H 33χρονη Τζούλια Σένινγκερ ζει στη Στοκχόλμη και ταξιδεύει τακτικά σιδηροδρομικώς από τη σουηδική πρωτεύουσα στο Λουξεμβούργο για να επισκεφθεί την οικογένειά της. Το ίδιο μεταφορικό μέσο προτιμά, εξάλλου, και για τις διακοπές της. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η κυρία Σένινγκερ είναι λάτρης του τρένου, γράφει η Σούζαν Μπερν στην ιστοσελίδα του BBC.
Προτιμά τα ταξίδια με το τρένο έναντι των πτήσεων κυρίως για περιβαλλοντικούς λόγους. Ωστόσο, προσθέτει ότι τα τρένα είναι απλώς πιο ευχάριστα, ειδικά οι υπηρεσίες ύπνου: «Είναι πολύ πιο διασκεδαστικά» λέει στη δημοσιογράφο του BBC. «Συναντάς περισσότερους ανθρώπους και κάνεις πιο ενδιαφέρουσες συζητήσεις».
Είναι τυχερή, καθώς τα τρένα ύπνου επιστρέφουν στην ηπειρωτική Ευρώπη, με μια σειρά νέων δρομολογίων που έχουν ξεκινήσει ήδη από το περασμένο καλοκαίρι ή πρόκειται να ξεκινήσουν αργότερα εφέτος ή το 2024.
Τον περασμένο Οκτώβριο η Τζούλια Σένινγκερ και ο σύζυγός της ταξίδεψαν με την πρόσφατα εγκαινιασμένη υπηρεσία ύπνου της σουηδικής σιδηροδρομικής εταιρείας SJ από τη Στοκχόλμη στο Αμβούργο, τη δεύτερη μεγαλύτερη πόλη της Γερμανίας.
Το τρένο ύπνου της SJ αναχωρεί από τη Στοκχόλμη καθημερινά στις 5.30 μ.μ. και φθάνει στο Αμβούργο στις 6.30 το πρωί της επόμενης ημέρας. «Κλείσαμε το τρένο αμέσως μόλις ξεκίνησε» λέει η κυρία Σένινγκερ, η οποία εργάζεται σε ένα αρχιτεκτονικό γραφείο ως σύμβουλος βιωσιμότητας. Το ταξίδι διαρκεί 13 ώρες: «Ακούγεται βέβαια πολύ μεγάλο, αλλά πηγαίνεις για ύπνο και η ατμόσφαιρα στο τρένο είναι πολύ ωραία» λέει.
Το αποτύπωμα άνθρακα, εξάλλου, είναι ένα κλάσμα εκείνου μιας πτήσης. Η πτήση από Στοκχόλμη προς Αμβούργο έχει ως αποτέλεσμα περίπου 250 κιλά διοξειδίου του άνθρακα ανά επιβάτη, σύμφωνα με τον υπολογισμό της ιστοσελίδας EcoPassenger. Αντίθετα, όταν ταξιδεύεις με ηλεκτροκίνητο τρένο απελευθερώνονται μόλις 26 κιλά C02.
Το νυχτερινό τρένο της σουηδικής εταιρείας σιδηροδρόμων SJ έχει εννέα βαγόνια και χωρητικότητα 400 επιβατών. Ο Νταν Ολοφσον, επικεφαλής των προσφερομένων υπηρεσιών της SJ, λέει ότι η νέα υπηρεσία προτάθηκε από τη σουηδική κυβέρνηση, «καθώς ήθελαν να κινητοποιήσουν περισσότερους ανθρώπους να κάνουν φιλικά προς το κλίμα ταξίδια, και μία από τις λύσεις ήταν το νυχτερινό τρένο μεταξύ Σουηδίας και Γερμανίας».
Το σουηδικό τρένο ύπνου τροφοδοτείται από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και συνήθως το χρησιμοποιούν Σουηδοί για να συνεχίσουν με τρένα προς άλλες κατευθύνσεις: «Το Αμβούργο δεν είναι ο κύριος προορισμός για τους περισσότερους ταξιδιώτες, αλλά είναι ένας σημαντικός κόμβος για προορισμούς στη Γερμανία, στη Γαλλία κ.α.» λέει ο κ. Ολοφσον. «Εχουμε επιβάτες που θέλουν να πάνε σε χιονοδρομικά κέντρα, αλλά και σε συναντήσεις στις Βρυξέλλες. Γι’ αυτό φτάνουμε νωρίς στο Αμβούργο» προσθέτει.
Η εταιρεία SJ σχεδιάζει να επεκτείνει τη διαδρομή προς το Βερολίνο από τον Απρίλιο. Θα ανταγωνιστεί τη Snälltåget, μια υφιστάμενη πάροχο νυχτερινών τρένων μεταξύ Στοκχόλμης, Αμβούργου και Βερολίνου.
Νωρίτερα φέτος, εξάλλου, έγινε πολύς θόρυβος μεταξύ των οπαδών των τρένων, όταν κυκλοφόρησε η είδηση ότι η βελγο-ολλανδική εταιρεία σιδηροδρόμων European Sleeper επρόκειτο να αρχίσει τη νυχτερινή μεταφορά επιβατών από τις Βρυξέλλες και το Αμστερνταμ στο Βερολίνο.
«Είμαι μεγάλος fan του νυχτερινού τρένου» λέει στο BBC ο συνιδρυτής της European Sleeper, Κρις Ενγκελσμαν. «Είναι περιπετειώδες, ρομαντικό και αποτελεσματικό». Και δείχνει στη Σούζαν Μπερν λίστες με τα αγαπημένα του ταξίδια, μεταξύ των οποίων οι διαδρομές Βιέννη-Κίεβο και Μιλάνο-Σικελία, που περιλαμβάνει επίσης μια βόλτα με σκάφος. «Οι διακοπές ξεκινούν μόλις επιβιβαστείς στο τρένο» υπογραμμίζει.
Ξεκινώντας από τα τέλη Μαΐου, η European Sleeper θα εκτελεί δρομολόγια τρένων τρεις φορές την εβδομάδα, αρχικά, με περίπου 500 άτομα σε κάθε αναχώρηση. Γιατί όμως μεταξύ Βρυξελλών και Βερολίνου; «Δεν υπάρχει άλλο νυχτερινό τρένο σε αυτή τη διαδρομή» λέει ο κ. Ενγκελσμαν. «Πριν από περίπου έξι χρόνια οι γερμανικοί σιδηρόδρομοι σταμάτησαν τη νυχτερινή υπηρεσία τρένου. Και απογοητεύτηκα, καθώς φαινόταν να έχει πάντα πολλές κρατήσεις» προσθέτει. Η European Sleeper σκοπεύει επίσης να επεκτείνει τη διαδρομή της προς την Πράγα, την πρωτεύουσα της Τσεχίας, από τον επόμενο χρόνο.
Η γαλλική επιχείρηση νυχτερινών τρένων Midnight Trains λέει ότι θέλει να «αναβιώσει τη μαγευτική εμπειρία του νυχτερινού τρένου», αρχίζοντας να προσφέρει τις πρώτες πολυτελείς υπηρεσίες της από το Παρίσι, το 2024. Με στόχο να εξυπηρετήσει τελικά περισσότερους από 10 προορισμούς, όπως η Ρώμη, το Πόρτο και το Εδιμβούργο, ισχυρίζεται ότι τα τρένα θα είναι σαν «ξενοδοχεία σε ράγες», με την παλιομοδίτικη «ένδοξη γοητεία της δεκαετίας του 1920».
Εν τω μεταξύ, οι Αυστριακοί Σιδηρόδρομοι (ÖBB) θα αυξήσουν αργότερα εφέτος τη συχνότητα των δρομολογίων των τρένων ύπνου Nightjet στις γραμμές Βρυξέλλες-Βιέννη και Παρίσι-Βιέννη, τα οποία θα είναι πλέον καθημερινά, από τρεις φορές την εβδομάδα που είναι τώρα.
Η Κατ Τζόουνς, η οποία έχει ιδρύσει και διευθύνει το γραφείο ταξιδίων χωρίς πτήσεις Byway Travel, λέει στο BBC ότι επανέρχεται η δημοτικότητα των τρένων ύπνου «επαναφέροντας τη χαρά στα ταξίδια». Τονίζει ότι «η ουσία του ταξιδιού είναι η εμπειρία και όχι απλώς η άφιξη» και προσθέτει: «Οι άνθρωποι κατανοούν ότι οι διακοπές αρχίζουν όταν ανοίγει η πόρτα στο τρένο».
Ωστόσο, ανάλογα με την τοποθεσία, και ειδικά αν ξεκινάς από το Ηνωμένο Βασίλειο, το ταξίδι με τρένο μπορεί συχνά να είναι πιο ακριβό από το αεροπλάνο. Οι ναύλοι των τρένων στο Ηνωμένο Βασίλειο μπορεί στην πραγματικότητα να είναι 50% πιο ακριβοί από τα αεροπορικά εισιτήρια, σύμφωνα με μια μελέτη του 2021 από το περιοδικό Which?, της Ενωσης Καταναλωτών.
«Οπως και με τις πτήσεις, πρέπει να κάνετε κράτηση εκ των προτέρων για να βρείτε φθηνότερη τιμή» σημειώνει ο Μαρκ Σμιθ, ιδρυτής της ιστοσελίδας Seat61, «αλλά πρέπει να θυμάστε ότι οι αεροπορικές εταιρείες δεν πληρώνουν δασμούς καυσίμων».
«Ορισμένες χώρες χρεώνουν ΦΠΑ στα ταξίδια με τρένο, αλλά κανείς δεν το χρεώνει στα αεροπορικά εισιτήρια. Ωστόσο, ο ύπνος στο τρένο τη νύχτα εξοικονομεί τον λογαριασμό του ξενοδοχείου» επισημαίνει ο κ. Σμιθ. Προσθέτει επίσης ότι, ακόμα και αν τα ταξίδια μεγάλων αποστάσεων μπορεί να είναι πιο ακριβά, «βλέπουμε πολύ περισσότερους ανθρώπους να επιλέγουν το τρένο».
«Παλιά, οι άνθρωποι είχαν φοβία για τις πτήσεις ή απλώς τους άρεσαν τα τρένα, αλλά τώρα όλοι προσπαθούν να μειώσουν το αποτύπωμα άνθρακα και θέλουν ένα πιο ευχάριστο ταξίδι» παρατηρεί ο κ. Σμιθ. «Οι άνθρωποι θέλουν να ξεφύγουν από το άγχος του αεροδρομίου και μόλις ταξιδέψουν με τρένο, δουν περισσότερα τοπία από το παράθυρο και πάνε εύκολα στο ξενοδοχείο τους μόλις φθάσουν στην πόλη, θέλουν να το κάνουν ξανά».