Οι συνθήκες του θανάτου της Τζιν Σίμπεργκ, πριν από 40 χρόνια, στα τέλη Αυγούστου του 1979, ήταν άθλιες, αξιολύπητες. Το σώμα της βρέθηκε σε κατάσταση αποσύνθεσης μέσα στο λευκό Ρενό της σε ένα δρόμο του Παρισιού, όπου έμεινε επί 10 ημέρες μέχρι να το ανακαλύψει η γαλλική αστυνομία. Είχε φύγει από το σπίτι της μέσα στη νύχτα γυμνή και τυλιγμένη με μια κουβέρτα. Και ήταν μόλις 40 ετών.
Δίπλα της βρέθηκε ένα φιαλίδιο βαρβιτουρικών και ένα σημείωμα με το οποίο εξηγούσε στον γιο της Ντιέγκο Γκαρί τους λόγους της αυτοκτονίας της. Όπως έγραψε ο Τύπος, το σώμα της είχε «ψηθεί στον ήλιο» και η οσμή που ανέδιδε ήταν «αδιανόητα άσχημη». Ηταν η ηθοποιός για την οποία, στην αρχή της καριέρας της, οι συνάδελφοί της έλεγαν ότι ήταν «αδιανόητα φρέσκια»…
«It girl», προάγγελος του μοντέρνου κοριτσιού της εποχής της, σταρ του Χόλιγουντ με μια από τις πιο περίεργες και αντιφατικές καριέρες την ταραγμένη περίοδο των μεταπολεμικών χρόνων, και είδωλο του γαλλικού Νέου Κύματος, η Τζιν Σίμπεργκ έζησε μια σύντομη ζωή, που σημαδεύτηκε από τραγωδίες, και λύγισε κάτω από το βάρος τους.
Και τώρα μια νέα ταινία με τίτλο «Seberg» εστιάζει στην εποχή, που ήδη διάσημη, έγινε ακτιβίστρια στο πλευρό των Μαύρων Πανθήρων (σχεδόν την ίδια εποχή με την Τζέιν Φόντα) και μπήκε στο στόχαστρο του FBI, που προσπάθησε να τη φιμώσει. (Δείτε το trailer της ταινίας στο τέλος του κειμένου)
Η Σίμπεργκ συνδέθηκε στενά με το Παρίσι. Οι σινεφίλ τη θυμούνται στην ταινία του Ζαν Λικ Γκοντάρ «Χωρίς Ανάσα» (1960) με το αγορίστικο κούρεμα, το λευκό τισέρτ, το παντελόνι σωλήνα και τις μπαλαρίνες της -σε μια εποχή που οι γυναίκες φόραγαν φουρό και γόβες, και στερέωναν τα μαλλιά τους μέσα σε σύννεφα σκληρής λακ- να πουλάει φύλλα της New York Herald Tribune στα Ιλίσια Πεδία, και να διασκεδάζει τριγυρίζοντας στους δρόμους με τον Ζαν Πολ Μπελμοντό στον παρθενικό του ρόλο.
«Ήταν τόσο παρεξηγημένη. Δεν χρειάζεται να ηρωποιήσεις μια διασημότητα, είναι απλά άνθρωποι που θέλεις να τους κοιτάξεις. Το γεγονός είναι ότι οι άνθρωποι την κοίταζαν και κολλούσαν εμμονικά σε πράγματα που δεν ήταν πραγματικά, αλλά προβολές, που τελικά την κατέστρεψαν πραγματικά», σχολίασε σε συνέντευξή της στο περιοδικό Vanity Fair η Κρίστεν Στιούαρτ, η οποία υποδύεται ιδανικά την άτυχη αμερικανίδα ηθοποιό στη νέα ταινία «Seberg».
Μερικές ημέρες μετά την αυτοκτονία της, γράφει ο Independent, το FBI παραδέχτηκε ότι οι πράκτορές του είχαν σχεδιάσει να καταστρέψουν τη φήμη της στο πλαίσιο του Cointelpro, της μεγαλύτερης παράνομης επιχείρησης αντικατασκοπείας του Ομοσπονδιακού Γραφείου Ερευνών των ΗΠΑ, με την εξουσιοδότηση του ιδρυτή του Εντουαρντ Χούβερ. Το «έγκλημα» της Σίμπεργκ ήταν πολιτικό. Ο Χούβερ έκρινε ύποπτο τον στενό δεσμό της με τον ηγέτη του κινήματος Black Power, Χακίμ Τζαμάλ, τον οποίο στην ταινία υποδύεται ο Αντονι Μακί.
Το 1970, το FBI διέδωσε την ψευδή φήμη ότι η Σίμπεργκ ήταν έγκυος από ένα μέλος του Κόμματος των Μαύρων Πανθήρων προκειμένου να «της προκαλέσει αμηχανία και ντροπή» και «να μειώσει την εικόνα της». Το σχέδιό τους δούλεψε. Αναπόφευκτα κάποιοι αρθρογράφοι σε κουτσομπολίστικα έντυπα αναπαρήγαγαν τις ψευδείς πληροφορίες του FBI. Και οι επιθέσεις που δέχτηκε η φήμη της, έθεσαν σε κίνηση τα γεγονότα που μια δεκαετία αργότερα θα οδηγούσαν στον θάνατό της. Η αλήθεια είναι ότι τη στιγμή της διαρροής, η Σίμπεργκ ήταν πράγματι έγκυος. Ακούγοντας τις διαδόσεις εις βάρος της ταράχτηκε τόσο πολύ που γέννησε πρόωρα και λίγες ημέρες αργότερα το μωρό της πέθανε.
Η γυναίκα που ο Χούβερ θέλησε να συντρίψει, ήταν κόρη ενός αυστηρού λουθηρανού φαρμακοποιού και μιας εκπαιδευτικού, με καταγωγή από τη Σουηδία. Θέλοντας να ξεφύγει από το ασφυκτικό περιβάλλον της Μάρσαλταουν της Αϊόβα, όπου μεγάλωσε, πήρε μέρος σε ένα κάστινγκ για τον ρόλο της Ζαν ντ’ Αρκ (1957) του Οτο Πρέμινγκερ, τον οποίο διεκδικούσαν 18.000 νεαρές. Και τον κέρδισε θριαμβευτικά.
Η ταινία δεν πήγε καλά. Ο Πρέμινγκερ της έδωσε τον πρωταγωνιστικό ρόλο και στην επόμενη ταινία του, «Καλημέρα θλίψη», μεταφορά στην οθόνη του ομώνυμου βιβλίου της Φρανσουάζ Σαγκάν, αλλά στη συνέχεια την απέρριψε: «Με πέταξε σαν μαντιλάκι Kleenex», είχε πει η ίδια για τη συμπεριφορά του. Η ειρωνεία είναι ότι ο αμερικανός σκηνοθέτης είχε δίκιο όταν έλεγε ότι η Σίμπεργκ είχε ένα πολύ ιδιαίτερο ταλέντο.
Ηταν αυθόρμητη, άτακτη και έλαμπε με τη χάρη της, πράγμα που γοήτευσε αμέσως τους νεαρούς κριτικούς και υποψήφιους κινηματογραφιστές στα Cahiers du Cinéma στη Γαλλία. «Όταν η Τζιν Σίμπεργκ βρίσκεται στην οθόνη, δεν μπορείς να κοιτάξεις τίποτα άλλο», είπε ο Φρανσουά Τριφό ενθουσιασμένος από την ερμηνεία της στο «Καλημέρα θλίψη», ενώ εξίσου πολύ άγγιξε επίσης τους Ζαν Λικ Γκοντάρ και Κλοντ Σαμπρόλ.
Κάπως έτσι η Σίμπεργκ έγινε η ιερή μούσα της γαλλικής Νουβέλ Βαγκ. Χάρη σε αυτή την ταινία εξάλλου την πρόσεξαν περισσότερο και στο Χόλιγουντ. Ο Ρόμπερτ Ρόσεν της πρόσφερε έναν από τους καλύτερους ρόλους της –αυτόν της όμορφης σχιζοφρενούς- στο «Λίλιθ» (1964), πλάι στον Γουόρεν Μπίτι και τον Πίτερ Φόντα, πρωταγωνιστικούς ρόλους είχε και σε blockbusters όπως το «Airport» (1970), ενώ κατάφερε να σταθεί ισάξια πλάι σε «μάγους» της οθόνης όπως ο Λι Μάρβιν και ο Κλιντ Ιστγουντ στον «Δρόμο της Ευτυχίας» (1969).
Όλα αυτά όμως συνέβησαν πριν τη βάλει στο μάτι ο Χούβερ και το FBI. Εκτοτε κάποιες στιγμές στη ζωής της ήταν συγκλονιστικές. Όταν το κοριτσάκι της πέθανε –καρπός του έρωτά της με έναν μεξικανό επαναστάτη και όχι Μαύρο Πάνθηρα- το έβαλε σε ένα γυάλινο φέρετρο «ως απόδειξη ότι ήταν λευκό» και επέστρεψε στην Αϊόβα για να το θάψει.
Σε κάθε επέτειο του θανάτου του μωρού της, όπως αποκάλυψε αργότερα ο δεύτερος σύζυγός της, συγγραφέας Ρομέν Γκαρί, η Τζιν προσπαθούσε να αυτοκτονήσει. Και αν τα τελευταία χρόνια της ζωής της αισθανόταν περιθωριοποιημένη και παρανοϊκή, με δεδομένη την κακοποίηση που δέχτηκε από το FBI, δύσκολα μπορεί να την κατηγορήσει κανείς για την αναστάτωση στην προσωπική της ζωή και τον ανησυχητικό τρόπο, με τον οποίο άρχισε να καταρρέει η καριέρα της.
Όπως σημειώνει ο βιογράφος της Ντέιβιντ Ρίτσαρντς, ήταν μόνιμα σε κατάσταση ψυχικής αναταραχής, πήρε βάρος και έπινε πάρα πολύ. Στα τέλη της δεκαετίας του 1970 είχε σχεδόν ξεχαστεί, ο θάνατός της, όμως, την επανέφερε στα πρωτοσέλιδα θυμίζοντας για άλλη μια φορά στο κοινό πόσο αισχρά φέρθηκε το FBI στο Χόλιγουντ. Και τώρα, με την ερμηνεία της Κρίστεν Στιούαρτ στην ταινία «Seberg» έχουμε την ευκαιρία να δούμε τη σύντομη ζωή και την καριέρα της αλλιώς.