Μόλις λίγες ημέρες μετά την έγκριση του πρώτου εμβολίου κατά του κορονοïού από τις αρμόδιες αρχές της Βρετανίας, εγκληματικά στοιχεία άρχισαν να διαθέτουν προς πώληση σε κρυφές γωνιές του Διαδικτύου δόσεις διάφορων εμβολίων, επιδιώκοντας να επωφεληθούν από τον παγκόσμιο πανικό που επικρατεί.
Μια σχετική αγγελία στο αποκαλούμενο Dark Web (Σκοτεινό Διαδίκτυο) εντόπισε πρόσφατα η εταιρεία κυβερνοασφάλειας Check Point Software. Το εμβόλιο κατά του κορονοïού προσφερόταν έναντι 250 δολαρίων με τον πωλητή να δεσμεύεται για άμεση παράδοση του σκευάσματος εντός προστατευτικού περικαλύμματος. Οσον αφορά το κόστος αποστολής, 20 δολάρια για παράδοση οπουδήποτε στον κόσμο, 25 για παραλαβή αυθημερόν. Ενας άλλος λαθρέμπορος ζητούσε 750 δολάρια (σε bitcoin) για δύο δόσεις ενός εκ των δύο εμβολίων που ανέπτυξαν οι κινεζικές Sinopharm και Sinovac. Ωστόσο την αγγελία συνόδευε μια φωτογραφία αρχείου, στην οποία δεν απεικονίζονταν τα κινεζικά εμβόλια.
Οι ειδικοί επισημαίνουν πως τα εμβόλια που πωλούνται στο Σκοτεινό Διαδίκτυο είτε είναι πλαστά είτε δεν πρόκειται να φτάσουν ποτέ στους παραλήπτες τους. Σχετικές παραπλανητικές αγγελίες άρχισαν να κυκλοφορούν μήνες πριν την έγκριση του πρώτου εμβολίου κατά του κορονοïού.
Ανεξάρτητα, ωστόσο, από το εάν οι επιτήδειοι όντως κατέχουν ή απλά ισχυρίζονται πως διαθέτουν δόσεις αυθεντικών εμβολίων, οι εν λόγω αγγελίες αντικατοπτρίζουν «τον εγκληματικό καιροσκοπισμό που οι ειδικοί προειδοποιούν πως θα αυξηθεί καθώς η ζήτηση για εγκεκριμένα εμβόλια θα ξεπεράσει την προσφορά», επισημαίνουν σε δημοσίευμά τους οι Financial Times.
Απάτες, κλοπές, νοθεία…
Στελέχη και της Ιnterpol και της Europol θεωρούν πιθανό και έχουν ήδη προειδοποιήσει για το ενδεχόμενο να σημειωθεί μια έξαρση της εγκληματικότητας (διαδικτυακές απάτες, κλοπές αποστολών εμβολίων, παράνομη πώληση νοθευμένων ή λειψών δόσεων) στο πλαίσιο της σταδιακής έναρξης των μαζικών εμβολιασμών ανά την υφήλιο, σημειώνει η έγκυρη οικονομική (και όχι μόνο) εφημερίδα.
Ακόμα και άδεια φιαλίδια, τα οποία μπορούν να επαναχρησιμοποιηθούν, ενδέχεται να βάλουν στο στόχαστρό του οι εγκληματίες. Σύμφωνα με τους ειδικούς η προώθηση πλαστών εμβολίων δύναται να θέσει σε κίνδυνο την δημόσια υγεία, καθώς είναι «αναποτελεσματικά στην καλύτερη περίπτωση, τοξικά στη χειρότερη».
«Πάντα θα υπάρχει μία αγορά για τους ανθρώπους που δεν έχουν απαραίτητα πρόσβαση σε κάποιο συγκεκριμένο φαρμακευτικό σκεύασμα και θέλουν να προστατέψουν τους εαυτούς και τις οικογένειές τους», εξήγησε στους FT η Εïμι Σόρτμαν, ειδική στην επιμελητεία φαρμάκων. Σημείωσε ενδεικτικά πως υπάρχει ήδη μαύρη αγορά φαρμάκων για χημειοθεραπεία, παρότι η χορήγηση των εν λόγω σκευασμάτων είναι ιδιαίτερα δύσκολη. «Σίγουρα υπάρχουν παγκοσμίως πολλά χρήματα που μπορούν να κερδίσουν οι εγκληματίες», πρόσθεσε, γεγονός που εξηγεί γιατί τόσο οι φαρμακευτικές εταιρείες όσο και οι κυβερνήσεις των χωρών όπου αναμένονται οι πρώτες δόσεις, βρίσκονται σε αυξημένη επιφυλακή για να αποτρέψουν τον κίνδυνο κλοπής και παράνομης διάθεσής τους.
«Πρέπει να πούμε στους ανθρώπους στα εμβολιαστικά κέντρα ότι φέρουν χρυσό», ανέφερε από την πλευρά του ο Θόρστεν Νόϊμαν, επικεφαλής του ευρωπαϊκού παραρτήματος της TAPA, ενός διεθνούς ιδιωτικού οργανισμού που έχει ως στόχο τη βελτίωση της ασφάλειας των προϊόντων υψηλής αξίας στην αλυσίδα εφοδιασμού. «Οι εγκληματίες δεν βλέπουν ένα φορτίο εμβόλια, βλέπουν χρήματα», ανέφερε χαρακτηριστικά, προειδοποιώντας πως άτομα που εργάζονται στην εφοδιαστική αλυσίδα φαρμάκων και διατηρούν δεσμούς με εγκληματικά δίκτυα, θα μπορούσαν να παράσχουν στα μέλη τους χρήσιμες πληροφορίες με στόχο την κλοπή φορτίων.
Αποτελεί γεγονός, ωστόσο, πως «οι παρασκευαστές φαρμάκων δαπανούν ήδη πολύ χρόνο για να διασφαλίσουν την ασφάλεια και των προϊόντων τους και της εφοδιαστικής αλυσίδας τους», υπενθύμισε ο Τσακ Φορσάιθ, επικεφαλής της Pharmaceutical Cargo Security Coalition. «Δεν πιστεύω πως υπάρχει άλλη βιομηχανία στον κόσμο τόσο καλά προετοιμασμένη για μια τέτοια επιχείρηση», υποστήριξε, αναφερόμενος στην έναρξη της μεγαλύτερης στην ιστορία και πιο πολύπλοκης εκστρατείας διανομής ενός φαρμακευτικού σκευάσματος.
Κυβερνοεπιθέσεις
Εως σήμερα επιθέσεις κατά αποστολών δεν έχουν σημειωθεί, έχουν όμως καταγραφεί πάρα πολλές κυβερνοεπιθέσεις από την έναρξη της πανδημίας, με τους εγκληματίες να βάλλουν κυρίως κατά νοσοκομείων και λοιπών μονάδων Υγείας. «Εχουμε δει ιδιαίτερα στοχευμένες επιθέσεις που σχετίζονται με το εμβόλιο. Ο τομέας της Υγείας δεν είναι προηγμένος όσον αφορά την κυβερνοασφάλεια», σημείωσε ο Ευάγγελος Ουζούνης, επικεφαλής της Μονάδας Ασφάλειας Υποδομών και Υπηρεσιών της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Κυβερνοασφάλειας (ENISA).
Στις αρχές του μήνα ερευνητές της IBM αποκάλυψαν πως χάκερ αποπειράθηκαν, μέσω μιας παγκόσμιας εκστρατείας «ηλεκτρονικού ψαρέματος», να διεισδύσουν στην ψυχρή αλυσίδα μεταφοράς των εμβολίων, τη διαδικασία, δηλαδή που απαιτείται προκειμένου τα εμβόλια να διατηρούνται σε θερμοκρασίες βαθιάς κατάψυξης κατά τη διάρκεια της διανομής τους. Η ταυτότητα των δραστών δεν εξακριβώθηκε αλλά οι ειδικοί της IBM δήλωσαν ότι ο τρόπος δράσης τους παραπέμπει σε ομάδα που δρα για λογαριασμό κάποιας κυβέρνησης.
Το γεγονός πως οι δόσεις των όποιων εμβολίων δεν θα είναι μαζικά διαθέσιμες, ούτως ώστε να εμβολιαστούν άμεσα όλοι όσοι το επιθυμούν, και θα δοθεί προτεραιότητα στις ευπαθείς ομάδες, σημαίνει ότι υπάρχει πρόσφορο έδαφος για την ανάπτυξη μιας δευτερεύουσας μαύρης αγοράς πλαστών στοιχείων που θα επιτρέπουν σε όποιον τα αποκτήσει να εμβολιαστεί μιαν ώρα αρχύτερα.
«Υπάρχουν ήδη προσφορές και chat rooms για «έγκυρα» πιστοποιητικά ανθρώπων με υποκείμενα νοσήματα. Μπορείτε ήδη να κάνετε κράτηση σειράς προτεραιότητας για το εμβόλιο, οπότε θεωρούμε πως η κίνηση στο σκοτεινό Διαδίκτυο θα αυξηθεί», προβλέπει ο Μάικλ Μπρέμερ, αντιπρόεδρος της εταιρείας συλλογής και ανάλυσης δεδομένων Experian.