«Πώς μπορείς να κάνεις ένα παιδί ευτυχισμένο; Είναι πολύ εύκολο. Πέτα του μια μπάλα!». Η παραπάνω φράση έχει αποδοθεί στον Ερμαν Εσσε, τον τόσο σπουδαίο γερμανό λογοτέχνη που τόσο όμορφα τα έλεγε για τις μικρές αλλά σημαντικές σοφίες της καθημερινότητας. Αυτή η φράση σου έρχεται συχνά στο μυαλό, αν παρατηρήσεις και μια ελληνική απογευματινή ρουτίνα: Το τελευταίο κουδούνι του σχολείου ακούγεται, τα βιαστικά βήματα οδηγούν κατευθείαν στο σπίτι. Μεσημεριανό φαγητό και έπειτα λίγη ξεκούραση. Και έπειτα κάλτσες, παπούτσια και η λατρεμένη εμφάνιση της ομάδας στριμώχνονται στην τσάντα. Ολα έτοιμα για την απογευματινή προπόνηση, τα παιδιά άλλωστε είναι πάντα έτοιμα για μπάλα!
Είναι γνωστό ότι δεκάδες χιλιάδες αγόρια και κορίτσια σε όλη την Ελλάδα μοιράζουν το χρόνο τους ανάμεσα στις σχολικές υποχρεώσεις και κάποια αθλητική δραστηριότητα, κυρίως το αγαπημένο ποδόσφαιρο. Και από τη στιγμή που η αλάνα χάθηκε μέσα στον πυκνό πολεοδομικό ιστό, είναι οι ακαδημίες που ήρθαν να ικανοποιήσουν την πάντα σταθερή ζήτηση: Ποδοσφαιρικές ακαδημίες που συνδύασαν το παιχνίδι με την άθληση, που βοηθούν τα παιδιά να κοινωνικοποιηθούν μέσα από τις διαδικασίες της ομάδας, ακαδημίες που μετεξελίχθηκαν σε κύτταρο των τοπικών κοινωνιών.
Αυτή η απογευματινή ρουτίνα, βέβαια, δεν πέρασε ανεπηρέαστη από την οικονομική κρίση. Η έλλειψη χρημάτων, τα δυσχερή οικονομικά των γονιών, έφεραν δυσκολίες σε πολλές ακαδημίες που είδαν τους χρηματοδότες και τους παράγοντες να αποχωρούν ο ένας μετά τον άλλον.
Σε αυτό το περιβάλλον περιορισμένων πόρων αλλά και σταθερής ανάγκης χιλιάδων παιδιών να παίξουν μπάλα, δημιουργήθηκε το πρόγραμμα Αθλητικών Ακαδημιών ΟΠΑΠ. Ενα εκπαιδευτικό πρόγραμμα που βοηθάει 125 Ερασιτεχνικά Σωματεία Ποδοσφαίρου, με συνολική συμμετοχή 10.400 παιδιών και 450 προπονητών απ’ όλη την Ελλάδα. Με αυτόν τον τρόπο τα «αστεράκια» (τα παιδιά 6 έως 10 ετών) των ακαδημιών ποδοσφαίρου, απολαμβάνουν την χαρά του αθλήματος χωρίς ελλείψεις σε προπονητικό προσωπικό αλλά και σε απαραίτητο εξοπλισμό (μπάλες, επικαλαμίδες, διακριτικά). Παράλληλα, τα παιδιά λαμβάνουν επιστημονική υποστήριξη αλλά και ασφαλιστική κάλυψη.
Δύο από τις ακαδημίες που συμμετέχουν στο πρόγραμμα είναι ο «Α.Ο Κορυδαλλός» και η «Α.Ε. Μοσχάτου».
Φτάνοντας στις δημοτικές αθλητικές εγκαταστάσεις του Κορυδαλλού, δεν αργείς να καταλάβεις ότι κάτι διαφορετικό συμβαίνει εδώ. Και δεν είναι τόσο ότι κάποιοι από τους τροφίμους στις γειτονικές φυλακές χειροκροτούν από τα παράθυρα τις προσπάθειες των νεαρών αστεριών. Το δημοτικό γήπεδο είναι ανοιχτό στους πολίτες – οποιοσδήποτε μπορεί να πάει εκεί και να παίξει. Στον περιβάλλοντα χώρο διακρίνονται τα γραφεία αρκετών τοπικών ομάδων. Δίπλα στην είσοδο, βρίσκεται το γραφείο του «Α.Ο. Κορυδαλλός», που ιδρύθηκε πριν από 67 χρόνια και αφήνει το αποτύπωμά του στον μικρόκοσμο των ακαδημιών. Μας καλωσορίζει ο Νίκος Κουλουμπαρίτης, υπεύθυνος της ακαδημίας που όμως δεν έχει τα χαρακτηριστικά ενός επαγγελματία «παράγοντα». Ηταν πρώτα γονιός που ήθελε τα παιδιά του να παίζουν μπάλα και μετά ανέλαβε με τους υπόλοιπους μπαμπάδες τα ηνία των ακαδημιών.
«Πριν από τρία χρόνια, επειδή ουσιαστικά οι ακαδημίες της ομάδας είχαν τελματώσει, μαζευτήκαμε οι γονείς των παιδιών. Ημασταν 4-5 γονείς αρχικά και είπαμε “να μαζέψουμε την ομάδα”. Τα καταφέραμε, φτιάξαμε διοικητικό συμβούλιο που συμμετέχουν μόνο οι γονείς. Ο,τι λεφτά υπάρχουν είναι από τις εισφορές των παιδιών». Με την προσπάθεια των γονιών και τη συνδρομή του ΟΠΑΠ, το νέο εγχείρημα φέρνει γρήγορα αποτελέσματα. Ο κ. Κουλουμπαρίτης εξηγεί ότι αυτήν την στιγμή στην ακαδημία υπάρχουν 240 παιδιά ενώ το κάθε ηλικιακό τμήμα έχει από έναν προπονητή με επαγγελματικό δίπλωμα – προπονητές τερματοφυλάκων και γυμναστές είναι επίσης στην διάθεση της ομάδας.
Η διαφορετική αντιμετώπιση του ποδοσφαίρου από τους ανθρώπους του συλλόγου είναι εμφανής. «Αν ένα παιδί δείξει ότι έχει ταλέντο στο άθλημα, το βοηθάμε» επισημαίνει ο υπεύθυνος της ακαδημίας, «δεν υπάρχει εδώ ‘‘δεν παίρνεις το δελτίο, στο κρατάω κλπ’’. Οποιο παιδί το θέλει μια ομάδα, φεύγει για το καλύτερο». Με την βοήθεια του ΟΠΑΠ, η ομάδα είναι καλυμμένη και σε σχέση με τον απαραίτητο εξοπλισμό (μπάλες, επικαλαμίδες κλπ). Επίσης, τα παιδιά αλλά και οι γονείς τους μπορούν να αντλούν σημαντικές πληροφορίες για θέματα διατροφής και υγείας, από την διαδικτυακή πλατφόρμα του προγράμματος. Το μόνο πρόβλημα που αντιμετωπίζει η ακαδημία, σύμφωνα με τον κ. Κουλουμπαρίτη, είναι αυτό των γηπέδων. «Προσπαθούμε να έχουμε όσο το δυνατόν καλύτερα γήπεδα αλλά αυτό δεν είναι στο χέρι μας, αλλά στου δήμου».
Οι υπεύθυνοι της ακαδημίας πάντως δεν περιορίζονται μόνο στο αγωνιστικό κομμάτι. Προσπαθούν εκτός των άλλων να δείξουν στα παιδιά έναν πιο ισορροπημένο δρόμο διατροφής και υγείας. Ο κ. Κουλουμπαρίτης, ερωτώμενος σχετικά μας εξηγεί: «Κάνουμε κάποια σεμινάρια με διατροφολόγους και ψυχολόγους. Φέτος έκανε και ο ΟΠΑΠ. Ειδικά το θέμα της διατροφής αρχίζει από τους γονείς, το παιδί θα φάει ότι βρει στο σπίτι. Οπότε στα σεμινάρια προσπαθούμε να πούμε και στους γονείς τι είναι το σωστό. Σίγουρα στο θέμα της διατροφής τα πράγματα είναι δύσκολα αφού και η κρίση κάνει εκπτώσεις στην ποιότητα».
Καθώς βγαίνουμε από το γραφείο, ένα μικρό αγόρι έρχεται με τον πατέρα του να παίξει μπάλα στο γήπεδο. Οι προπονήσεις γίνονται κάτω από τα άγρυπνα βλέμματα των τροφίμων στο σωφρονιστικό ίδρυμα του Κορυδαλλού. Δίνοντάς μας ραντεβού για την απογευματινή προπόνηση, ο κ. Κουλουμπαρίτης, σημειώνει: «Πάνω απ’ όλα μας ενδιαφέρουν τα παιδιά και κυρίως να μάθουν να ζούνε σε αυτήν την ομάδα. Δεν μας νοιάζει καθόλου το αγωνιστικό κομμάτι. Μας ενδιαφέρει να καταλάβουν ότι μόνο όταν είναι όλα τα παιδιά μαζί μπορούν να κάνουν κάτι και αυτό να περνάει και στην ζωή τους εκτός γηπέδων. Πρέπει να μάθουν να διαχειρίζονται την ήττα τους γιατί οι ήττες στην ζωή μας είναι περισσότερες και πιο δύσκολα διαχειρίσιμες. Λένε ότι η νίκη έχει πολλούς πατεράδες ενώ η ήττα δεν έχει κανέναν».
Λίγα χιλιόμετρα μακριά, γίνεται η απογευματινή προπόνηση του μικρού τμήματος της ομάδας. Παιδιά εννέα και δέκα χρονών, με εμφανίσεις της ομάδας, ακολουθούν τις οδηγίες του Παύλου Πιπεριά, πρώην επαγγελματία ποδοσφαιριστή και νυν προπονητή στους μικρούς αστέρες του «Α.Ο. Κορυδαλλός». Ο ίδιος αφήνει για λίγο την προπόνηση και έρχεται να μας μιλήσει για τα «βασανάκια» του. Ενώ μιλάμε, το βλέμμα του είναι στραμμένο στο γήπεδο. Εκεί, οι μικροί ποδοσφαιριστές έχουν μπει στο αγαπημένο τους στάδιο της προπόνησης, το εσωτερικό δίτερμα.
Σε αυτό το σημείο, φωνάζουμε τρία παιδιά που με μεγάλη δυσκολία εγκαταλείπουν το παιχνίδι για να μας μιλήσουν. «Παίζουμε αγώνα κάθε Σάββατο και πάντα κερδίζουμε» μας λέει ένας πιτσιρικάς με τον συμπαίκτη του να διορθώνει «πότε νικάμε και πότε χάνουμε».
Προς το παρόν, ο προπονητής δεν ζητάει πολλά πράγματα από τα παιδιά. «Επειδή είναι σε μια ηλικία που είναι πολύ τρυφερή, θέλω να γίνουν πρώτα απ’ όλα καλά παιδιά, να μάθουν να σέβονται εμάς αλλά και τους συμπαίκτες τους. Το βασικό είναι να έρχονται στο γήπεδο και να διασκεδάζουν». Ο κ. Πιπεριάς συμφωνεί ότι το θέμα της διατροφής παίζει σημαντικό ρόλο σε αυτές τις ηλικίες. «Εμείς συμβουλεύουμε τα παιδιά τι πρέπει να τρώνε, αλλά εντάξει, είναι μικρά ακόμα και θα φάνε και το πατατάκι τους. Από εκεί και πέρα προσπαθούμε να τα προστατέψουμε από τις κακές τροφές με ένα πρόγραμμα που τους δίνουμε. Οσο μπορούν τα τηρούν».
Ο προπονητής της ομάδας έχει μεγάλη εμπειρία στον επαγγελματικό αθλητισμό και εκτός των άλλων γνωρίζει πολύ καλά τα οφέλη της άθλησης από μικρή ηλικία. Ετσι, λίγο πριν ανταποκριθεί στις φωνές των «παιδιών του» που σε κάθε ευκαιρία τον φωνάζουν να γυρίσει στο γήπεδο, επισημαίνει: «Ο αθλητισμός και το ποδόσφαιρο, βοηθάνε τους νέους να αποφεύγουνε τα άσχημα πράγματα της κοινωνίας, όπως τα ναρκωτικά και το αλκοόλ. Ο αθλητισμός γενικότερα σε βοηθάει να ξεφύγεις από πολλά λάθη που μπορεί να έκανες σε άλλη περίπτωση».
Σε μια άλλη περιοχή πέριξ του Πειραιά, αυτήν του Μοσχάτου, οι γονείς μεταφέρουν τα παιδιά τους στο γήπεδο. Από στιγμή σε στιγμή αρχίζει η προπόνηση του τμήματος 9 και 10 ετών. Η πρώτη εικόνα που αντικρίζουμε μπαίνοντας στο γήπεδο είναι έξι με εφτά πιτσιρίκια που έχουν προλάβει να ιδρώσουν κάνοντας πάσες πίσω από την τελική γραμμή του γηπέδου. Οταν τα πλησιάζουμε αφήνουν για λίγο το παιχνίδι, και ποζάρουν στην κάμερα. Τα περισσότερα παιδιά είναι στην ίδια ομάδα αρκετά χρόνια ενώ όταν τα ρωτάς που θέλουν να αγωνιστούν, αναφέρουν πρώτα την αντρική ομάδα του Μοσχάτου και έπειτα τον Ολυμπιακό αλλά και τη Ρεάλ Μαδρίτης. Τα παιδιά, όπως πάντα, δεν είναι διατεθειμένα να κάνουν εκπτώσεις στα όνειρά τους.
Λίγο πιο πέρα, οι γονείς των παιδιών περιμένουν την αρχή της προπόνησης την οποία θα αναλάβει ο κ. Νικόλαος Καρουσάκης, πρώην ποδοσφαιριστής σε αρκετές ομάδες της πρώτης και δεύτερης κατηγορίας. Οταν τον ρωτάμε τι έχει σκοπό να διδάξει τα παιδιά, σημειώνει: «Κατ’ αρχάς θέλω να τους μάθω πειθαρχία. Σε αυτές τις ηλικίες δεν μας νοιάζει το αποτέλεσμα. Απλώς μας νοιάζει να ευχαριστιούνται το παιχνίδι».
Τα πιτσιρίκια που συναντάμε στην είσοδο του γηπέδου, πράγματι φαίνονται ενθουσιασμένα λίγο πριν αρχίσει η προπόνηση. «Ερχόμαστε εδώ γιατί παίζουμε μπάλα, το διασκεδάζουμε και μαθαίνουμε και να κάνουμε καλή προπόνηση». Δίπλα τους βρίσκεται ο έτερος προπονητής της ομάδας, Γιώργος Τσιριγιώτης, ο οποίος μας εξηγεί ότι βασικός στόχος των προπονητών σε αυτές τις ηλικίες είναι να κατανοήσουν τα παιδιά την αξία της ομαδικότητας. Συγκεκριμένα, αναφέρει πως «μέσα από τις διαδικασίες τις ομάδας, τα παιδιά μαθαίνουν να λειτουργούν σαν σύνολο. Εξάλλου σε αυτές τις ηλικίες το πιο σημαντικό είναι η προσαρμογή τους στην ομάδα, η ευγενής άμιλλα, να μάθουν να αντιμετωπίζουν την νίκη και την ήττα. Επικεντρωνόμαστε και στο κομμάτι της συμπεριφοράς αλλά και της προσωπικότητας των παιδιών».
Πρόεδρος της Α.Ε. Μοσχάτου είναι ο Σπύρος Μαριώλης, ο οποίος αφού μας ξεναγεί στο γήπεδο, μας υποδέχεται στο γραφείο του. Ακόμα και μέσα από τις κλειστές πόρτες, ακούγονται οι φωνές δεκάδων παιδιών που έχουν αρχίσει το πρόγραμμα της προπόνησης. «Σε όλη την ακαδημία είναι περίπου 250 παιδιά και στο πρόγραμμα του ΟΠΑΠ είναι 100» αναφέρει. Προτεραιότητα και της ακαδημίας του Μοσχάτου είναι τα παιδιά αρχικά να χαρούν τον αθλητισμό. Συγκεκριμένα, ο κ. Μαριώλης σημειώνει: «Αυτό που προσφέρουμε στα μικρότερα παιδιά είναι ψυχαγωγία και διασκέδαση. Στις μεγαλύτερες ηλικίες μπαίνουμε σε πιο “ειδικά’’ πράγματα. Να μάθουν λίγο ποδόσφαιρο και σιγά σιγά να αποκτήσουν αθλητική παιδεία και φυσικά όσοι μπορούν και θέλουνε να γίνουν ποδοσφαιριστές».
Το ζήτημα της διατροφής και της υγείας των παιδιών βρίσκεται ψηλά στην λίστα και για τον πρόεδρο του σωματείου. Οταν τον ρωτάμε πώς κρίνει το επίπεδο των παιδιών σε αυτόν τον τομέα, επισημαίνει: «Σε γενικές γραμμές δεν είναι σε καλό επίπεδο και αυτό οφείλετε κυρίως στην οικογένεια. Από εκεί και πέρα εμείς προσπαθούμε και με την βοήθεια που μας παρέχει ο ΟΠΑΠ μέσω των ομιλιών, να ενημερώσουμε και τους γονείς και τα παιδιά για θέματα διατροφής. Από τον ΟΠΑΠ έχει γίνει ήδη μια ενημέρωση – συζήτηση με έναν διατροφολόγο και υπήρχε μεγάλη ανταπόκριση. Απ’ ότι ξέρω θα διοργανωθούν και άλλες αντίστοιχες εκδηλώσεις με ψυχολόγους, διατροφολόγους κλπ.».
Κλείνοντας, ο κ. Μαριώλης υπογραμμίζει την σημασία της συνεισφοράς του ΟΠΑΠ στην ακαδημία, ειδικά σε αυτούς τους δύσκολους καιρούς που διανύουμε. «Τον ευχαριστούμε για την στήριξη που μας παρέχει. Μας έχει ήδη προμηθεύσει με μπάλες, σαλιάρες και επικαλαμίδες για όλους. Επίσης είναι σημαντικό ότι όλα τα παιδιά είναι ασφαλισμένα για ότι συμβεί από τον ΟΠΑΠ».
Η επίσκεψη στις ακαδημίες ποδοσφαίρου τελείωσε αργά το απόγευμα. Την ώρα που πέφτει ο ήλιος και οι νεαροί ποδοσφαιριστές γυρνούν στο σπίτι για να ξεκουραστούν από την προπόνηση. Μια προπόνηση που έχει σαν κύριο συστατικό της το γέλιο και το παιχνίδι. Σε αυτές τις ηλικίες εξάλλου, η παρέα της ομάδας, μια παιδική πλάκα ή ένα αθώο πείραγμα είναι πολύ πιο σημαντικές από οποιοδήποτε ποδοσφαιρικό μάθημα.
* Στο άμεσο μέλλον ο ΟΠΑΠ θα οργανώσει και 10 ποδοσφαιρικά φεστιβάλ, δύο από τα οποία θα πραγματοποιηθούν στην Αθήνα.