Υστερα από τουλάχιστον 20 χρόνια έρευνας και αφού πέρασε με επιτυχία το μεγάλο «σχολείο» της πανδημίας, η τεχνολογία mRNA βρίσκει τον πραγματικό της στόχο, τον καρκίνο.
Νέα θεραπευτικά mRNA εμβόλια βρίσκονται ήδη σε προχωρημένο στάδιο δοκιμών για το μελάνωμα, τον καρκίνο του πνεύμονα και των νεφρών, ενώ τώρα μια νέα μελέτη δίνει ελπίδες για έναν από τους πιο επιθετικούς όγκους του εγκεφάλου, το γλοιοβλάστωμα, που μέχρι σήμερα θεωρείται ανίατος καρκίνος, με περιορισμένες θεραπευτικές επιλογές.
Σύμφωνα με την έρευνα που δημοσιεύεται στο επιστημονικό περιοδικό Cell, το εμβόλιο δοκιμάστηκε σε τέσσερις ενήλικες ασθενείς με γλοιοβλάστωμα. Διαπιστώθηκε ότι προκαλεί ισχυρή ανοσολογική απόκριση, εκπαιδεύοντας τον οργανισμό να αναγνωρίζει τα καρκινικά κύτταρα ως επιβλαβή και να επιτίθεται στον όγκο, ώστε αυτός να μην μπορεί πλέον να αναπτυχθεί ανεξέλεγκτα.
Όπως γράφουν οι Times του Λονδίνου, τα εξατομικευμένα εμβόλια κατά του καρκίνου είναι ένας νέος και συναρπαστικός τομέας της ιατρικής και οι ειδικοί ελπίζουν ότι θα φέρουν επανάσταση στη θεραπεία του καρκίνου.
Στη δοκιμή, όπου πρωτοστατεί το Πανεπιστήμιο της Φλόριντα, οι ειδικοί πήραν RNA από τον όγκο κάθε ασθενή και το χρησιμοποίησαν για να σχεδιάσουν ένα εμβόλιο που έχει ως αποκλειστικό στόχο τον συγκεκριμένο όγκο.
Ο καθηγητής Ελάιας Σέιορ, ερευνητής RNA στη Φλόριντα και συγγραφέας της μελέτης, εξήγησε στους Times ότι το νέο εμβόλιο «εκπαιδεύει» το ανοσοποιητικό σύστημα να αναπτύξει όπλα κατά του γλοιβλαστώματος. «Σε λιγότερο από 48 ώρες, είδαμε να αναπτύσσονται πολύ ισχυρά ανοσοκύτταρα κατά του όγκου. Αυτή η ταχύτατη ανταπόκριση της άμυνας του ασθενή μπορεί να δημιουργήσει νέες δυνατότητες πρώιμης παρέμβασης στον καρκίνο, δίνοντας παράλληλα χρόνο και για την καλύτερη κατανόηση και διαχείριση τυχόν επιπτώσεων αυτής της ανοσολογικής απόκρισης», είπε ο Σέιορ.
Η νέα μελέτη δοκίμασε τα εμβόλια και σε δέκα σκύλους με όγκους στον εγκέφαλο. Τα σκυλιά έζησαν κατά μέσο όρο 139 ημέρες, διάστημα έως και 4 φορές μεγαλύτερο από τη μέση επιβίωση των ζώων με τέτοιο καρκίνο.
Ο Ντυάν Μίτσελ, καθηγητής Νευροχειρουργικής στη Φλόριντα, που επίσης συμμετείχε στη μελέτη, ανέφερε στους Times: «Η αποτελεσματική δοκιμή του νέου mRNA εμβολίου τόσο σε ζώα όσο και στον άνθρωπο είναι πολύ ενθαρρυντική, αφού στις περισσότερες περιπτώσεις η επιτυχία μιας θεραπείας σε πειραματόζωα δεν εγγυάται το ίδιο αποτέλεσμα και σε πραγματικούς ασθενείς».
Σύμφωνα με τους Times, το βρετανικό ΕΣΥ (NHS) στοχεύει στην ευρύτερη διάθεση τέτοιων θεραπειών για τον καρκίνο μέσα στην επόμενη πενταετία, εφόσον βέβαια επιβεβαιωθούν τα ελπιδοφόρα αποτελέσματα και από τις τελικές κλινικές δοκιμές.
Μια έρευνα που κρατά πάνω από 50 χρόνια
Το αγγελιοφόρο RNA (messenger RNA, εν συντομία mRNA) περιγράφηκε για πρώτη φορά το 1956 από τους επιστήμονες Έλιοτ Βόλκιν και Λάζαρους Αστραχαν. Μεταφέρει κώδικες (δηλαδή οδηγίες) από τον πυρήνα του κυττάρου στις περιοχές σύνθεσης πρωτεϊνών. Είναι απαραίτητο διότι οι πληροφορίες του κώδικα δεν μπορούν να μετατραπούν απευθείας σε πρωτεΐνες.
Η έρευνα για τη θεραπευτική αξιοποίηση του mRNA ξεκίνησε στις αρχές της δεκαετίας του 1970, με κύριο στόχο τον καρκίνο αλλά με πενιχρά στην αρχή αποτελέσματα.
Η ανάπτυξη της νανοτεχνολογίας βοήθησε στην τελειοποίηση του αγγελιοφόρου με την προσθήκη στοιχείων που βοηθούν το μόριο να φτάσει άθικτο στον προορισμό του και να παραδώσει το μήνυμα. Τα πρώτα εμβόλια mRNA αφορούσαν τον ιό Εμπολα, όμως ποτέ δεν έφθασαν σε τελική φάση κλινικών δοκιμών.
Η πανδημία του κορονοϊού έφερε και την πρώτη μεγάλης κλίμακας εφαρμογή αυτής της τεχνολογίας. Το mRNA μεταφέρει αντίγραφο της πρωτεΐνης ακίδας του ιού και κινητοποιεί τα κύτταρα να αναπτύξουν άμυνα εναντίον του.
Στον καρκίνο, εφόσον προχωρήσει, θα είναι μια πραγματική επανάσταση.
Γλοιοβλάστωμα
Σύμφωνα με την Ελληνική Ομάδα Νευρο-Ογκολογίας, το γλοιβλάστωμα είναι ο συχνότερος πρωτοπαθής όγκος εγκεφάλου και ανήκει στα γλοιώματα υψηλής κακοήθειας (επιθετικός καρκίνος).
Το γλοιοβλάστωμα μπορεί να αναπτυχθεί σε οποιοδήποτε σημείο του κεντρικού νευρικού συστήματος (ΚΝΣ), δηλαδή στον εγκέφαλο ή, αρκετά πιο σπάνια, στο νωτιαίο μυελό. Η επέκταση του όγκου εκτός του εγκεφάλου συνήθως δε συμβαίνει, δηλαδή τα γλοιοβλαστώματα δεν δίνουν μεταστάσεις.
Σύμφωνα με τη διεθνή βιβλιογραφία, το γλοιοβλάστωμα αντιπροσωπεύει το 14,5% όλων των όγκων του κεντρικού νευρικού συστήματος και το 48,6% των κακοήθων όγκων του κεντρικού νευρικού συστήματος.
Η επίπτωση του γλοιοβλαστώματος υπολογίζεται παγκοσμίως σε 3 έως 5 περιστατικά ανά 100.000 ενήλικου πληθυσμού –στα παιδιά είναι λιγότερο από 1 ανά 100.000 πληθυσμού, παρ’ ότι οι όγκοι του ΚΝΣ είναι οι πιο συχνοί συμπαγείς όγκοι στα παιδιά.
Στο επίκεντρο της θεραπείας του γλοιοβλαστώματος βρίσκεται η χειρουργική αφαίρεση του όγκου, η οποία όμως εξαρτάται από την περιοχή του εγκεφάλου όπου έχει αναπτυχθεί ο καρκίνος. Μετά την αφαίρεση, χορηγείται χημειοθεραπεία και ακτινοθεραπεία.
Όμως το γλοιοβλάστωμα μπορεί εν πολλοίς να είναι μέχρι και σήμερα μια μοιραία διάγνωση, με διάμεση επιβίωση των ασθενών στους 15 μήνες