Θυμίζοντας μπαράζ οικονομικών προβλέψεων, οι οποίες εκτείνονται από μια πιθανή ανάκαμψη μέχρι μια ολοκληρωτική κατάρρευση που μπορεί να συμβεί από τη μια στιγμή στην άλλη, τα σενάρια πολλών νέων μυθιστορημάτων, τηλεοπτικών σειρών, ταινιών και βιντεοπαιχνιδιών, προσπαθούν να μας ψυχαγωγήσουν και να μας κάνουν να ξεφύγουμε από την δύσκολη πραγματικότητα των ημερών, καθρεφτίζοντας το οικονομικό τραύμα των αρχών της δεκαετίας του 1930.
Η Μεγάλη Υφεση του 1929 (The Great Depression), όπως χαρακτηρίστηκε στις ΗΠΑ η μεγαλύτερη (μέχρι τηντρέχουσα) παγκόσμια οικονομική ύφεση της σύγχρονης ιστορίας, βρίσκεται στο επίκεντρο της δραματικής σειράς του HBO «Perry Mason» με κεντρικό πρόσωπο τον ντετέκτιβ Πέρι Μέισον του Ερλ Στάνλεϊ Γκάρντνερ, έναν από τους πιο δυνατούς χαρακτήρες της αστυνομικής λογοτεχνίας.
Πιο έμμεσα, η Μεγάλη Υφεση διαπερνά και την πλοκή του «Θαυμαστού καινούργιου κόσμου» («Brave New World»), μιας νέας σειράς που είναι βασισμένη στο κλασικό δυστοπικό μυθιστόρημα επιστημονικής φαντασίας του Αλντους Χάξλεϊ, η οποία θα αρχίσει να προβάλλεται στις 15 Ιουλίου από την πλατφόρμα Peacock του δικτύου NBCUniversal.
Ο βρετανός συγγραφέας επηρεασμένος από τις επιστημονικές ανακαλύψεις της εποχής του αλλά και από τις κοινωνικές ανακατατάξεις στην Αγγλία και την Σοβιετική Ένωση προφήτεψε ένα ζοφερό αύριο που η πραγματικότητα έμελλε να επιβεβαιώσει. Το μυθιστόρημα του Χάξλεϊ γράφτηκε το 1931 σε μια εποχή που η Βρετανία συγκλονιζόταν από τεράστια ανεργία και μεγάλες ταραχές στου δρόμους, και γενικά ο δυτικός κόσμος βρισκόταν στα πρόθυρα συγκλονιστικών αλλαγών. Και λειτούργησε ως ισχυρό αντίδοτο στην ακλόνητη πίστη προς τα οφέλη της επιστημονικής προόδου και της μαζικής εκβιομηχάνισης.
Η νέα τηλεοπτική εκδοχή του, με πρωταγωνιστές τους Αλντεν Ερενράιχ και Ντέμι Μουρ παρουσιάζει «μια ουτοπική κοινωνία που έχει επιτύχει ειρήνη και σταθερότητα μέσω της απαγόρευσης της μονογαμίας, της ιδιωτικής ζωής, των χρημάτων, της οικογένειας, αλλά και της ίδιας της ιστορίας».
Η Wall Street Journal επισημαίνει ότι και ο Μεξικανός Γκιγιέρμο ντελ Τόρο, μετά τη βραβευμένη με τέσσερα Οσκαρ «Μορφή του Νερού», επιστρέφει με το «Nightmare Alley» που έχει επίσης τη Μεγάλη Υφεση στο φόντο του. Η ταινία – remake του θρίλερ που είχε γυρίσει ο Εντμουντ Γκούλντινγκ το 1947, βασίζεται στο ομώνυμο μυθιστόρημα του Γουίλιαμ Λίντσεϊ Γκρέσαμ και έχει ένα δυνατό καστ με πρωταγωνιστές τους Μπράντλεϊ Κούπερ, Κέιτ Μπλάνσετ και Γουίλεμ Νταφόε. Τα γυρίσματα σταμάτησαν τον Μάρτιο εξαιτίας της πανδημίας του κορονοϊού αλλά αναμένεται να συνεχιστούν το φθινόπωρο.
Σύγχρονοι μυθιστοριογράφοι «σκαλίζουν» επίσης την Μεγάλη Υφεση: Το «Bonnie» της Κριστίνα Σβαρτς, που μόλις κυκλοφόρησε, ακολουθεί τα βήματα της Μπόνι Πάρκερ, μιας από τις πιο αινιγματικές Αμερικανίδες όλων των εποχών, η οποία μαζί με τον εραστή της Κλάιντ Μπάροου σκότωνε αδίστακτα και λήστευε τράπεζες κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1930. Και το νέο μυθιστόρημα της Κριστίν Χάνα «The Four Winds», που αναμένεται να κυκλοφορήσει τον ερχόμενο Φεβρουάριο, αναφέρεται στην ξηρασία της δεκαετίας του 1930 που κατέστρεψε τις Μεγάλες Πεδιάδες των ΗΠΑ.
Τέλος, και το δημοφιλές βιντεοπαιχνίδι «Mafia», που χρονικά τοποθετείται κατά τη διάρκεια της Μεγάλης Υφεσης, αναδημιουργείται τώρα και θα λανσαριστεί τον Αύγουστο ως «Mafia: Definitive Edition».
Στο «Bonnie», η ζωή ξεκινά με την υπόσχεση καλύτερων ημερών για τη νεαρή Μπόνι Πάρκερ. «Φαίνεται ότι ήταν άριστη μαθήτρια πριν εγκαταλείψει το σχολείο στα 15 της για να παντρευτεί», λέει στη Wall Street Journal η συγγραφέας του μυθιστορήματος, για τη νεαρή που μεγάλωσε τη δεκαετία του 1920 με τη χήρα μητέρα της στην πρώην Σεμέντ Σίτι, στο Δυτικό Ντάλας και πριν γίνει λησταρχίνα έγραφε ποίηση.
Όταν ξεσπάει η ύφεση, ο γάμος της καταρρέει και το καφέ όπου εργάζεται ως σερβιτόρα κλείνει. Τότε γνωρίζει τον Κλάιντ Μπάροου, που της υπόσχεται να μεταμορφώσει την άθλια ζωή της. «Όλα έκλειναν αλλά η Μπόνι ήθελε πραγματικά περισσότερη ζωή και περισσότερη ζωντάνια», λέει η Κριστίνα Σβαρτς, «Έτσι έμμεσα, η ύφεση την ενθάρρυνε να ψάξει κάπου αλλού για ένα διαφορετικό είδος ζωής».
Η αμερικανίδα συγγραφέας θυμάται την ταινία «Μπόνι και Κλάιντ» του 1967, που γύρισε ο Αρθουρ Πεν με πρωταγωνιστές τους Φέι Ντάναγουεϊ και Γουόρεν Μπίτι. Είπε ότι δουλεύοντας το μυθιστόρημά της πρόσεξε πάρα πολύ να μην δίνει την αίσθηση της αίγλης και της κομψότητας της ταινίας, στοιχεία που απέχουν πολύ από το είδος του κόσμου που ήθελε η ίδια να προβάλει: «Η ιδέα να δείξω κάτι πιο πραγματικό σε ψυχολογικό και συναισθηματικό επίπεδο, και από την άποψη του σκηνικού, ήταν μέρος αυτού που προσπαθούσα να κάνω με το μυθιστόρημά μου», είπε.
Αντί για μια σειρά από εντυπωσιακές ληστείες τραπεζών, οι περισσότερες κλοπές στο «Bonnie» γίνονται σε συνοικιακά παντοπωλεία και πρατήρια καυσίμων: «Ηταν κάτι που με εξέπληξε πολύ όταν το ανακάλυψα κατά την έρευνά μου», είπε η Κριστίνα Σβαρτς, «Στο πιο ακραίο σημείο της φτώχειας τους, η Μπόνι και ο Κλάιντ κυνηγούσαν κυριολεκτικά πενταροδεκάρες».
Για το remake του «Perry Mason», οι δημιουργοί της μίνι σειράς των οκτώ επεισοδίων, Ρόλιν Τζόουνς και Ρον Φιτζέραλντ, αναζήτησαν έναν παρόμοιο βαθμό αλήθειας για την εποχή της Μεγάλης Υφεσης. Η σειρά, η οποία συγκέντρωσε 1,7 εκατ. τηλεθεατές όταν προβλήθηκε το πρώτο επεισόδιο τον περασμένο μήνα, παρουσιάζει έναν λιγότερο ηθικό, και πιο βασανισμένο Πέρι Μέισον (τον υποδύεται ο Μάθιου Ρις), πράγμα που μπορεί να παραξενέψει τους τηλεθεατές οι οποίοι είχε τύχει να δουν την παλιά τηλεοπτική σειρά (παιζόταν από το 1957 έως το 1966) με πρωταγωνιστή τον Ρέιμοντ Μπαρ.
Remake είναι και η ταινία «Nightmare Alley», στην οποία πρωταγωνιστούν οι Μπράντλεϊ Κούπερ, Κέιτ Μπλάνσετ και Γουίλεμ Νταφόε. Βασίζεται στο ομώνυμο μυθιστόρημα του Γουίλιαμ Λίντσεϊ Γκρέσαμ που εκδόθηκε το 1946 και ένα χρόνο αργότερα ο Εντμουντ Γκούλντινγκ γύρισε ένα θρίλερ με πρωταγωνιστή τον Τάιρον Πάουερ.
Στις πρώτες εκδοχές των «Nightmare Alley» και «Perry Mason» είχαν υιοθετηθεί «τα σωστά πρότυπα ζωής» και η «ηθική ευπρέπεια» που επέβαλε η λογοκρισία του Κώδικα Παραγωγής Ταινιών (Motion Picture Production Code) και του Κώδικα Τηλεόρασης (Television Code) αντίστοιχα.
«Ίσως η δική μας άποψη για το “Perry Mason” φαίνεται πιο σκληρή και θυμωμένη επειδή γίνεται σύγκριση με ταινίες και σειρές που γυρίστηκαν όταν ήταν σε ισχύ αυτοί οι κώδικες», λέει στην Wall Street Journal ο Τζόουνς.
Οι Τζόουνς και Φιτζέραλντ ξαναδιάβασαν τα πρώτα μυθιστορήματα του Έρλ Στάνλεϊ Γκάρντνερ με ήρωα τον Πέρι Μέισον από τη δεκαετία του 1930 προσπαθώντας να εντοπίσουν την ασυνήθιστη αλλαγή του Μέισον που από δικηγόρος εξελίσσεται σε ιδιωτικό ντετέκτιβ.
«Στην Αμερική, που περιγράφει, οι μισθοί ήταν αρκετά χαμηλοί και πολλοί άνθρωποι καταστράφηκαν», είπε ο κ. Τζόουνς, «Συνολικά, παρουσιάζουμε έναν πιο σκληρό αμερικανικό χαρακτήρα. Οι άντρες και οι γυναίκες της εποχής ήταν πιο σκληροί άνθρωποι τότε γιατί έπρεπε να παλεύουν σε καθημερινή βάση».
Με φόντο το Λος Άντζελες και κεντρικό θέμα την έρευνα δολοφονιών, η σειρά διερευνά ζητήματα όπως ο θεσμικός ρατσισμός, η κακοποίηση της αστυνομίας, η κρυφή ομοφυλοφιλία, η χειραγώγηση των μέσων ενημέρωσης και το δικαίωμα στη διαδήλωση.
«Όλα αυτά τα πράγματα ήταν κουκουλωμένα ώστε το έργο να είναι κατάλληλο για ένα πιο ευαίσθητο ακροατήριο, αλλά αν διαβάσει κανείς αναφορές εγκλημάτων της εποχής θα έλεγε “νάτο λοιπόν”»,» είπε ο κ. Τζόουνς.
«Δυστυχώς, όμως, δεν έχουν αλλάξει πολλά μέσα στα 90 χρόνια που έχουν μεσολαβήσει από την εποχή στην οποία αναφέρεται η σειρά μέχρι σήμερα», συμπλήρωσε ο Φιτζέραλντ, «Για εμάς ήταν μια ευκαιρία να γράψουμε για αυτά που βλέπουμε έξω από τα παράθυρά μας, αλλά επίσης να πούμε μια ιστορία που συνέβη το 1932».