισμένες περιπτώσεις, ανήσυχοι γονείς στρέφονται σε αυτές τις συσκευές για να κρατήσουν τα παιδιά τους μακριά από τους περισπασμούς των «έξυπνων» τηλεφώνων. Αλλά η συγκεκριμένη αναδυόμενη αγορά περιλαμβάνει ηλικιωμένους που θέλουν κάτι απλό, εργαζόμενους σε σκληρές βιομηχανίες που χρειάζονται στιβαρές συσκευές, καθώς και σε άτομα που δεν έχουν την οικονομική δυνατότητα να ανταποκριθούν στις υψηλές τιμές των σύγχρονων τηλεφώνων.
Παρά την αυξανόμενη ζήτηση, όμως, οι κατασκευαστές κινητών τηλεφώνων δεν δείχνουν το απαιτούμενο ενδιαφέρον στις πιο απλές συσκευές. Καθώς τα smartphones καλύπτουν τη συντριπτική πλειονότητα των καταναλωτών, οι τεχνολογικοί γίγαντες έχουν ελάχιστα οικονομικά κίνητρα να συνεχίσουν να παράγουν νέα αλλά παλαιάς κοπής τηλέφωνα ή να ενημερώνουν τις υπάρχουσες σειρές τους.
Αν και μικρή σε ζήτηση, η αγορά απλών κινητών τηλεφώνων είναι υπαρκτή. Μια έρευνα της εταιρείας Counterpoint Research τον Αύγουστο του 2023 στις ΗΠΑ καταδεικνύει ότι αυτό το ποσοστό της αγοράς αγγίζει το 2%. Μπορεί να φαίνεται μικρό, αλλά σύμφωνα με την έρευνα οι πωλήσεις απλών τηλεφώνων μόνο στις ΗΠΑ θα έφθαναν τις 2,8 εκατομμύρια συσκευές μέχρι το τέλος της περυσινής χρονιάς.
Ερευνες δείχνουν ότι οι διεθνείς πωλήσεις απλών τηλεφώνων αναμένεται να αποφέρουν έσοδα ύψους 9,76 δισ. ευρώ μέσα στο 2024. Ωστόσο, οι κατασκευάστριες εταιρείες τους δυσκολεύονται να αποκομίσουν κέρδος από αυτές τις «απογυμνωμένες» συσκευές – οπότε κρίνουν ότι, με οικονομικά κριτήρια, δεν αξίζει η βελτίωσή τους.
Με δεδομένο ότι η πλειονότητα των τεχνολογικών γιγάντων σήμερα παράγει έσοδα είτε από λογισμικό είτε από εξαιρετικά εξειδικευμένα ηλεκτρονικά υλικά κατασκευής υπολογιστών και τηλεφώνων, δεν έχουν κίνητρο να δημιουργήσουν νέες σειρές πιο απλών τηλεφώνων. Αλλά ούτε οι υπάρχοντες, μικρότεροι κατασκευαστές απλών τηλεφώνων προβλέπεται να συνεχίσουν την ανάπτυξή τους μακροπρόθεσμα.
Πέρα από τα επισφαλή περιθώρια κέρδους, υπάρχει και το πρόβλημα ότι η τεχνολογία στην οποία βασίζονται αυτές οι συσκευές θα γίνει τόσο ξεπερασμένη που δεν θα μπορούν πια να λειτουργήσουν. Για παράδειγμα, οι χρήστες παλιών τηλεφώνων παγκοσμίως θα τα δουν να πέφτουν σε αχρηστία μόλις οι παλαιές τεχνολογίες 2G και 3G που χρησιμοποιούν καταργηθούν από τους παρόχους.
Ισως ο μόνος τρόπος για να επιβιώσουν αυτά τα τηλέφωνα είναι οι εταιρείες να αναπτύξουν μοντέλα premium – πολυτελή και αρκετά ακριβά ώστε να παράγουν κέρδος. Ηδη, ορισμένες νεοφυείς επιχειρήσεις προσπαθούν να κατακτήσουν αυτό το εξειδικευμένο κομμάτι της αγοράς, προσφέροντας ένα είδος μοντέρνας αντίληψης για τα απλά κινητά τηλέφωνα.
Η εταιρεία Light, με έδρα τη Νέα Υόρκη, κατασκευάζει προσαρμόσιμα, υψηλής τεχνολογίας «ελαφρά τηλέφωνα», που ελαχιστοποιούν την έκθεση στο διαδίκτυο, στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και σε άλλους περισπασμούς. Η τελευταία συσκευή που λάνσαρε πέρυσι κοστίζει 275 ευρώ – τιμή αντίστοιχη ενός smartphone χαμηλής ή μεσαίας κατηγορίας αλλά κατάλληλη για να εξασφαλίσει τη βιωσιμότητα ενός τόσο εξειδικευμένου προϊόντος.
Νωρίτερα φέτος, η ελβετική μάρκα Punkt παρουσίασε επίσης ένα απλοποιημένο smartphone αξίας 690 ευρώ, το οποίο διαθέτει την υφή και κάποιες λειτουργίες μιας συσκευής σύγχρονης τεχνολογίας. Τα πολυτελή «απλά» τηλέφωνά της μοιάζουν με iPhone, αλλά διαθέτουν μόνο ρολόι/ξυπνητήρι, ημερολόγιο, δυνατότητες κλήσης και αποστολής κειμένων.
Και όμως, παρά την ύπαρξη αυτών των νέων παικτών στην αγορά, η επιτυχία της ανάπτυξης απλών συσκευών παραμένει επισφαλής. Η Bullitt, κατασκευάστρια εταιρεία του αρκετά δημοφιλούς στην Ευρώπη αναδιπλούμενου τηλεφώνου CAT S-22, κήρυξε χρεωκοπία μέσα στο 2024. Η συσκευή παρέχει κλήσεις, μηνύματα και λίγες εφαρμογές ανταλλαγής μηνυμάτων μέσω διαδικτύου, ενώ μειώνει τη συνολική χρήση του ιστού σε μιάμιση ώρα την ημέρα κατά μέσο όρο.