Το βράδυ της ερχόμενης Κυριακής, μετά την ανακοίνωση των αποτελεσμάτων των ευρωεκλογών, ακόμα και στην περίπτωση που τα λαϊκιστικά κόμματα έχουν ενισχυθεί σημαντικά, η Ευρωπαϊκή Eνωση θα μπορέσει να αντεπεξέλθει στις όποιες προκλήσεις.
Αυτό, τουλάχιστον, υποστηρίζει ο Σάιμον Κούπερ των Financial Times (με συνδρομή), θεωρώντας πως η ΕΕ κατέληξε να αποτελεί, τελικά, μια «Ευρώπη των Εθνών», κατά το όραμα του στρατηγού Σαρλ ντε Γκωλ, εντός της οποίας οι μεγάλες αποφάσεις δεν λαμβάνονται από τους τεχνοκράτες των Βρυξελλών, ή τα μέλη του Ευρωκοινοβουλίου, αλλά από κοινού από τους ηγέτες των κρατών που την συναποτελούν.
Διαβάζοντας το «Alarums and Excursions», το τελευταίο βιβλίο του ολλανδού ιστορικού και πολιτικού στοχαστή Λουκ βαν Μίντελαρ, ο αρθρογράφος της βρετανικής εφημερίδας συμπεραίνει πως η «Ευρώπη των Εθνών» σχηματίστηκε αναπάντεχα και δίχως να υπάρχει κάποιο σχέδιο προς εφαρμογή. Κυρίως εξαιτίας των πολλών και πρωτοφανών κρίσεων που κλήθηκε να αντιμετωπίσει η ΕΕ κατά τη διάρκεια της τελευταίας δεκαετίας.
Ο Κούπερ υπενθυμίζει πως από το 1961 έως το 1973 πραγματοποιήθηκαν μόλις έξι σύνοδοι κορυφής της ΕΕ, ενώ στη Συνθήκη της Λισαβώνας, που υπογράφτηκε το 2007, προβλέπονται μόνον δύο συναντήσεις ανά εξάμηνο.
Το 2009, ωστόσο, ξέσπασε η κρίση της Ευρωζώνης, πέντε χρόνια μετά ο Πούτιν προσάρτησε την Κριμαία, το 2015 η Ευρώπη κατακλύστηκε από εκατοντάδες χιλιάδες πρόσφυγες και μετανάστες ενώ το καλοκαίρι του 2016 οι Βρετανοί ψήφισαν υπέρ του Brexit.
Δεν θα πρέπει να προκαλεί εντύπωση, οπότε, ότι οι ευρωπαίοι ηγέτες συναντώνται, πλέον, τουλάχιστον έξι φορές τον χρόνο (10 το 2015) ενώ οι υπουργοί Οικονομικών των χωρών της Ευρωζώνης τουλάχιστον μια φορά τον μήνα, όπως και οι υπουργοί Εξωτερικών όλων των κρατών της ΕΕ ως μέλη του ευρωπαϊκού Συμβουλίου Εξωτερικών Υποθέσεων. Σύμφωνα με τον Λουκ βαν Μίντελαρ, η ΕΕ σημείωσε σημαντική πρόοδο, παύοντας να θεσπίζει κανόνες και επιλέγοντας να αντιμετωπίσει τα όποια ζητήματα, αν όχι ως ένα ενιαίο κράτος, σίγουρα ως «μια ένωση κρατών».
Οι ευρωπαίοι ηγέτες εξακολουθούν να μεταβαίνουν στις Βρυξέλλες ως εκπρόσωποι των χωρών τους και με στόχο την προάσπιση των εθνικών συμφερόντων τους. Το κλίμα, ωστόσο, που κυριαρχεί στις Συνόδους σίγουρα δεν είναι επιθετικό, δεδομένου ότι ποτέ ξανά τόσες χώρες δεν έχουν συνεργαστεί πουθενά τόσο στενά και σε σταθερή, σχεδόν καθημερινή, βάση, υποστηρίζει ο Κούπερ, κάνοντας λόγο για «ένα πραγματικό κοντσέρτο εθνών». Σίγουρα οι μεγαλύτερες χώρες έχουν πιο δυνατή φωνή και τις κρίσιμες στιγμές εξακολουθούν όλοι να στρέφουν το βλέμμα τους προς την Ανγκελα Μέρκελ, αλλά ακούγονται εξίσου οι θέσεις και των μικρότερων κρατών.
Ομως τόσο οι βρετανοί ευρωσκεπτικιστές όσο και οι ομοϊδεάτες τους στην ηπειρωτική Ευρώπη που βάλλουν κατά «των μη εκλεγμένων γραφειοκρατών των Βρυξελλών» και του «ευρωπαϊκού υπερκράτους» που παρεμβαίνει στα εσωτερικά ζητήματα των πατρίδων τους, αδυνατούν ή δεν θέλουν να αποδεχτούν αυτήν την αλήθεια.
Γιατί αυτοί που παρεμβαίνουν ουσιαστικά στα εσωτερικά των χωρών τους δεν είναι οι ευρωπαίοι γραφειοκράτες αλλά οι αιρετοί ηγέτες των κρατών-μελών της ΕΕ. Όταν προέκυψε, για παράδειγμα, το ζήτημα της παράτασης των διαδικασιών για την αποχώρηση της Βρετανίας από την ΕΕ, κλήθηκαν να το διευθετήσουν όχι οι Βρυξέλλες αλλά οι εκλεγμένοι ηγέτες – μέλη του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου. Παρόμοια, κατά τη διάρκεια της ελληνικής κρίσης, αναφέρει ο Κούπερ, τον πρώτο λόγο δεν τον είχε η Κομισιόν ούτε το «σχεδόν ανήμπορο» Ευρωκοινοβούλιο αλλά ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, ο επίσης εκλεγμένος υπουργός Οικονομικών της Γερμανίας.
Στο πλαίσιο ενός debate που πραγματοποιήθηκε στις αρχές του μήνα στη Φλωρεντία, οι υποψήφιοι των ευρωπαϊκών κομμάτων για την προεδρία της Κομισιόν ένωσαν τις φωνές τους, βάλλοντας κατά του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, ενός «κοινού εχθρού» σύμφωνα με τον Γκι Φερχόφστατ, επικεφαλής της Συμμαχίας Φιλελεύθερων και Δημοκρατών για την Ευρώπη.
Ο κίνδυνος οι ευρωπαίοι ηγέτες να πλήξουν περαιτέρω την ΕΕ, προωθώντας ο καθένας τα συμφέροντα της πατρίδας του, είναι δεδομένος και σοβαρός. Αλλά ο Κούπερ κρίνει πως μια ένωση που λειτουργεί πάνω στη βάση αποφάσεων που λαμβάνουν από κοινού οι ευρωπαίοι ηγέτες είναι πολύ πιο δημοκρατική από μια ένωση που διοικείται από τους τεχνοκράτες της Κομισιόν. Γιατί «εάν οι πολίτες δεν εγκρίνουν τις αποφάσεις τους, μπορούν να ψηφίσουν άλλους υποψήφιους».