Η επιθυμία του ανθρώπου να γνωρίζει τι σκέφτονται οι άλλοι άνθρωποι είναι διαχρονική και κατά καιρούς έκαναν την εμφάνισή τους διάφορες μέθοδοι που υπόσχονταν το «διάβασμα» της σκέψης, χωρίς φυσικά αυτό να συμβαίνει. Όμως η ραγδαία εξέλιξη της τεχνολογίας τις τελευταίες δεκαετίες έχει οδηγήσει στην ανάπτυξη κάποιων προηγμένων τεχνικών, οι οποίες στοχεύουν κυρίως στην προσπάθεια να διαβαστούν οι σκέψεις ατόμων που η κατάσταση της υγείας τους δεν τους επιτρέπει να επικοινωνήσουν.
Έχουν αναπτυχθεί τα αποκαλούμενα συστήματα διεπαφής εγκεφάλου – μηχανής (brain-machine interfaces) τα οποία προσπαθούν να αποκωδικοποιήσουν τη σκέψη ενός ανθρώπου μέσω της εγκεφαλικής του δραστηριότητας και να τη μεταδώσουν μέσω τεχνητής ομιλίας. Μέχρι στιγμής τα συστήματα αυτά έχουν καταφέρει να διαβάζουν αποσπασματικά ορισμένες λέξεις που σκέφτεται ένας άνθρωπος και όχι κάποιο ολοκληρωμένο νόημα.
Ερευνητική ομάδα με επικεφαλής τους Τζόζεφ Μέικιν και Εντουαρντ Τσανγκ του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνιας-Σαν Φρανσίσκο υποστηρίζει ότι έκανε ένα βήμα μπροστά σε αυτόν τον τομέα. Όπως αναφέρει σε δημοσίευμά της η εφημερίδα Guardian, οι ερευνητές ανέπτυξαν έναν αλγόριθμο που αναλύει τα εγκεφαλικά κύτταρα ενός ανθρώπου και τα μετατρέπει αυτόματα σε γραπτό κείμενο.
Η εκπαίδευση του αλγόριθμου
Σε άρθρο τους στην επιθεώρηση «Nature Neuroscience» οι ερευνητές εξηγούν ότι το σύστημά τους καταφέρνει να διαβάσει, και μάλιστα σε πραγματικό χρόνο, όχι κάποιες λέξεις, αλλά ολόκληρες προτάσεις που σκέφτεται κάποιος. Οι ερευνητές τοποθέτησαν στο κρανίο εθελοντών ηλεκτρόδια καταγραφής της νευρωνικής δραστηριότητας. Οι εθελοντές διάβαζαν φωναχτά προτάσεις κειμένου. Το σύστημα τεχνητής νοημοσύνης έμαθε να συσχετίζει τα νευρωνικά σήματα με την ομιλία και τα συστατικά των λέξεων (φωνήεντα, σύμφωνα κ.ά.) ενώ στη συνέχεια έμαθε να «δένει» τις λέξεις σε προτάσεις.
Οι δοκιμές έδειξαν ότι το σύστημα αυτό είναι εξαιρετικά ακριβές, αφού το ποσοστό σφάλματος είναι μόλις 3%. Δεν αναπαράγει τις προτάσεις σε τεχνητή ομιλία, αλλά σε γραπτό κείμενο.
Οι ερευνητές σημειώνουν ότι προς το παρόν μπορεί να διαβάζει και να αναπαράγει έναν μικρό αριθμό προτάσεων με βάση ένα περιορισμένο λεξιλόγιο 250 λέξεων. Όμως σίγουρα είναι μια ενθαρρυντική αρχή και πιθανώς, με περαιτέρω βελτιώσεις και αναβαθμίσεις, το σύστημα αυτό θα παρέχει σε κάποιον που αδυνατεί να επικοινωνήσει μια υψηλού επιπέδου επαφή με το περιβάλλον του.