Αρκετούς μήνες προτού εισβάλει η Ρωσία στην Ουκρανία, ο Στίβεν Γουντ έβλεπε στην οθόνη του υπολογιστή του, από το γραφείο του στο Κολοράντο, «ότι κάτι ετοιμαζόταν να συμβεί». Ο Γουντ είναι διευθυντής της Maxar Technologies, αμερικανικής εταιρείας καταγραφής δορυφορικών εικόνων. Η εταιρεία έχει χαρτογραφήσει κάθε σημείο της επιφάνειας της Γης και οι δορυφόροι της ταξιδεύουν καθημερινά απ’ άκρου εις άκρον του πλανήτη, καταγράφοντας συνεχώς νέες εικόνες, οι οποίες, συγκρινόμενες με προηγούμενες, μπορούν να δείξουν αν και τι είδους μεταβολές έχουν συμβεί πάνω στο έδαφος ή σε διαφόρων ειδών υποδομές, κτίρια και εγκαταστάσεις.
Τους τελευταίους δύο μήνες, η Maxar δημοσιεύει συνεχώς εικόνες από την Ουκρανία, οι οποίες δείχνουν το εύρος των καταστροφών που συντελούνται στη χώρα από τη ρωσική εισβολή, αποκαλύπτουν την ύπαρξη μαζικών τάφων και φωτίζουν διαφόρων ειδών γεγονότα, όπως τους νεκρούς αμάχους στους δρόμους της πόλης Μπούτσα: Οι εικόνες που έδωσε στη δημοσιότητα η Maxar αποτέλεσαν σημαντικό αποδεικτικό στοιχείο ότι οι άνθρωποι αυτοί εκτελέστηκαν και αφέθηκαν από τον ρωσικό στρατό στα σημεία όπου εντοπίστηκαν μετά την αποχώρησή του από την πόλη.
Η ρωσική πλευρά υποστήριξε ότι οι σοροί των αμάχων τοποθετήθηκαν στους δρόμους της Μπούτσα από τους Ουκρανούς μετά την αποχώρησή τους, για λόγους προπαγάνδας. Ωστόσο, οι εικόνες που δημοσίευσε η Maxar έδειξαν ότι οι νεκροί υπήρχαν στα σημεία όπου εντοπίστηκαν περίπου τρεις εβδομάδες πριν από την αποχώρηση του ρωσικού στρατού, ενώ την ίδια χρονική περίοδο οι δορυφορικές εικόνες δείχνουν τη δημιουργία ομαδικών τάφων στην περιοχή.
Η εταιρεία, μέσω των δορυφορικών εικόνων της, προσπαθεί τώρα να αποδείξει τις καταγγελίες του δημάρχου της Μαριούπολης, ότι ο ρωσικός στρατός προσπαθεί να κρύψει τα εγκλήματα πολέμου που έχει διαπράξει στην πόλη, θάβοντας σε ομαδικούς τάφους νεκρούς αμάχους.
Το χρονικό
Οπως αναφέρουν σε δημοσίευμά τους οι Times του Λονδίνου, οι δορυφόροι της Maxar εντόπισαν στρατιωτικά γυμνάσια του ρωσικού στρατού κοντά στα σύνορα με την Ουκρανία τον Απρίλιο του 2021. «Τον Σεπτέμβριο και τον Οκτώβριο του 2021 αρχίσαμε να βλέπουμε στο Tik Tok βίντεο με στρατιωτικό εξοπλισμό της Ρωσίας να τοποθετείται σε βαγόνια και ξεκινήσαμε την προσπάθεια να επαληθεύσουμε ότι αυτή η δραστηριότητα πράγματι εξελισσόταν, κάτι που τελικά επιβεβαιώσαμε σχετικά εύκολα. Ηταν ξεκάθαρο τους επόμενους δύο μήνες ότι υπήρχε μεγάλη στρατιωτική ανάπτυξη στα σύνορα με την Ουκρανία. Στη διάρκεια της καριέρας μου έχω δει πολλές στρατιωτικού περιεχομένου δορυφορικές εικόνες, αλλά με αυτές που έβλεπα έξω από το Κίεβο, πραγματικά σφίχτηκε το στομάχι μου» ομολογεί ο Γουντ, που έβλεπε τη μετακίνηση του κονβόι των δεκάδων χλμ. προς το Κίεβο και άλλο κονβόι προς τη Μαριούπολη. «Μια δραστήρια και γεμάτη ζωή πόλη μετατράπηκε σε λίγες εβδομάδες σε κάτι που είχα δει μόνο σε εικόνες του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, μεγάλα κατεστραμμένα κτίρια να βγάζουν καπνούς» λέει ο διευθυντής της Maxar, στην οποία προσφεύγουν κυβερνητικές υπηρεσίες διαφόρων χωρών για να αποκτήσουν εικόνα από την επέκταση των αστικών τους περιοχών.
Τη βοήθεια της εταιρείας ζητούν επίσης επιστήμονες για τη μελέτη των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής, όπως η συρρίκνωση των παγετώνων ή η διάβρωση παράκτιων εδαφών. Η Maxar παρείχε επίσης τους δορυφόρους της στην Google για τη δημιουργία των χαρτών που έγινε μια από τις δημοφιλέστερες υπηρεσίες του ιντερνετικού κολοσσού.
Παράλληλα, τη συμβολή της εταιρείας ζητούν και απλοί πολίτες, έχοντας πιο «πεζά» αιτήματα, όπως το να καταγράψουν οι δορυφόροι της εταιρείας νέες εικόνες από τη γειτονιά τους ή από κάποιο συγγενικό τους σπίτι. Κάποιος ζήτησε από την εταιρεία να του πει αν το αυτοκίνητο της συζύγου του βρισκόταν εκείνη την στιγμή σε έναν δρόμο της πόλης.