Κάθε χρόνο, τέτοιες ημέρες, κοντά στη 25η Μαρτίου, γιορτάζω την εθνική μας επέτειο σε μια βαλκανική πρωτεύουσα, από αυτές όπου έχω επαγγελματική δραστηριότητα. Φέτος έτυχε να τη γιορτάσω σε δύο πρωτεύουσες: στα Σκόπια, όπου η εκδήλωση που διοργανώνει η ελληνική Πρεσβεία (μέχρι τώρα «Γραφείο Συνδέσμου») έγινε την Παρασκευή 22 Μαρτίου σε ξενοδοχείο της πόλης, και στα Τίρανα όπου η εκδήλωση έγινε ανήμερα, στις 25 Μαρτίου, Δευτέρα, επίσης σε κεντρικό ξενοδοχείο της πόλης.
Θα ξεκινήσω λοιπόν το μικρό οδοιπορικό μου από τα Σκόπια, όπου έφτασα το απόγευμα της Πέμπτης 21 Μαρτίου με απ΄ευθείας πτήση της AEGEAN από την Αθήνα. Το αεροδρόμιο («Διεθνές Αεροδρόμιο των Σκοπίων») είναι μικρό αλλά σύγχρονο, 15 περίπου χιλιόμετρα έξω από την πόλη.
Τα Σκόπια είναι όμορφη πόλη. Όταν θα την ξαλαφρώσουν και λίγο από τα πολλά – μα πάρα πολλά – κακόγουστα αρχαιοπρεπή αγάλματα, κληρονομιά της προηγούμενης κυβέρνησης, θα γίνει σίγουρα πολύ πιο όμορφη. Οι άνθρωποι φιλικοί, φιλόξενοι και ευγενικοί. Οι Έλληνες καλοδεχούμενοι.
Η δεξίωση που διοργάνωσε η πρεσβεία μας για τον εορτασμό της 25ης Μαρτίου στο ξενοδοχείο Park, υπέροχη. Η αίθουσα του ξενοδοχείου κατάμεστη. Οι εκπρόσωποι όλων των ελληνικών επιχειρήσεων παρόντες. Ο Πρωθυπουργός καθώς και ο Υπουργός Εξωτερικών της Δημοκρατίας της Βόρειας Μακεδονίας ήταν εκεί, εγκάρδιοι, πρόθυμοι να μιλήσουν με όλους. Η ομιλία του έλληνα πρεσβευτή και οικοδεσπότη Δημήτρη Γιαννακάκη μεστή και πολύ επίκαιρη. Ανήκει στην κατηγορία εκείνη των διπλωματών, που χαίρεται να ακούει κανείς και που πάντα έχει κάτι να μάθει από αυτούς.
Άφησα την επόμενη μέρα τα Σκόπια, μετά από ένα όμορφο περίπατο με φίλους στην πόλη, μια που ο καιρός ήταν υπέροχος, για να μεταβώ οδικώς μέσω Κοσόβου στα Τίρανα, επόμενο προορισμό μου. Με μια μικρή ταλαιπωρία. Κάπου στα μέσα της διαδρομής προς την Πρίστινα μας σταμάτησε η Τροχαία για υπερβολική ταχύτητα. Το όριο ήταν 60 χλμ. Και ο οδηγός πήγαινε με 70 χλμ. Το αποτέλεσμα; Έπρεπε να πάμε στην πλησιέστερη πόλη να πληρωθεί το πρόστιμο των 30 ευρώ και να επιστρέψουμε με την απόδειξη πληρωμής, προκειμένου να επιστραφεί στον οδηγό μας η άδεια κυκλοφορίας του αυτοκινήτου, πράγμα που μεταφράζεται σε μία ώρα καθυστέρηση.
Τέλος πάντων. Έφτασα στα Τίρανα απόγευμα του Σαββάτου. Στην πόλη που ο κάθε Έλληνας αισθάνεται πως βρίσκεται κάπου στην Ελλάδα. Παντού μιλούν ελληνικά. Οι άνθρωποι χαίρονται όταν καταλάβουν ότι είσαι Έλληνας. Ξεκουράστηκα για λίγο στο υπέροχο PRESTIGE που με φιλοξενεί ο καλός μου φίλος Irfan Husembelliu και από εκεί ξεκίνησα να πάω σε μία συναυλία στην αίθουσα του Πολιτιστικού Κέντρου, που βρίσκεται στον υπόγειο χώρο του Ορθόδοξου καθεδρικού Ναού της Αναστάσεως του Χριστού.
Τι τύχη! Η ορχήστρα της Οπερας των Τιράνων, με μαέστρο τον πιο γλυκό άνθρωπο που έχω γνωρίσει και που θεωρώ τιμή μου που συγκαταλέγομαι στους φίλους του: τον Edmond Doco. Σπουδαίος μουσικός. Και τι όμορφη βραδιά! Στην αίθουσα κυριολεκτικά δεν έπεφτε καρφίτσα. Το ρεπερτόριο καταπληκτικό, με γνωστά ελληνικά και αλβανικά τραγούδια. Συμμετείχαν όλοι, όσοι είχαμε τη χαρά να ήμαστε εκεί μέσα. Έλληνες και Αλβανοί. Και όταν βρίσκεσαι σε μια τέτοια γιορτή, δεν μπορεί να μη σκεφτείς πόσο εύκολα η μουσική, η τέχνη γενικά, μπορεί να ενώσει δυο λαούς … .
Μεγάλη πράγματι η τύχη μου που βρέθηκα εκεί. Και μετά τη συναυλία λίγα πεζά πράγματα. Επίσκεψη σε μπυραρία στο κέντρο της πόλης, δίπλα στο σπίτι που μένει ο πρώην πρωθυπουργός της Αλβανίας Σαλί Μπερίσα, μαζί με καλούς φίλους.
Την επόμενη μέρα, Κυριακή πρωί στην Εκκλησία, στον Καθεδρικό Ναό της Αναστάσεως του Χριστού. Στην πανέμορφη Εκκλησία που λειτουργεί μία από τις μεγαλύτερες μορφές της Ορθοδοξίας παγκοσμίως, ο Μακαριότατος Αρχιεπίσκοπος Αναστάσιος. Δεν μπορεί να περιγραφεί με λόγια αυτό που αισθάνεται κανείς σ΄αυτή τη λειτουργία. Να βλέπεις και να ακούς τον Αναστάσιο. Να ακούς λόγια αγάπης από αυτόν τον μεγάλο παγκόσμιας εμβέλειας θρησκευτικό ηγέτη. Να πάρεις το αντίδωρο από το χέρι του. Είναι ασφαλώς ένας από τους λόγους που αξίζει μια επίσκεψη στα Τίρανα.
Και μετά από αυτή, την κυριολεκτικά κάθαρση της ψυχής, πάλι με καλούς φίλους, ολόκληρο σχεδόν το προσωπικό της πρεσβείας μας, αλλά και τον σπουδαίο Λαρισαίο ζωγράφο Χρήστο Παπανικολάου, που ο Αρχιεπίσκοπος του έχει εμπιστευθεί την αγιογράφηση του Ναού, εκδρομή στο Δυρράχιο. Με καλοκαιριάτικη λιακάδα, σε ωραία ψαροταβέρνα, πάνω στο κύμα. Και εδώ το περιβάλλον πολύ φιλικό. Όταν μετά τους υπέροχους ψαρομεζέδες ο ιδιοκτήτης έβαλε ελληνική μουσική και άρχισε το κέφι, σηκώθηκαν και από διπλανά τραπέζια και ήρθαν στην παρέα μας να τραγουδήσουν και να χορέψουν. Και πάλι γίναμε ένα Έλληνες και Αλβανοί. Και πάλι η μουσική ήταν η αφορμή…. .
Δευτέρα 25 Μαρτίου. Οφείλω να ομολογήσω ότι στερήθηκα τον πατροπαράδοτο μπακαλιάρο. Χαλάλι! Το απόγευμα στον τρίτο όροφο του ξενοδοχείου PLAZA, στην αίθουσα Queen Geraldine, με οικοδέσποινα την εξαίρετη και ακούραστη πρέσβη της πατρίδας μας στην Αλβανία Ελένη Σουρανή, ζήσαμε μία από τις πιο λαμπρές εκδηλώσεις για την εθνική μας γιορτή. Η τεράστια αίθουσα ασφυκτικά γεμάτη, τόσο από Έλληνες, όσο και από Αλβανούς, αλλά και από εκπροσώπους άλλων πρεσβειών και άλλων θρησκειών. Ο Αρχιεπίσκοπος εκεί. Ακούραστος. Από αλβανικής πλευράς παρών ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Ιλίρ Μέτα, υπουργοί και βουλευτές όλων των κομμάτων. Παιδική χορωδία τραγούδησε τους εθνικούς μας ύμνους, τόσο τον ελληνικό, όσο και τον αλβανικό. Και μετά η καθιερωμένη ομιλία της κυρίας Σουρανή, στα αγγλικά και στα ελληνικά, για το νόημα της 25ης Μαρτίου. Όλα υπέροχα!
Φεύγοντας σκεφτόμουν πόσα κοινά έχουμε με αυτούς τους γειτονικούς μας λαούς. Έχουν πολλά ελαττώματα! Όπως και εμείς! Έχουν πολλά προτερήματα! Όπως και εμείς! Πληρώνουν φόρους! Όπως και εμείς! Στενάζουν! Όπως και εμείς! Έχουν αξιοπρέπεια! Όπως και εμείς! Μας συνδέουν, νομίζω, περισσότερα από όσα μας χωρίζουν. Ζούμε στην ίδια γειτονιά.
* Ο Ευθύμιος Ναυρίδης είναι δικηγόρος