Εδώ και έξι μήνες σχεδόν 20 εκατομμύρια ιταλοί χρήστες του Διαδικτύου που έχουν λογαριασμό στο Instagram απέχουν. Οχι φυσικά από το ολοένα και πιο δημοφιλές – σε ολόκληρο τον κόσμο – μέσο κοινωνικής δικτύωσης αλλά από τα Likes. Απέχουν μερικώς, ωστόσο, γιατί μπορούν να δουν τα Likes των δικών τους αναρτήσεων αλλά δεν μπορούν να δουν πόσα Likes έχουν οι αναρτήσεις των άλλων χρηστών.
«Μας απάλλαξαν από τη συγκίνηση του ανταγωνισμού», σημειώνει περιπαικτικά σε κείμενό της η Κάντιντα Μορβίλο, συγγραφέας και δημοσιογράφος της Corriere della Sera, αναφέροντας ότι, από τον περασμένο Ιούλιο, η πατρίδα της συγκαταλέγεται μεταξύ των χωρών που συμμετέχουν σε μια παγκόσμια έρευνα που αποφάσισαν να διεξάγουν οι επιτελείς του Instagram, ούτως ώστε να αποφασίσουν εάν θα προβούν τελικά στην οριστική κατάργηση / απόκρυψη των Likes, «εάν θα μας απελευθερώσουν από την σκλαβιά του να ελέγχουμε σε πόσους αρέσουμε και του να κρίνουμε τους άλλους με βάση τις καρδούλες που συλλέγουν».
Η διεξαγωγή της έρευνας άρχισε τον περασμένο Μάιο από τον Καναδά και στη συνέχεια επεκτάθηκε στην Ιταλία, στην Αυστραλία, στη Βραζιλία, στη Νέα Ζηλανδία και σε άλλες χώρες, με τελικό στόχο να καταστεί το Instagram «ένας τόπος όπου όλοι θα αισθάνονται ελεύθεροι να εκφραστούν. Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να βοηθήσουμε τους ανθρώπους να εστιάζουν στις φωτογραφίες και τα βίντεο που διαμοιράζονται και όχι στα likes που λαμβάνουν», είχε εξηγήσει τότε η Τάρα Χόπκινς, επικεφαλής δημόσιας πολιτικής του εναλλακτικού μέσου κοινωνικής δικτύωσης για την Ευρώπη, τη Μέση Ανατολή και την Αφρική.
Και αυτές τις ημέρες ο Ανταμ Μοζέρι, διευθύνων σύμβουλος του Instagram, κάλεσε τα μέλη του προσωπικού του για να συζητήσουν τις τελευταίες λεπτομέρειες αυτού του πολύ σημαντικού σχεδίου, ονόματι Project Daisy, στο πλαίσιο του οποίου προβλέπεται η κατάργηση των δημόσιων Likes.
Πρόκειται για μια ιδιαίτερα σημαντική εξέλιξη. Γιατί όλοι γνωρίζουμε πως «τα Likes αποτελούν το νόμισμα των μέσων κοινωνικής δικτύωσης που στηρίζει την οικονομία των influencers, εμπνέει εκατομμύρια φιλόδοξες Καρντάσιαν και προσφέρει σε εμάς τους κοινούς ανθρώπους καθημερινές δόσεις ενδορφινών», υπενθυμίζει η Εϊμι Τσόζικ των New York Times.
Το τελευταίο διάστημα, ωστόσο, ο 36χρονος Μοζέρι, έχοντας διαρκώς στο μυαλό του ένα επεισόδιο (με άσχημο τέλος) της δυστοπικής βρετανικής σειράς «Black Mirror» στο οποίο οι πρωταγωνιστές αξιολογούν με αστέρια (από ένα έως πέντε) τους ανθρώπους με τους οποίους αλληλεπιδρούν, άρχισε να ανησυχεί ιδιαίτερα για τις «απρόβλεπτες συνέπειες» του γεγονότος ότι το μέσο κοινωνικής δικτύωσης που διευθύνει κατέληξε να λειτουργεί ως «κριτής αποδοχής».
Αυτό, ωστόσο, δεν αλλάζει το γεγονός πως η επικείμενη (κατά τους επόμενους μήνες) απόκρυψη των Likes θα αποτελέσει μια μεγάλη αλλαγή για τους περισσότερους από ένα δισεκατομμύριο χρήστες του Instagram, πάρα πολλοί από τους οποίους έχουν φτάσει στο σημείο να αναπνέουν μόνον για να αξιολογούν τους άλλους με βάση τα Likes που έχουν.
Για αυτόν τον λόγο τα στελέχη της εταιρείας αναζητούν τον τρόπο με τον οποίο θα εφαρμόσουν το ριζοσπαστικό σχέδιό τους, δίχως να προκαλέσουν μεγάλη αναταραχή. Ενδέχεται, οπότε, να κοινοποιείται δημόσια ότι μια ανάρτηση έλαβε «χιλιάδες Likes» «ή δεκάδες χιλιάδες Likes» ενώ δεν αποκλείεται επίσης οι χρήστες του Instagram να συνεχίσουν να μπορούν να ανακαλύψουν τον ακριβή αριθμό των Likes κάποιου, «ψάχνοντας λίγο παραπάνω» στην εφαρμογή. «Αλλά ο μέσος έφηβος που πιέζεται ώστε να είναι δημοφιλής δεν θα υποχρεούται να υποφέρει στην περίπτωση που η ανάρτησή του με το σκέιτ αρέσει μόνον στη μητέρα του», εξηγεί η αμερικανίδα δημοσιογράφος.
Σίγουρα, ωστόσο, σημαντικό ρόλο στην απόφαση του Ανταμ Μοζέρι να απαλλάξει του χρήστες του Instagram από την τυραννία των Likes, καθιστώντας συγχρόνως (και μέσω άλλων πρωτοβουλιών) το ανερχόμενο μέσο κοινωνικής δικτύωσης πιο φιλικό και λιγότερο τοξικό, διαδραμάτισε και το γεγονός πως ανέλαβε τα ηνία του τον Οκτώβριο του 2018, έπειτα από χρόνια που επέβλεπε το News Feed του Facebook, «μια ακούσια μηχανή ψευδών ειδήσεων, εμπρηστικής ρητορικής και παραπληροφόρησης. Θέλει να αποφύγει ανάλογες παγίδες στο Instagram, το οποίο ανήκει στο Facebook», προβαίνοντας αρχικά στην μερική απόκρυψη των Likes.
Αρκετοί είναι όμως εκείνοι που υποστηρίζουν πως πλέον είναι πάρα πολύ δύσκολο, αν όχι αδύνατο, το να απαλλαγούμε από τα Likes. «Το Instagram είναι το πιο ναρκισσιστικό από όλα τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, και εάν δεν βρει έναν άλλον τρόπο ούτως ώστε να τονώνει τον ψηφιακό ναρκισσισμό, άλλα μέσα κοινωνικής δικτύωσης θα το αντικαταστήσουν», ανέφερε στην Corriere ο ψυχίατρος Τονίνο Καντέλμι, καθηγητής Κυβερνοψυχολογίας στο Ευρωπαϊκό Πανεπιστήμιο της Ρώμης. «Ο εγκέφαλός μας είναι εύπλαστος και έχει ήδη προσαρμοστεί. Βιώνουμε την μεγαλύτερη ανθρωπολογική μετάλλαξη από τη διάδοση της γραφής και δεν υπάρχει επιστροφή. Πρέπει να μάθουμε να αποδεχόμαστε και τις ψηφιακές ταπεινώσεις», εξήγησε ο ιταλός ειδικός.