Διαγραφή χρέους, ΕΝΦΙΑ και ισοδύναμα οικονομικά μέτρα. Θέματα συζητήσεων και πολιτικών αντεγκλήσεων που έχουμε συνηθίσει να παρακολουθούμε στις τελευταίες προεκλογικές περιόδους. Πώς θα σας φαινόταν όμως εάν διαβάζατε πως στην άλλη άκρη του Ατλαντικού, και συγκεκριμένα στην κούρσα για τις προεδρικές εκλογές το 2016 στις ΗΠΑ, υπάρχει ένας υποψήφιος που θέτει ως κορυφαίο ζήτημα στην πολιτική του ατζέντα την αναστολή ή και την αναστροφή ακόμα της γήρανσης στον άνθρωπο; Την κατάκτηση με λίγα λόγια της βιολογικής αθανασίας.
Τις τελευταίες 2-3 δεκαετίες αναπτύσσεται σιωπηλά ένα κίνημα, το κίνημα του τρανσχιουμανισμού (υπερ-ανθρωπισμού ή μετα-ανθρωπισμού, αγγλ.Transhumanism) το οποίο προβάλλει και αναδεικνύει ζητήματα μέχρι πρότινος άγνωστα στη συνήθη πολιτική και κοινωνική ατζέντα. Επιτάχυνση της έρευνας για αντι-γηραντικές θεραπείες, ενίσχυση με βιολογικά και τεχνητά μέσα της διανοητικής μας επάρκειας και φυσικά την ανάδυση της τεχνητής νοημοσύνης. Προκρίνει και συνάμα επιδιώκει μια ώσμωση βιολογίας και τεχνολογίας, μια ένωση ανθρώπου και μηχανής με αποκλειστικό σκοπό να γίνει μια υπέρβαση των περιορισμών που θέτει a priori η φθαρτή φύση μας. Μιλάει ουσιαστικά για μια Νιτσεϊκή παραλλαγή του υπερανθρώπου, μόνο που αυτήν τη φορά δεν θα είναι τόσο ζήτημα εσωτερικών διεργασιών αλλά αποκλειστικά εξωτερικής παρέμβασης. Τεχνολογικής παρέμβασης. Στο πλαίσιο λοιπό αυτής της μετα-ανθρωπιστικής προβληματικής, ακόμα και ο θάνατος ανανοηματοδοτείται ως ασθένεια, η οποία δεν μπορεί να γίνει ανεκτή, μιας και παραβιάζει με τον πιο βάναυσο και απόλυτο τρόπο την ατομική ελευθερία του ανθρώπου.
Πολλοί αναγνώστες θα υποθέσουν πως τέτοια ζητήματα είναι πιθανόν εκτός τόπου και χρόνου στη σημερινή εποχή. Δεν φαίνεται όμως κάτι τέτοιο να ισχύει.
Τον τελευταίο χρόνο από τους κόλπους του κινήματος των μετα-ανθρωπιστών, αναδύθηκε ένας πολιτικός φορέας. Το κόμμα των τρανσχιουμανιστών (transhumanistin party).
Ιδρυτής και πρόεδρος του κόμματος είναι ο Zoltan Istavan, ακτιβιστής και χρόνια μέλος του κινήματος. Στην ιδρυτική διακήρυξη του κόμματος διαβάζουμε για μια μετεξέλιξη της ανθρωπότητας, η οποία θα οδηγήσει σε μια άνευ προηγουμένου αναβάθμιση της βιολογικής και νοητικής μας ικανότητας. Θέτονται ίσως για πρώτη φορά από πολιτικό φορέα ζητήματα ηθικής που εμπλέκουν ζητήματα δικαιωμάτων όχι μόνο ανθρώπων και ζώων, αλλά και τροποποιημένων μορφών ζωής (υβρίδια) καθώς και της «ζωής» που θα αναδυθεί στο άμεσο μέλλον μέσα από τη μήτρα της τεχνητής νοημοσύνης.
Ο Zoltan κάνοντας μια μάλλον εκκεντρική προεκλογική εκστρατεία, χρησιμοποιώντας ένα πούλμαν με τη μορφή ενός φέρετρου, επιδιώκει όχι να εκλεγεί αλλά να περάσει ένα πολύ συγκεκριμένο μήνυμα. Προσπαθεί να ενσωματώσει στην προεκλογική ατζέντα της χώρας του θέματα που είναι μέχρι στιγμής εκτός συζήτησης. Για παράδειγμα, κάθε χρόνο οι ΗΠΑ ξοδεύουν περίπου 600 δισ. δολάρια για αμυντικές δαπάνες ενώ μόνο 30 δισ. για χρηματοδότηση της επιστημονικής έρευνας. Ο Zoltan προτείνει μια ριζική αναδιανομή των πόρων από το πεδίο των στρατιωτικών εξοπλισμών στο πεδίο της ιατρικής έρευνας. Το κίνημα αυτό επιζητεί άμεσες νίκες όχι σε γεωγραφικά μέτωπα μαχών αλλά σε μέτωπα που σκοτώνουν πολύ περισσότερο κόσμο καθημερινά, όπως οι καρδιοπάθειες, ο καρκίνος και οι νευροεκφυλιστικές ασθένειες. Επιδιώκει απελευθέρωση της έρευνας στα βλαστοκύτταρα, ενίσχυση της έρευνας για παραγωγή τεχνητών οργάνων, ενώ τολμά να συζητήσει βιοηθικά ζητήματα, όπως η γενετική τροποποίηση ανθρώπινων εμβρύων. Θέτει προβληματισμούς σχετικά με τον ηθικό κώδικα που θα πρέπει να έχουν τα ρομπότ που καταφθάνουν τις επόμενες δεκαετίες, ενώ δεν διστάζει να συζητήσει κατά πόσο μια τεχνητή νοημοσύνη θα μπορούσε να διοικήσει πιο αποτελεσματικά μια χώρα από ότι ένα ανθρώπινο ον.
Έχει κατηγορηθεί πως πρόκειται για έναν ακόμα εκκεντρικό υποψήφιο από αυτούς που ανά καιρούς εμφανίζονται στις αμερικάνικες εκλογές, χωρίς κάποιο ειδικό βάρος. Μόνο που μεγάλες πολυεθνικές καθώς και επενδυτές με χαρτοφυλάκια δισεκατομμυρίων δολαρίων έχουν μια αρκετά… διαφορετική άποψη.
Έγκυρα ΜΜΕ, όπως η Ηuffington Post, η Telegraph καθώς και οι Financial Times, φιλοξενούν αφιερώματα και συνεντεύξεις για το μετα-ανθρωπιστικό κόμμα. Το Bloomberg σε εκτενές άρθρο του κάνει αναφορά στον Bill Maris, πρόεδρο ενός επενδυτικού σχήματος της Google το οποίο διαχειρίζεται περίπου 2 δισεκατομμύρια δολάρια επενδυτικού κεφαλαίου. Ο Bill Maris αναφέρει ότι πρόκειται να επενδύσει περίπου μισό δισ. δολάρια σε βιοτεχνολογικές εταιρείες και startups που εμπλέκονται σε έρευνες σχετιζόμενες με τη γήρανση και την επέκταση του προσδόκιμου επιβίωσης. Δισεκατομμυριούχοι γκουρού της Silicon Valley, όπως ο Peter Thiel (συνιδρυτής της Paypal) και ο Mark Zuckerberg (ιδρυτής της Facebook), στηρίζουν ανοικτά τέτοιες έρευνες και τοποθετούν δεκάδες εκατομμύρια προς την κατεύθυνση αυτή. Τεχνητές καρδιές, εξωσκελετοί που υπόσχονται να σηκώσουν τους παράλυτους από την αναπηρική καρέκλα, οικιακό 3D-printing φαρμάκων και διαγνωστικά μικροτσίπ ιατρικών εξετάσεων είναι καινοτομίες που έλκουν σαν μαγνήτες πια τα μεγάλα επενδυτικά κεφάλαια.
Μόνο ο ιδρυτής της Oracle, Larry Ellison (5ος πλουσιότερος άνθρωπος στον κόσμο σύμφωνα με το Forbes), έχει επενδύσει, μέσω του Ellison Medical Foundation τουλάχιστον μισό δισεκατομμύριο δολάρια σε έρευνες για την αποκρυπτογράφηση των μηχανισμών της γήρανσης καθώς και των νευροεκφυλιστικών ασθενειών όπως η νόσος του Αλτσχάιμερ.
Το κίνημα του μετα-ανθρωπισμού έχει πάψει εδώ και καιρό να είναι ένα περιθωριακό φαινόμενο, με αναφορές σε αυτό να γίνονται ακόμα και σε υπερπαραγωγές του Χόλιγουντ. Σταδιακά όλο και περισσότεροι επιχειρηματίες, επιστήμονες και μεγάλοι επενδυτές αρχίζουν να συντάσσονται πίσω από τις ιδέες και τους στόχους του κινήματος.
Ο πόλεμος αυτός έχει κηρυχθεί πολλάκις στην ιστορία της ανθρωπότητας. Μυριάδες εκπρόσωποι του είδους μας κατέβηκαν στο πεδίο αυτής της μάχης, ισχυριζόμενοι ότι μπορούν να νικήσουν. Πάντα υπέστησαν συντριπτική ήττα. Εξευτελιστική. Τώρα ο πόλεμος αυτός κηρύχθηκε ξανά. Ένας ετερόκλητος «στρατός», συναποτελούμενος από κάποια εξαιρετικά ικανά και ευφυή στελέχη, συγκεντρώνεται, ισχυριζόμενος ότι τα όπλα που φέρνει αυτήν τη φορά, βιοτεχνολογικά όπλα, μπορούν να οδηγήσουν για πρώτη φορά σε ήττα τον πιο τρομακτικό εχθρό του ανθρώπου. Τον θάνατο. Υπάρχει περίπτωση άραγε να νικήσουν;
*Ο Αλέξανδρος Μωρέλας είναι πτυχιούχος τμήματος Βιολογίας και Φαρμακευτικής του πανεπιστημίου Πατρών