Καθώς η σκόνη εξακολουθεί να πνίγει μεγάλο μέρος της χώρας, οι ειδικοί υπενθυμίζουν τα μέτρα προστασίας κυρίως για τις ομάδες του πληθυσμού που θεωρούνται πιο ευάλωτες απέναντι στην αποπνικτική ατμόσφαιρα.
Σύμφωνα με την Ελληνική Πνευμονολογική Εταιρεία, η συχνότητα και η ένταση των φαινομένων συγκέντρωσης σκόνης στην Ελλάδα μπορεί να ποικίλλει από έτος σε έτος, από 7 έως 20 επεισόδια (μέσος όρος 13 επεισόδια/έτος), ανάλογα με τις ατμοσφαιρικές συνθήκες. Γενικά, δεν είναι ασυνήθιστο να επηρεάζεται ο ελληνικός χώρος από την αφρικανική σκόνη.
Οι πνευμονολόγοι επισημαίνουν ότι αυτό το φυσικό γεγονός μπορεί να έχει σημαντικές επιπτώσεις στην υγεία, κυρίως μέσω της υποβάθμισης της ποιότητας του αέρα. Η αφρικανική σκόνη μεταφέρει αιωρούμενα σωματίδια σε μεγάλο φάσμα μεγεθών, όπως PM10, PM2,5 ή ακόμα και πολύ μικρότερα, ενώ μπορεί επίσης να συμπαρασύρει και ρύπους από την ατμόσφαιρα.
Η αύξηση των σωματιδίων στην ατμόσφαιρα μπορεί να επιδεινώσει αναπνευστικά προβλήματα όπως το άσθμα, η βρογχίτιδα και οι αλλεργίες. Οι ασθενείς με αναπνευστικές παθήσεις είναι ιδιαίτερα ευάλωτοι σε περιόδους αυξημένων επιπέδων σκόνης και αυτό αποτυπώνεται και σε αυξημένη προσέλευση στα νοσοκομεία. Ιδιαίτερη προσοχή απαιτείται για τους κατοίκους των αστικών κέντρων και περιοχών με ήδη χαμηλή ποιότητα της ατμόσφαιρας.
Πώς επηρεάζει η σκόνη την υγεία μας
Μία από τις πρωταρχικές επιπτώσεις της αφρικανικής σκόνης στην υγεία αφορά φυσικά το αναπνευστικό σύστημα. Τα λεπτά σωματίδια της σκόνης μπορούν να διεισδύσουν βαθιά στους πνεύμονες, ακόμη και να εισέλθουν στην κυκλοφορία του αίματος. Σε άτομα με παθήσεις όπως το άσθμα, η βρογχίτιδα ή η χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ), η έκθεση σε αυτά τα σωματίδια μπορεί να επιδεινώσει τα συμπτώματα, οδηγώντας σε δύσπνοια, βήχα, συριγμό και δυσφορία στο στήθος.
Η αφρικανική σκόνη μπορεί να προκαλέσει αλλεργικού τύπου αντιδράσεις, ερεθισμό του αναπνευστικού συστήματος, ρινική συμφόρηση, φτέρνισμα και υγρά μάτια. Οσοι έχουν αλλεργίες ή ευαισθησίες σε περιβαλλοντικούς παράγοντες μπορεί να εμφανίσουν πιο έντονα συμπτώματα σε περιόδους αυξημένων επιπέδων σκόνης.
Εκτός από αναπνευστικά προβλήματα, η έκθεση στη σκόνη έχει συνδεθεί με καρδιαγγειακά προβλήματα. Τα σωματίδια μπορούν να συμβάλουν στη φλεγμονή, το οξειδωτικό στρες και την αγγειοσυστολή, και ακολούθως να αυξήσουν τον κίνδυνο καρδιακών προσβολών, εγκεφαλικών επεισοδίων και άλλων καρδιαγγειακών παθήσεων, ιδιαίτερα σε ευάλωτους πληθυσμούς.
Σύμφωνα με την Ελληνική Πνευμονολογική Εταιρεία, η παρατεταμένη έκθεση στη σκόνη μπορεί επίσης να επηρεάσει το ανοσοποιητικό σύστημα, καθιστώντας τα άτομα πιο ευάλωτα σε λοιμώξεις του αναπνευστικού συστήματος και σε άλλες ασθένειες. Η φλεγμονώδης απόκριση που προκαλείται από τα σωματίδια σκόνης μπορεί να αποδυναμώσει την άμυνα του οργανισμού και να δυσκολέψει την καταπολέμηση των παθογόνων μικροοργανισμών.
Οι γιατροί τονίζουν ακόμη ότι η χρόνια έκθεση σε τέτοιες συνθήκες έχει συσχετιστεί με μακροπρόθεσμους κινδύνους για την υγεία, συμπεριλαμβανομένων αναπνευστικών ασθενειών, μειωμένης πνευμονικής λειτουργίας, καρδιαγγειακών διαταραχών, ακόμη και ορισμένων τύπων καρκίνου. Η συνεχής έκθεση σε υψηλά επίπεδα σωματιδίων σκόνης μπορεί να έχει συσσωρευτικές επιπτώσεις στην υγεία με την πάροδο του χρόνου.
Μια ανασκόπηση του 2020, για την επίδραση της σκόνης στην ποιότητα του αέρα στην Ευρώπη, αποδίδει 42.000 θάνατοι/έτος στη σκόνη. Στις δε μεσογειακές χώρες έχει υπολογιστεί ότι 27% έως 44% των θανάτων που σχετίζονται με τα σωματίδια PM10 οφείλονται στις συγκεντρώσεις αφρικανικής σκόνης.
Συστάσεις προστασίας
Είναι σημαντικό οι πολίτες, και ειδικότερα εκείνοι με αναπνευστικά προβλήματα, να είναι ενημερωμένοι και να λαμβάνουν μέτρα προστασίας.
Τι μπορείτε να κάνετε
– Παρακολουθήστε τις αναφορές για την ποιότητα του αέρα και τις μετεωρολογικές προβλέψεις
– Περιορίστε τις μετακινήσεις, τις υπαίθριες δραστηριότητες και τη μακρά παραμονή σε εξωτερικό χώρο.
– Κλείστε τα παράθυρα και τις πόρτες. Αν έχετε σύστημα καθαρισμού του αέρα, είναι μια καλή στιγμή να το χρησιμοποιήσετε.
– Φορέστε μάσκα. Ναι, οι μάσκες της πανδημίας συγκρατούν τη σκόνη και μειώνουν την εισπνοή σωματιδίων.
– Μείνετε ενυδατωμένοι, πίνοντας άφθονο νερό.
Οι ομάδες αυξημένου κινδύνου
Σύμφωνα με το υπουργείο Υγείας, οι ομάδες αυξημένου κινδύνου είναι:
-άτομα με αναπνευστικό πρόβλημα
-καρδιοπαθείς
-παιδιά
-άτομα άνω των 65 ετών
Εκτός από τους παραπάνω, οι ασθενείς με άσθμα μπορεί να χρειαστούν πιο συχνά εισπνοές ανακουφιστικού φαρμάκου. Για τους ασθενείς με χρόνιες παθήσεις του αναπνευστικού συστήματος ή άλλες και εάν τα συμπτώματά τους επιδεινωθούν ή επιμένουν, συνιστάται επικοινωνία με τον θεράποντα ιατρό.