Οι Ευρωπαίοι εξερευνητές αποβιβάστηκαν στην Αμερική στα τέλη του 15ου αιώνα, και επιστρέφοντας έφεραν μαζί τους ντομάτες, πιπεριές τσίλι και πατάτες. Εφεραν όμως και σύφιλη, σύμφωνα με μια νέα μελέτη που υποστηρίζει ότι πολλές ασθένειες ταξίδεψαν προς τον Νέο Κόσμο μαζί με τους εξερευνητές, αλλά μία ήρθε μαζί τους από εκεί.
Οι βρετανικοί Times γράφουν πως η προέλευση αυτής της σεξουαλικά μεταδιδόμενης βακτηριακής λοίμωξης αμφισβητείται εδώ και καιρό.
Η πρώτη ιστορική καταγραφή μιας μεγάλης επιδημίας σύφιλης χρονολογείται από την άνοιξη του 1495, όταν ένας στρατός που συγκέντρωσε ο Κάρολος Η’ της Γαλλίας για να εισβάλει στην ιταλική χερσόνησο προσβλήθηκε από μια ασθένεια με υψηλή θνησιμότητα, η οποία μέσα σε πέντε χρόνια είχε σαρώσει την Ευρώπη, αφήνοντας στους επιζώντες βλάβες που άλλαξαν τη ζωή τους, το σώμα και το μυαλό τους.
Η νόσος ονομάστηκε τότε «γαλλική ασθένεια». Ομως το ξέσπασμα συνέβη λίγο μετά την επιστροφή του Χριστόφορου Κολόμβου και του πληρώματός του από τις πρώτες αποστολές τους στην Αμερική…
Μερίδα επιστήμονων, συνεχίζουν οι Times, υποστηρίζουν εδώ και καιρό ότι ο διάσημος εξερευνητής είχε φέρει τη σύφιλη πίσω μαζί του στην Ισπανία, πιθανώς ήδη από το 1493.
Υπάρχει, ωστόσο, και η αντίθετη θεωρία – ότι η νόσος είχε εμφανισθεί νωρίτερα στην Ευρασία, χωρίς να έχει αναγνωρισθεί. Εχουν ανακαλυφθεί ανθρώπινα οστά από τη μεσαιωνική Ευρώπη με βλάβες πολύ παρόμοιες με εκείνες που προκαλούνται από τη σύφιλη.
Τώρα, μια νέα έρευνα που δημοσιεύεται στο διεθνές επιστημονικό περιοδικό Nature, επικεντρώνεται σε αρχαία ανθρώπινα οστά και δόντια που ανακτήθηκαν από το Μεξικό, τη Χιλή, το Περού και την Αργεντινή, τα οποία έχουν επίσης αλλοιώσεις συμβατές με σύφιλη.
«Γνωρίζαμε εδώ και αρκετό καιρό ότι οι λοιμώξεις που μοιάζουν με τη σύφιλη εμφανίστηκαν στην Αμερική πριν από χιλιετίες, αλλά από τα και μόνο ήταν αδύνατο να διακριβωθεί η ασθένεια», αναφέρει στους Times η δρ. Κέισι Κιρκπάτρικ, από το Ινστιτούτο Μαξ Πλανκ της Λειψίας, που συνυπογράφει τη μελέτη.
Η ίδια και οι συνάδελφοί της κατάφεραν να ανακτήσουν αρχαία βακτηριακά γονιδιώματα από λείψανα της Νότιας Αμερικής. Τα αποτελέσματα των αναλύσεων έδειξαν ότι στενοί γενετικοί «συγγενείς» όλων των γνωστών μορφών σύφιλης κυκλοφορούσαν στην Αμερική πολύ πριν από την άφιξη του Κολόμβου. Και επιπλέον, η «γαλλική ασθένεια» που θέρισε τον στρατό του Καρόλου ήταν απόγονος παθογόνων που είχαν κυκλοφορήσει προηγουμένως στην Αμερική.
«Τα δεδομένα υποστηρίζουν σαφώς ότι η σύφιλη και οι γνωστοί συγγενείς της έχουν τις ρίζες τους στην Αμερική, ενώ η εισαγωγή τους στην Ευρώπη από τα τέλη του 15ου αιώνα συνάδει περισσότερο με αυτά τα δεδομένα», είπε στους Times η Δρ Κίρστεν Μπος, επίσης από το Ινστιτούτο Μαξ Πλανκ, επικεφαλής συγγραφέας της έρευνας.
Η Κίρστεν πιστεύει ότι το δουλεμπόριο και η ευρωπαϊκή επέκταση στην Αμερική και την Αφρική τροφοδότησαν την εξάπλωση της νόσου στους αιώνες που ακολούθησαν. «Ενώ οι αυτόχθονες ομάδες της Αμερικής φιλοξενούσαν τις πρώιμες μορφές αυτών των ασθενειών, οι Ευρωπαίοι συνέβαλαν καθοριστικά στην εξάπλωσή τους σε όλο τον κόσμο», δήλωσε η ίδια.