Καρχαρίες, τσιμπήματα μεδουσών, τροπικές καταιγίδες, προβλήματα πλοήγησης και σωματική εξάντληση είναι κάποιες από τις προκλήσεις που αντιμετώπισε η συνταξιούχος αθλήτρια Νταϊάνα Νάιαντ κατά τη διάρκεια των πολλών προσπαθειών της, στα 60 της, να γίνει ο πρώτος άνθρωπος που θα κολυμπούσε τα 177 χιλιόμετρα από την Κούβα στη Φλόριντα χωρίς τη χρήση προστατευτικού κλωβού.
Η αθλήτρια είχε αποσυρθεί από την αγωνιστική κολύμβηση σε ηλικία 30 ετών. Αλλά περισσότερο από τρεις δεκαετίες αργότερα αποφάσισε να κυνηγήσει τον στόχο που της διέφευγε από τα 20 της. Εχοντας δοκιμάσει προηγουμένως τη διαδρομή, το 1979, η Νάιαντ έκανε τέσσερις περαιτέρω προσπάθειες να διασχίσει τη θαλάσσια απόσταση, αρχής γενομένης το 2011, πραγματοποιώντας τελικά το όνειρό της το 2013.
Η ιστορία της έχει πλέον μεταφερθεί στην οθόνη από το Netflix – και θα μπορούσε να προσφέρει στην βραβευμένη ηθοποιό Ανέτ Μπένινγκ ακόμα μία υποψηφιότητα για Οσκαρ Α’ Γυναικείου για τον ρόλο της κολυμβήτριας, την οποία υποστήριξε στο απαιτητικό ταξίδι της η φίλη και προπονήτριά της Μπόνι Στολ.
«Κάθε φορά που βγαίνει έξω για να κολυμπήσει, φυσικά πιστεύεις ότι θα τα καταφέρει» λέει η Στολ στο BBC News. «Και είναι δύσκολο όταν δεν το πετυχαίνει. Κυρίως για την ίδια, γιατί αυτό σημαίνει άλλον έναν χρόνο προπόνησης, καθώς δεν επρόκειτο να τα παρατήσει ό,τι και αν γινόταν».
Η Στολ, την οποία στην ταινία ερμηνεύει η επίσης βραβευμένη ηθοποιός Τζόντι Φόστερ, είναι εξίσου σημαντικό τμήμα της ιστορίας όσο η ίδια η Νάιαντ. Ηταν η μόνιμη συνοδός σε όλες τις απόπειρες της κολυμβήτριας και καλύτερής της φίλης, ούσα ο εγκέφαλος του εγχειρήματος και ο άνθρωπος που την καθοδηγούσε σε όλη τη διαδρομή.
«Επαιζα ρακέτες για 10 χρόνια και η Νταϊάνα ήταν η προπονήτριά μου στο γυμναστήριο. Μου έμαθε πολλά για τη φυσική κατάσταση» εξηγεί η Στολ. «Οπότε, σε προσωπικό επίπεδο, το να μπορέσω να κάνω το αντίστροφο, να προπονήσω εγώ την Νταϊάνα σε κάτι, το βρήκα υπέροχο και τελικά το λάτρεψα. Εμαθα περισσότερα για την ανθρώπινη θέληση από οτιδήποτε άλλο».
Η ταινία με τον απλό τίτλο «Nyad» σηματοδοτεί το ντεμπούτο στη μυθοπλασία για το σκηνοθετικό δίδυμο των Ελίζαμπεθ Τσάι Βασαρέλι και Τζίμι Τσιν, που είναι και ανδρόγυνο. Οι δυο τους έχουν γυρίσει στο παρελθόν ντοκιμαντέρ όπως το «Free Solo», για έναν ορειβάτη κατακόρυφου βράχου, και το «The Rescue», για τα αγόρια που είχαν παγιδευτεί σε μια σπηλιά στην Ταϊλάνδη.
Στις αμερικανικές ταινίες κάθε χαρακτήρας πλην του κεντρικού αποκαλείται «υποστηρικτικός» (αυτό που εμείς λέμε «Β’ ρόλος»). Ο τίτλος ταιριάζει κουτί στη Στολ, η οποία υπήρξε το απόλυτο στήριγμα της Νίαντ σε βάθος χρόνου, συνεχίζοντας να πλέει δίπλα στη φίλη της καθώς εκείνη κυνηγούσε τον στόχο της. «Ημουν ο υποστηρικτικός ρόλος» συμφωνεί η Στολ. «Στο μυαλό της το πετυχαίναμε μαζί. Στο μυαλό μου την έβλεπα να το καταφέρνει».
Μια από τις πιο ενδιαφέρουσες πτυχές της ταινίας είναι το πώς η Νάιαντ ξεπέρασε τους διάφορους κινδύνους. Οι καρχαρίες, για παράδειγμα, αποδιώχνονταν χάρη σε ένα διαπεραστικό ηχητικό σήμα που εξέπεμπε το σκάφος. Η Νάιαντ, ωστόσο, δέχθηκε τσιμπήματα από μια κυβομέδουσα –ένα είδος τεράστιας μέδουσας– στο μπράτσο και στον λαιμό, που της προκάλεσαν αναπνευστική δυσχέρεια και της κόστισαν την τρίτη της απόπειρα. Την επόμενη φορά χρησιμοποίησε ειδική προστατευτική μάσκα.
Η τελική της επιτυχία, το 2013, ήταν τόσο απίστευτη, που ορισμένοι ειδικοί εξέφρασαν αμφιβολίες. Αλήθεια, δεν κρατήθηκε από τη βάρκα σε κανένα σημείο για να ξεκουράσει το σώμα της; Θα μπορούσε πραγματικά να τα καταφέρει χωρίς βοήθεια σε τόσο σύντομο χρονικό διάστημα;
Η Διεθνής Ομοσπονδία Κολύμβησης σε Ανοιχτά Νερά είπε ότι υπήρχε ένα «σημαντικό κενό» στο ιστορικό του κολυμβητικού επιτεύγματος και δεν έχει επικυρώσει ακόμα το ρεκόρ της επισήμως. Τα Ρεκόρ Γκίνες ακύρωσαν επίσης την αναγνώρισή του. Αλλωστε η Νάιαντ έχει κατηγορηθεί στο παρελθόν για παραπλανητικές δηλώσεις αναφορικά με προηγούμενες κολυμβήσεις της και κάποιοι την περιγράφουν ως «μια αυτοεξευτελιστική μάστιγα της κοινότητας της μαραθώνιας κολύμβησης».
Η ομάδα της, πάντως, αποδίδει το επίτευγμά της στο ταχέως κινούμενο Ρεύμα του Κόλπου που έρεε υπέρ της, ενώ η ίδια η Νάιαντ απορρίπτει τις κατηγορίες λέγοντας: «Κολύμπησα. Τα καταφέραμε, από τα βράχια της Κούβας μέχρι την παραλία της Φλόριντα, με εντελώς καθαρά, ηθικά μέσα». Η Ομοσπονδία Μαραθώνιας Κολύμβησης στηρίζει την κολυμβήτρια λέγοντας ότι δεν διέκρινε σημάδια εξαπάτησης.
Η Στολ παρείχε φαγητό και υγρά στην Νάιαντ από το σκάφος. Είχε στο πλευρό της μια ομάδα βοηθών, συμπεριλαμβανομένου του επικεφαλής πλοηγού Τζον Μπάρτλετ – τον οποίο υποδύεται στην ταινία ο ουαλός ηθοποιός Ρις Αϊφανς. Η ταινία σε γενικές γραμμές τα έχει πάει καλά με τους κριτικούς, πολλοί από τους οποίους επαινούν την ερμηνεία της Μπένινγκ ως μιας στοχοπροσηλωμένης και πεισματάρας γυναίκας.
Η ίδια η Νάιαντ είπε στους LA Times ότι «εντυπωσιάστηκε» από την ταινία, αλλά δεν μπορούσε να μιλήσει άλλο για αυτήν επειδή είναι μέλος του συνδικάτου ηθοποιών των ΗΠΑ, τα μέλη του οποίου απεργούν αυτή την περίοδο. Η Στολ χαρακτήρισε το φιλμ «πολύ» αληθινό: «Υπάρχουν περισσότερα στην προσωπικότητα της Νταϊάνα, γιατί είναι τόσο πληθωρική, αλλά η ταινία αποτυπώνει τον χαρακτήρα της από κάθε άποψη».
Δεν είναι δύσκολο να φανταστεί κανείς την Μπένινγκ να κερδίζει μια πέμπτη υποψηφιότητα για Οσκαρ για αυτή την ευρεία ερμηνεία. Η κούρσα για την κατηγορία του Α’ Γυναικείου ρόλου θα είναι σκληρή φέτος – με πιθανές ανταγωνίστριες, μεταξύ άλλων, την Εμα Στόουν, την Κάρι Μάλιγκαν και τη Λίλι Γκλάντσοουν. Η ταινία «Nyad» βγαίνει στις αίθουσες την Παρασκευή και θα αρχίσει να προβάλλεται στο Netflix στις 3 Νοεμβρίου.