Στιγμιότυπα-ορόσημα στη Ρηγίλλης 18. Δεξιά, το κτίριο όπως ήταν το 1975, όταν εγκαταστάθηκε εκεί η Νέα Δημοκρατία | Ιδρυμα Κωνσταντίνος Γ. Καραμανλής / ΑΠΕ - ΜΠΕ / CreativeProtagon
Θέματα

Ρηγίλλης 18: το νεοκλασικό που «ξέρει» πολλά

Ενα μεγάλο κομμάτι της μεταπολιτευτικής Ιστορίας έχει γραφτεί στις αίθουσες και στους διαδρόμους του κτιρίου που φιλοξενούσε τη Νέα Δημοκρατία επί 36 χρόνια και που σε ενάμιση χρόνο –σημεία των καιρών– θα μετατραπεί σε πολυτελές ξενοδοχείο πέντε αστέρων
Protagon Team

Η Ρηγίλλης 18 άνοιξε «πιλοτικά» τις πόρτες της στη Νέα Δημοκρατία την άνοιξη του 1975. Αφού έλαβε τις απαραίτητες εγκρίσεις ότι μπορεί να εξυπηρετήσει τις ανάγκες του κόμματος, ο Κωνσταντίνος Καραμανλής εγκαινίασε τις εγκαταστάσεις στις 11 Ιουλίου του ίδιου έτους. Το εγχείρημα για τη διευθέτηση των διαδικασιών ώστε να μισθωθεί το κτίριο είχε αναλάβει ο γενικός διευθυντής της ΝΔ Τιμολέων Λούης, ο οποίος και υποδεχόταν στα εγκαίνια τις εξέχουσες προσωπικότητες που κατέφθαναν – ανάμεσά τους και τον Δημήτρη Χορν. Φωτογραφία όπου απεικονιζόταν ο Κωνσταντίνος Καραμανλής να χαιρετίζει τον Λούη σε εκείνα τα εγκαίνια χρησιμοποίησε ο νυν υπουργός Υποδομών Κώστας Καραμανλής σε ανάρτησή του για να καλέσει φίλους της παράταξης στην εκδήλωση που πραγματοποιήθηκε στη Ρηγίλλης τον Σεπτέμβριο του 2015 επί προεδρίας Ευάγγελου Μεϊμαράκη.

Το νεοκλασικό που αποτελούσε την έδρα της Νέας Δημοκρατίας από την ίδρυσή της μέχρι τη μετακόμισή της στα γραφεία της Συγγρού, το 2011, περνάει πλέον στην τουριστική φάση του καθώς θα είναι μισθωμένο για 50 χρόνια από την ξενοδοχειακή εταιρεία The Margi. Το Protagon ανατρέχει σε μερικές από τις σημαντικότερες πολιτικές στιγμές του.

Ο Κωνσταντίνος Καραμανλής στα εγκαίνια των γραφείων της ΝΔ στη Ρηγίλλης, το 1975 (Ιδρυμα Κωνσταντίνος Γ. Καραμανλής)

Κατά την επιλογή του για την έδρα του τότε νεοσύστατου κόμματος ο Κωνσταντίνος Καραμανλής δεν επηρεάστηκε από τον «πρότερο βίο» του νεοκλασικού. Ηδη από το 1962 ήταν γνωστό ότι μέσα στα δωμάτιά του είχαν συντελεστεί πράξεις νοθείας των εκλογών του προηγούμενου χρόνου. Οπως ανέφερε η «Μαύρη Βίβλος» της Ενωσης Κέντρου, εκεί είχαν παρανόμως εκδοθεί 218 εκλογικά βιβλιάρια χωροφυλάκων με διεύθυνση κατοικίας «οδός Ρηγίλλης, αριθμός 18», με τα οποία ψήφισαν πάνω από μία φορές… Σύμφωνα με πληροφορίες, ο Αντώνης Σαμαράς άκουσε με έκπληξη τη συγκεκριμένη ιστορία για το κτίριο λίγες ημέρες αφότου είχε αναλάβει την προεδρία της ΝΔ, το 2009. Δύο χρόνια μετά πραγματοποιήθηκε η μετακόμιση στη Συγγρού, ενώ στη Ρηγίλλης εγκαταστάθηκε το Ινστιτούτο Δημοκρατίας «Κωνσταντίνος Καραμανλής» έως το 2013.

Ο Τιμολέων Λούης (δεξιά) υποδέχεται τον Δημήτρη Χορν το βράδυ των εγκαινίων (Ιδρυμα Κωνσταντίνος Γ. Καραμανλής)

Από στοιχεία που περιήλθαν σε γνώση του Protagon, το συγκεκριμένο ακίνητο είχε μισθωθεί στις αρχές της δεκαετίας του 1960 από τη Διεύθυνση Ασφαλείας Υψηλών Προσώπων για σειρά ετών, ενώ πριν ληφθεί η απόφαση από τη ΝΔ να εγκατασταθεί εκεί, για διάστημα δύο χρόνων κατά τη διάρκεια της χούντας το είχε χρησιμοποιήσει η Πρεσβεία της Αιγύπτου.

Η Φάνη Πάλλη Πετραλιά θυμάται να περνάει τις πόρτες της Ρηγίλλης λίγο μετά τα εγκαίνια του 1975: «Εμφανίστηκα μία ημέρα ως εθελόντρια για να προσφέρω λίγες ώρες στο κόμμα. Ήταν πολύ εντυπωσιακό, είχε στην είσοδο ένα κόκκινο διάδρομο στο χολ και αριστερά ήταν μία τεράστια αίθουσα όπου υπήρχε και το μεγαλύτερο τραπέζι συσκέψεων που είχα δει έως τότε στη ζωή μου. Μπήκα στην αίθουσα με τα μαρμάρινα τζάκια αριστερά από την κεντρική πόρτα. Η αίθουσα αυτή είχε και μικρά τραπεζάκια όπου κάθονταν μέλη της παράταξης. Διστακτικά έριξα μια ματιά, δεν ήξερα κανένα. Πήγα σε ένα τραπεζάκι και άφησα τα στοιχεία μου λέγοντας ότι ήθελα να προσφέρω. Με πήρε λίγες ημέρες μετά τηλέφωνο η Τεό Παπαδάκη, η οποία ήταν κοντά στον Κωνσταντίνο Καραμανλή, και μου είπε “ενδιαφερόμαστε”. Έτσι μπήκα στη Νέα Δημοκρατία».

Μία από τις αίθουσες συσκέψεων το 1975, όταν επιτρεπόταν το κάπνισμα (Ιδρυμα Κωνσταντίνος Γ. Καραμανλής)

Μετά τις εκλογές του Νοεμβρίου του 1977, κατά τις οποίες οι δυνάμεις της ΝΔ είχαν υποχωρήσει κατά 13 ποσοστιαίες μονάδες, αποφασίστηκε η διεύρυνση Καραμανλή προς το κέντρο. Λίγους μήνες μετά, οι Κωνσταντίνος Μητσοτάκης και Αθανάσιος Κανελλόπουλος προσχώρησαν στην ΝΔ. «Ως νεαρά στελέχη δεν μας άρεσε πολύ που κάποιοι έπαιρναν θέσεις υπουργών – εγώ τότε ήμουν κομματικό στέλεχος ακόμα. Τότε, κατά την έλευση Μητσοτάκη και Κανελλόπουλου, η Ρηγίλλης είχε γεμίσει με πλήθος κόσμου, υπήρχε ανησυχία στον κομματικό μηχανισμό και αγωνία σχετικά με το πού θα πάει το κόμμα, στο κέντρο, θα αριστεροφέρνει;» θυμάται η κυρία Πάλλη-Πετραλιά.

Η κατοικία Διομήδους

Το νεοκλασικό της Ρηγίλλης σχεδίασε ο αρχιτέκτονας Αναστάσιος Μεταξάς (1862-1937), ένας από τους σημαντικότερους αρχιτέκτονες της εποχής, για λογαριασμό του Αλεξάνδρου Διομήδους, ο οποίος διετέλεσε Πρωθυπουργός της Ελλάδος την περίοδο 1949-1950. Ο Διομήδους είχε και ένα αρχοντικό στην Κηφισιά, το οποίο όμως χρησιμοποιούσε ως εξοχική κατοικία. Οι υποχρεώσεις του αρχικά ως Διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδας αλλά και ως Πρωθυπουργός αργότερα τον κρατούσαν κατά τη μεγαλύτερη διάρκεια του έτους στην κατοικία του στη Ρηγίλλης. Τα υπνοδωμάτια της κατοικίας βρίσκονταν στον τελευταίο όροφο, εκεί που μερικές δεκαετίες αργότερα εγκαταστάθηκε το Γραφείο Τύπου της Νέας Δημοκρατίας.

Μετά τον θάνατό του, μέσω κληροδοτήματος, το 1951, δημιουργήθηκε το Κοινωφελές Ιδρυμα «Βοτανικού Κήπου Ιουλίας και Αλεξάνδρου Ν. ∆ιοµήδους», που τελεί υπό την αιγίδα του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών. Ο Διομήδους σε μία παράγραφο της διαθήκης του ανέφερε ότι επιθυμία του ήταν η Ρηγίλλης 18 να ανήκει στο Κοινωφελές Ίδρυμα, όμως λόγω προσβολής της διαθήκης και νομικών εκκρεμοτήτων, το κτίριο πέρασε οριστικά στην ιδιοκτησία του «Βοτανικού Κήπου Ιουλίας και Αλεξάνδρου Ν. ∆ιοµήδους» το 1955. Κατά τις συζητήσεις για την μετέπειτα αξιοποίηση του ακινήτου υπήρξαν διάφορες ιδέες, από το να μετατραπεί σε κινηματογράφο μέχρι και να γκρεμιστεί για να γίνει πολυκατοικία ή πάρκινγκ. Τελικά αποφασίστηκε η εκμίσθωσή του.

Η αυλή της κατοικίας Διομήδους (Ιδρυμα Κωνσταντίνος Γ. Καραμανλής)

Το κτίριο όμως δεν γλίτωσε από μετατροπές – όχι τόσο ριζικές όσο αυτές που θα χρειάζονταν για να γίνει σινεμά, αλλά πιο ήπιες: χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η «Αίθουσα Κήπου», ένας από τους πλέον πολιτικά φορτισμένους χώρους του κτιρίου όπου διεξήχθησαν οι περισσότερες αναμετρήσεις για την προεδρία του κόμματος. Η συγκεκριμένη αίθουσα δημιουργήθηκε στην αυλή του κτιρίου και σχεδιάστηκε από δύο αρχιτέκτονες που ήταν ενταγμένοι στην κλαδική της ΝΔ. «Ήταν με ελενίτ, είχαμε κάνει και γραφεία και όταν έβρεχε λίγο παραπάνω ήταν σαν να έπεφταν βόμβες. Ελεγες πάει τελειώσαμε…» θυμάται η κυρία Πάλλη-Πετραλιά.

Εκεί, στις 9 Δεκεμβρίου 1981 ο Ευάγγελος Αβέρωφ έλαβε τα ηνία της παράταξης, αφού συγκέντρωσε 67 ψήφους έναντι 32 του Κωστή Στεφανόπουλου. Είχε προηγηθεί η ήττα Ράλλη από τον Παπανδρέου, λιγότερο από δύο μήνες νωρίτερα.

Δεκέμβριος 1981: ο Ευάγγελος Αβέρωφ (στο κέντρο) εκλέγεται πρόεδρος της παράταξης. Δεξιά ο Κωστής Στεφανόπουλος και αριστερά ο Γιάννης Μπούτος (ΑΠΕ)

Στην ίδια αίθουσα την 1η Σεπτεμβρίου 1984 –τρεις μήνες μετά την ήττα των ευρωεκλογών- ανέλαβε την προεδρία ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης, συγκεντρώνοντας 70 ψήφους έναντι 40 του Κωστή Στεφανόπουλου. Λίγους μήνες μετά, εντός του κτιρίου της Ρηγίλλης, κατά τη διάρκεια σύσκεψης ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης ενημερώθηκε ότι το ΠΑΣΟΚ θα στήριζε για Πρόεδρο της Δημοκρατίας τον Χρήστο Σαρτζετάκη και όχι τον Κωνσταντίνο Καραμανλή, παρά το γεγονός ότι ο Παπανδρέου είχε υποσχεθεί να στηρίξει τον τελευταίο. Το γεγονός προκάλεσε ενδοκομματικές αναταράξεις στη ΝΔ, ενώ η συγκεκριμένη «αντιδεξιά» κίνηση του Παπανδρέου θεωρήθηκε ως ένα από τα βασικά στοιχεία που προκάλεσε συσπείρωση και οδήγησε στην επικράτηση του ΠΑΣΟΚ στις βουλευτικές του 1985.

Νεοδημοκράτες συγκεντρωμένοι έξω από τα κεντρικά γραφεία του κόμματος περιμένουν να μάθουν τα αποτέλεσμα των εσωκομματικών εκλογών για την ανάδειξη προέδρου του κόμματος, το 1996 (ΑΠΕ)

Η «Αίθουσα Κήπου» φιλοξένησε επίσης τις προεδρικές αναμετρήσεις μεταξύ Μιλτιάδη Εβερτ και Ιωάννη Βαρβιτσιώτη το 1993 (141 ψήφοι έναντι 37 αντίστοιχα) κατά τη διεύρυνση του σώματος των εκλεκτόρων με την ένταξη των εκπροσώπων των περιφερειακών οργανώσεων της παράταξης. Ο νέος πρόεδρος μετονόμασε την «Αίθουσα Κήπου» σε «Αίθουσα Κωνσταντίνος Μητσοτάκης».  Στον ίδιο χώρο, τρία χρόνια μετά, αναμετρήθηκε και πάλι ο Μιλτιάδης Εβερτ με τον Γιώργο Σουφλιά (103 ψήφους έναντι 84).

Κοινή συνεδρίαση της Κοινοβουλευτικής Ομάδας και της Κεντρικής Επιτροπής της Νέας Δημοκρατίας στην «Αίθουσα Κωνσταντίνος Μητσοτάκης», στο μέγαρο της Ρηγίλλης, το 1996. Στη φωτογραφία ο επίτιμος Πρόεδρος της ΝΔ Κωνσταντίνος Μητσοτάκης υποδέχεται τον Μιλιτιάδη Εβερτ (ΑΠΕ)

«Φορτισμένοι» ιστορικά χώροι είναι και οι εξωτερικοί της Ρηγίλλης. Εκεί, το βράδυ των εκλογών του Απριλίου του 2000 πλήθος νεοδημοκρατών είχε συγκεντρωθεί, ένας κόσμος που βασίστηκε στα αποτελέσματα των exit polls τα οποία όμως, όπως αποδείχθηκε μερικές ώρες αργότερα, είχαν πέσει έξω. Τέσσερα χρόνια μετά, αυτή τη φορά σωστά, στο μπαλκόνι του κτιρίου θα έβγαινε θριαμβευτής ο Κώστας Καραμανλής μαζί με τη σύζυγό του Νατάσα Παζαΐτη. Στο ίδιο μπαλκόνι είχε εμφανιστεί νικητής και ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης.

Κώστας Καραμανλής και Νατάσα Παζαΐτη πανηγυρίζουν τη νίκη της ΝΔ στο μπλακόνι της Ρηγίλλης, το 2004 (ΑΠΕ)

Αναμνήσεις με άρωμα «στρατηγικής» -και κάποιες φορές κατεπειγουσών συσκέψεων- φιλοξενεί η κεντρική αίθουσα όπου βρισκόταν το μεγάλο στρογγυλό τραπέζι. Κατά την περίοδο Κώστα Καραμανλή, προτού αναλάβει την πρωθυπουργία, τα βασικά στελέχη συσκέπτονταν εκεί επί ώρες. Γύρω από αυτό το τραπέζι είχαν συγκεντρωθεί την επομένη από την εισβολή των ΗΠΑ στο Ιράκ τον Μάρτιο του 2003 οι Κώστας Καραμανλής, Κωνσταντίνος Μητσοτάκης, Τζαννής Τζανετάκης, Μιλτιάδης Εβερτ, Γιάννης Βαρβιτσιώτης και Πέτρος Μολυβιάτης για να αναλύσουν τα νέα δεδομένα. Εκεί, σύμφωνα με πληροφορίες, ο Κώστας Καραμανλής είπε «σέβομαι τις απόψεις όλων σας, αλλά συμφωνώ με τον κύριο πρέσβη», εννοώντας τον Πέτρο Μολυβιάτη.