Να προκαλέσουν μια επανάσταση στον παγκόσμιο πολιτισμό βάλθηκαν οι Σαουδάραβες με τα άφθονα δισεκατομμύριά τους. Τουλάχιστον αυτό υποστηρίζουν οι ίδιοι. Πώς; Δημιουργώντας εκ του μηδενός μια αστική ουτοπία, οικοδομώντας μια απόλυτα βιώσιμη πόλη του μέλλοντος.
Το προωθητικό βίντεο είναι πραγματικά εντυπωσιακό. Μας προσκαλεί να φανταστούμε ένα τείχος από καθρέφτη ύψους 500 μέτρων (το ύψος του Πύργου του Αϊφελ είναι 330 μέτρα), πλάτους μόλις 200 μέτρων και μήκους… 170 χιλιομέτρων, εντός του οποίου θα ζουν έως και εννιά εκατομμύρια άνθρωποι.
Πρόκειται για την τελευταία εξέλιξη όσον αφορά τη συμβίωση σε πόλεις με υψηλή αστική πυκνότητα (η οποία βελτιώνει τη βιωσιμότητα) ή απλά για μια μεγαλειώδη, ομολογουμένως, ιδέα η οποία, ωστόσο, ανήκει περισσότερο στη σφαίρα της φαντασίας;
Τόσο εξωφρενικό είναι το σχέδιο της Σαουδικής Αραβίας που ακόμη και οι αρχιτέκτονες και οι οικονομολόγοι και οι πάσης φύσεως λοιποί ειδικοί που μετέχουν σε αυτό το υπερφιλόδοξο, πραγματικά ουτοπικό, εγχείρημα δεν γνωρίζουν καν ακόμη εάν είναι εφικτό.
Πάντως σύμφωνα με το όραμα του Μοχάμαντ μπιν Σαλμάν, η «Γραμμή», (The Line), όπως θα ονομάζεται η πόλη-τείχος, θα είναι το σημείο αναφοράς της Neom, μιας φουτουριστικής πόλης-κράτους μεγάλης όσο το Βέλγιο, που επιδιώκει να ιδρύσει και να οικοδομήσει ο πρίγκιπας διάδοχος της Σαουδικής Αραβίας στον Κόλπο της Ακαμπα, στο βόρειο άκρο της Ερυθράς Θάλασσας, δαπανώντας 500 δισεκατομμύρια δολάρια.
Τα σχέδια του Ριάντ για την Neom παρουσιάστηκαν πρώτη φορά το 2017 αλλά, πέρα από μεγάλη εντύπωση, προκάλεσαν επίσης τη δυσπιστία των ειδικών, κυρίως λόγω όλων όσα προβλέπονται στο πρότζεκτ – ένα τεχνητό φεγγάρι, παραλίες που λάμπουν στο σκοτάδι, υπηρέτες ρομπότ και ιπτάμενα ταξί μεταξύ πολλών άλλων.
Οσον αφορά ειδικά τη «Γραμμή», κατά τη διάρκεια της εβδομάδας οι υποστηρικτές και οι επικριτές του έργου, είχαν την ευκαιρία να μάθουν περισσότερα με τον Μοχάμαντ μπιν Σαλμάν να παρουσιάζει ο ίδιος (πριν επισκεφθεί την Ελλάδα) τις βασικές πτυχές του.
Μηδενικό αποτύπωμα άνθρακα
Σύμφωνα με τους Σαουδάραβες, κεντρικό ρόλο στο πώς θα ζουν οι πολίτες της «Γραμμής» θα διαδραματίζει η τεχνητή νοημοσύνη. Η πόλη-τείχος της Σαουδικής Αραβίας θα έχει μηδενικό αποτύπωμα άνθρακα ενώ δεν θα υπάρχουν αυτοκίνητα. Αλλά οι πολίτες της θα μπορούν καλύπτουν όλες τις καθημερινές τους ανάγκες, περπατώντας το πολύ πέντε λεπτά από τα σπίτια τους ενώ για να μεταβούν από τη μία άκρη της «Γραμμής» στην άλλη θα χρειάζονται μόλις 20 λεπτά, χάρη σε ένα τρένο υψηλών ταχυτήτων που θα διατρέχει την πόλη. Η οποία θα διαθέτει εύκρατο, ρυθμιζόμενο κλίμα ενώ πρόκειται επίσης να πετύχει (οι ακτιβιστές για το περιβάλλον αμφιβάλλουν) την απόλυτη βιωσιμότητα, σύμφωνα, πάντα, με τα σχέδια του πρίγκιπα διαδόχου της Σαουδικής Αραβίας.
Ο Μάρτιν Τσούλοφ, ανταποκριτής του Guardian στη Μέση Ανατολή, γράφει πως «το όραμα του Μοχάμαντ μπιν Σαλμάν για τη σύγχρονη ζωή», αποτελεί κύρια πτυχή της στρατηγικής του για να μεταμορφώσει το συντηρητικό και εξαρτώμενο από το πετρέλαιο βασίλειο του σε μια οικονομία και σε μια κοινωνία του μέλλοντος.
Την Δευτέρα 25/7 ο ντε φάκτο ηγεμόνας της Σαουδικής Αραβίας ισχυρίστηκε ότι η «Γραμμή» θα είναι μακράν η «πιο βιώσιμη πόλη στον κόσμο». Η πρώτη φάση του έργου (ο στόχος είναι να έχει ολοκληρωθεί έως το 2030) θα κοστίσει 1,2 τρισ. ριάλ Σαουδικής Αραβίας (316 δισεκατομμύρια ευρώ), ανέφερε ο πρίγκιπας διάδοχος, τα οποία θα προέλθουν κυρίως από τα κρατικά ταμεία αλλά προβλέπεται και η συμμετοχή του ιδιωτικού τομέα.
Αμφιβολίες
Κατ’ ιδίαν – μας πληροφορεί ο δημοσιογράφος του Guardian – ο Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν έχει πει σε συμβούλους του αλλά και πολεοδόμους, αρχιτέκτονες και μηχανικούς, ότι επιθυμία του είναι να αποκτήσει η Σαουδική Αραβία τη δική της φουτουριστική εκδοχή των Πυραμίδων της Αιγύπτου, ούτως ώστε το βασίλειό του να καταστεί παγκοσμίως διάσημο και ελκυστικό. Αλλά λόγω της υπερβολής του έργου, κάποιοι αναλυτές αμφιβάλλουν εάν θα ολοκληρωθεί, τελικά, τουλάχιστον με βάση όλα όσα οραματίστηκε ο σαουδάραβας ηγέτης.
«Με ελάχιστη πρόσβαση στην τοποθεσία, και μόνο οκτώ χρόνια πριν οι κάτοικοι αρχίσουν να εγκαθίστανται, όπως προβλέπεται, εκεί, είναι πολύ δύσκολο να έχεις εμπιστοσύνη», είπε ένας σύμβουλος που συνεργάζεται στενά με την κυβέρνηση της Σαουδικής Αραβίας. «Και, επιπρόσθετα, υπάρχει η αδράνεια στο σύστημα. Είναι δύσκολο να ξεπεραστεί αυτό», πρόσθεσε.
Ο Ρόμπερτ Μογκιελνίκι του Ινστιτούτου των Αραβικών Κρατών του Περσικού Κόλπου στην Ουάσιγκτον δήλωσε στο Γαλλικό Πρακτορείο πως «η ιδέα έχει μεταμορφωθεί τόσο πολύ, σε σχέση με την πρώιμη σύλληψή της, που μερικές φορές είναι δύσκολο να προσδιοριστεί η κατεύθυνσή της: κλιμακώνεται προς τα πάνω, κλιμακώνεται προς τα κάτω ή πραγματοποιεί μια απότομη στροφή προς τα πλάγια».
Το δημογραφικό
Πάντως ο Μοχάμαντ μπιν Σαλμάν δείχνει να ανησυχεί μόνο για το εάν θα σημειωθεί μια πληθυσμιακή έκρηξη στη Σαουδική Αραβία, όπως ευελπιστεί, καθώς τη θεωρεί απαραίτητη προϋπόθεση, ούτως ώστε η πατρίδα του, ο μεγαλύτερος εξαγωγέας αργού πετρελαίου στον κόσμο, να καταστεί οικονομική υπερδύναμη.
«Αυτός είναι ο κύριος σκοπός της οικοδόμησης της Neom», είπε. «Για να αυξηθεί η ισχύς της Σαουδικής Αραβίας, χρειαζόμαστε περισσότερους πολίτες και περισσότερους ανθρώπους στη Σαουδική Αραβία. Και αφού το κάνουμε εκ του μηδενός, γιατί να αντιγράψουμε συμβατικές πόλεις;», εξήγησε ο σαουδάραβας δεσπότης.
Ενώπιον μιας πληθυσμιακής έκρηξης και με ένα υψηλό ποσοστό νέων ανθρώπων να αναζητούν εργασία, η ίδρυση της Neom θα μπορούσε να δημιουργήσει έως και 380.000 θέσεις εργασίας, πρόσθεσε. Οι Σαουδάραβες επιθυμούν έως το 2030 ο πληθυσμός της χώρας τους να έχει φτάσει στα 50 εκατομμύρια ανθρώπους με περισσότερους από τους μισούς να είναι αλλοδαποί. Σήμερα οι πολίτες της χώρας είναι περίπου 35 εκατομμύρια.