Την 28η Μαρτίου, λόγω της επέλασης του φονικού κορονοϊού ανά την υφήλιο, το 90% (σύμφωνα με την UNESCO) των μαθητριών και των μαθητών όλου του κόσμου απείχε από τα μαθήματά του. Τα σχολεία έκλεισαν σε 184 χώρες, στέλνοντας στα σπίτια τους περισσότερα από 1,5 δισ. παιδιά σε ολόκληρο τον πλανήτη.
Από τότε έως σήμερα τα μαθήματα με φυσική παρουσία των μαθητών και των μαθητριών άρχισαν να πραγματοποιούνται ξανά σε 77 χώρες. Στις περισσότερες, όμως, τα σχολεία παραμένουν κλειστά και λόγω του καλοκαιριού πλέον. Οι αρμόδιες αρχές, ωστόσο, έχουν ήδη ξεκινήσει να προετοιμάζονται για το άνοιγμά τους τον Σεπτέμβριο, όταν στα θρανία θα επιστρέψουν έπειτα από πολύμηνη ουσιαστικά απουσία εκατοντάδες εκατομμύρια παιδιά. Κατά πόσο, όμως, θα πρέπει να ανησυχούν και οι υγειονομικές αρχές και οι γονείς των παιδιών; Πόσο επικίνδυνη είναι η επιστροφή τους στα σχολεία;
Σύμφωνα με πρόσφατη έκθεση της κορυφαίας επιστημονικής επιθεώρησης Science, δυστυχώς δεν υπάρχουν πολλές βεβαιότητες επί του ζητήματος. Αλλά λαμβάνοντας υπόψη –αναφέρει η Corriere della Sera σε ρεπορτάζ της– την κατάσταση στις χώρες όπου τα σχολεία άρχισαν να λειτουργούν, αντλούνται κάποια χρήσιμα και εν μέρει καθησυχαστικά συμπεράσματα. Ζωτικής σημασίας, για παράδειγμα, θεωρείται η αυστηρή εφαρμογή των μέτρων κοινωνικής αποστασιοποίησης, η μείωση του αριθμού των παιδιών ανά σχολική αίθουσα και η υποχρεωτική χρήση μάσκας από την πλειονότητα των παιδιών.
Στην έκθεση υπογραμμίζεται μεταξύ άλλων ότι η Σουηδία αποτέλεσε μια μεγάλη χαμένη ευκαιρία για τη μελέτη της λειτουργίας των σχολείων υπό καθεστώς πανδημίας, καθώς τα σχολεία της χώρας παρέμειναν ανοιχτά και τα παιδιά καλούνταν να δίνουν το «παρών» κανονικά. Λόγω, ωστόσο, της αυστηρής νομοθεσίας που προστατεύει την ιδιωτικότητα των παιδιών, δεν καταγράφηκε πουθενά στη χώρα η δημιουργία εστιών εξάπλωσης του ιού σε σχολεία. Παρότι υπήρξαν αναφορές στον εγχώριο Τύπο για τον θάνατο ενός καθηγητή από Covid-19 σε σχολείο της πόλης Σκελεφτέα, όπου ακόμη 18 εργαζόμενοι βρέθηκαν θετικοί στον κορονοϊό. Τη ζωή τους έχασαν και δύο εργαζόμενοι ενός σχολείου στην Ουψάλα, ο διευθυντής του οποίου παρέλειψε να ενημερώσει τους εργαζομένους του ότι ένας καθηγητής είχε διαγνωσθεί θετικός στον ιό. Σύμφωνα με έρευνα που πραγματοποιήθηκε με τη συμμετοχή 1.100 ατόμων ο επιπολασμός μεταξύ των μαθητών και των μαθητριών της Σουηδίας ανέρχεται στο 4,7%.
Σε ελάχιστες άλλες χώρες τα σχολεία συνέχισαν να λειτουργούν κανονικά κατά τις πρώτες, τουλάχιστον, εβδομάδες της ραγδαίας εξάπλωσης του κορονοϊού σε ολόκληρο τον πλανήτη. Στη Νικαράγουα, για παράδειγμα, και τη Λευκορωσία, οι κυβερνήσεις των οποίων αρχικά απέρριπταν τις προειδοποιήσεις και τη διεθνή ανησυχία για την πανδημία, αλλά και στην Ταϊβάν, τη χώρα των 23,8 εκατ. κατοίκων, οι αρχές της οποίας κατάφεραν να αντιμετωπίσουν υποδειγματικά τον κορονοϊό, μετρώντας έως σήμερα λιγότερα από 500 κρούσματα και μόλις επτά θανάτους.
Στη Δανία, την πρώτη χώρα της Ευρώπης στην οποία άρχισαν να λειτουργούν ξανά τα σχολεία (στα μέσα του περασμένου Απριλίου) μετά το γενικευμένο lockdown, η επιστροφή των παιδιών στα θρανία δεν επηρέασε αρνητικά τη φθίνουσα πορεία του ιού. Πέρα από τη μείωση του αριθμού των μαθητών και των μαθητριών ανά τάξη και το μοίρασμά τους σε σταθερές ομάδες, σημαντικό ρόλο διαδραμάτισε και η απόφαση των αρμόδιων αρχών για τη διεξαγωγή μέρους των μαθημάτων σε ανοιχτούς χώρους.
Ούτε στην Αυστρία και το Βέλγιο, όπου η επιστροφή των παιδιών πραγματοποιήθηκε σταδιακά και ανά βάρδιες, σημειώθηκε αισθητή αύξηση των κρουσμάτων, ούτε στην Ολλανδία, όπου μειώθηκε ο αριθμός των παιδιών ανά τάξη, ούτε στη Φινλανδία, όπου καταργήθηκαν προσωρινά τα διαλείμματα.
Στο Ισραήλ τα σχολεία άρχισαν να λειτουργούν εκ νέου στις αρχές του Μαΐου, δίχως, ωστόσο, να μειωθεί ο αριθμός των παιδιών ανά σχολική αίθουσα. Ούτε, όμως, συγκεκριμένα μέτρα ελήφθησαν με στόχο τη διατήρηση των αποστάσεων ασφαλείας μεταξύ των μαθητών και των μαθητριών. Εκπρόσωπος του ισραηλινού υπουργείου Υγείας εξήγησε στο Science ότι κατέστη υποχρεωτική η χρήση μάσκας από όλα τα παιδιά άνω των επτά ετών και αρχικά όλα κυλούσαν ομαλά. Οταν, όμως, στα τέλη του Μαΐου ο υδράργυρος άρχισε να κινείται κοντά στους 40°C, η χρήση της μάσκας από τους μαθητές και τις μαθήτριες του Ισραήλ κατέστη από τις αρχές προαιρετική. Δύο εβδομάδες μετά, εντοπίστηκαν οι πρώτες νέες εστίες διάδοσης του ιού σε σχολεία όλης της χώρας, ενώ έως τα μέσα του Ιουνίου είχαν κλείσει ξανά περισσότερες από 350 σχολικές μονάδες.
Οσον αφορά την κατάσταση στις ΗΠΑ, οι περισσότερες Πολιτείες προέβησαν τελικά στο κλείσιμο των σχολείων, ακολουθώντας τις υποδείξεις των ειδικών. Τώρα, όμως, εν όψει του Σεπτεμβρίου, τα αμερικανικά Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Ασθενειών τάσσονται υπέρ της επαναλειτουργίας τους. Λαμβάνοντας υπόψη τα συμπεράσματα των σχετικών μελετών που είναι διαθέσιμες, αναφέρουν ότι η Covid-19 δεν απειλεί ιδιαίτερα τα παιδιά σχολικής ηλικίας, ειδικά σε περιοχές όπου η διάδοση του ιού μεταξύ των πολιτών είναι περιορισμένη.
Παρόμοια είναι τα συμπεράσματα των επιδημιολόγων και των παιδιάτρων και των λοιπών ειδικών, τόσο στη Βρετανία όσο και στη Γερμανία. Στην πατρίδα της Ανγκελα Μέρκελ, μετά το σταδιακό άνοιγμα των σχολείων, το ποσοστό των παιδιών επί του συνολικού αριθμού των κρουσμάτων αυξήθηκε από το 10% στο 20%, κυρίως, όμως, επειδή μειώθηκε ο αριθμός των κρουσμάτων μεταξύ των ηλικιωμένων ατόμων.