Πριν από 24 χρόνια, στις 12 Αυγούστου του 2000, το ρωσικό πυρηνικό υποβρύχιο «Κουρσκ» βυθίστηκε στα παγωμένα νερά της Θάλασσας του Μπάρεντς, παρασύροντας στον θάνατο και τα 118 μέλη του πληρώματος.
Η καταστροφή συνέβη κατά τη διάρκεια του πρώτου έτους της θητείας του Βλαντίμιρ Πούτιν και ο νέος τότε ηγέτης της Ρωσίας αντιμετώπισε πληθώρα επικρίσεων για τους χειρισμούς του.
Οταν ο Λάρι Κινγκ, ο διάσημος αμερικανός δημοσιογράφος, ρώτησε τι είχε συμβεί στο υποβρύχιο, ο Πούτιν μειδίασε και απάντησε: «Βυθίστηκε».
Ο Πούτιν βγήκε αλώβητος από εκείνη την κρίση, σημειώνουν οι Times, αλλά τώρα η τολμηρή εισβολή του ουκρανικού στρατού στο Κουρσκ, που δάνεισε το όνομά του στο πυρηνικό υποβρύχιο, παρουσιάζεται από το Κίεβο ως μοιραίο πλήγμα για τον ρώσο πρόεδρο.
Οκτώ ημέρες μετά την επίθεση, η στρατιωτική επιχείρηση της Ουκρανίας, στην οποία πιστεύεται ότι συμμετέχουν έως και 10.000 στρατιώτες με δυτικό στρατιωτικό εξοπλισμό, έχει προχωρήσει περίπου 30 χιλιόμετρα, αμαυρώνοντας το όνομα του Πούτιν: είναι η πρώτη φορά από τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο που ξένος στρατός εισβάλει στη Ρωσία.
Ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι προέβλεψε ότι η εισβολή της Ουκρανίας θα βυθίσει τελικά το καθεστώς του Πούτιν. «Πριν από 24 χρόνια υπήρξε η καταστροφή του “Κουρσκ” -η συμβολική έναρξη της θητείας του. Τώρα είναι σαφές ότι αυτό είναι το τέλος της. Και πάλι είναι το Κουρσκ», δήλωσε στο διάγγελμά του.
Η χρονική στιγμή της ουκρανικής επίθεσης είναι επίσης δυσοίωνη για τον Πούτιν. Στη Ρωσία, ο Αύγουστος είναι ιστορικά μήνας καταστροφών και αναταραχών, ξεκινώντας από το αποτυχημένο πραξικόπημα του 1991 εναντίον του Μιχαήλ Γκορμπατσόφ από σκληροπυρηνικούς της KGB.
Και εκτός από τη βύθιση του «Κουρσκ», ο Αύγουστος έχει να επιδείξει τρομοκρατικές επιθέσεις, φυσικές καταστροφές και μια εξουθενωτική οικονομική κρίση, σημειώνουν οι Times.
Ο ρώσος πρόεδρος θα αναρωτιέται αν πρόκειται να γίνει το τελευταίο θύμα της «κατάρας του Αυγούστου», σύμφωνα με τη βρετανική εφημερίδα.
Πέρυσι το καλοκαίρι, είχε γίνει η διαβόητη απόπειρα πραξικοπήματος του Γεβγκένι Πριγκόζιν και η πορεία των μισθοφόρων του προς τη Μόσχα, εκθέτοντας την ευθραυστότητα της άμυνας της Ρωσίας, που κατέληξε στον «θάνατό» του σε αεροπορικό δυστύχημα.
Βέβαια ο Πούτιν δεν έχει παραμείνει τυχαία τόσα χρόνια στην εξουσία. Πολλοί Ρώσοι πίνουν νερό στο όνομά του και τον έχουν «σημαία» τους. Βλέποντας τους ουκρανικούς βομβαρδισμούς σε ρωσικό έδαφος, πολλοί είπαν ότι ο ρώσος πρόεδρος είχε δίκιο που εισέβαλε στην Ουκρανία, και ότι ο πόλεμος ήταν απαραίτητος για να αποτρέψει μια επίθεση από το Κίεβο και τους συμμάχους του στο ΝΑΤΟ.
Κάτι τέτοιο είναι πιθανό να γίνει και τώρα, δήλωσε ο Αλεξάντερ Γκαμπούεφ, επικεφαλής της δεξαμενής σκέψης Ρωσικό Ευρασιατικό Κέντρο Κάρνεγκι.
«Πολλοί θα πουν, “ορίστε, οι Ουκρανοί μάς έδειξαν το πραγματικό τους πρόσωπο και έτσι πρέπει να αντιδράσουμε”», πρόσθεσε ο Γκαμπούεφ.
Παρά την οργή για τον χαοτικό χειρισμό των εκκενώσεων, τον απόλυτο αιφνιδιασμό των Ρώσων και την αδυναμία τους να υπερασπιστούν δεκάδες οικισμούς που έχουν καταλάβει οι Ουκρανοί, οι παραμεθόριες περιοχές στη Ρωσία φαίνεται ότι στηρίζουν τον πρόεδρό τους.
Αν και η ουκρανική εισβολή αποτελεί ταπείνωση για τον Πούτιν, πρόσθεσε ο Γκαμπούεφ, είναι απίθανο να έχει μόνιμες συνέπειες για τη θητεία του, εκτός αν η κατάσταση επιδεινωθεί περαιτέρω.
«Πρόκειται για μια σημαντική οπισθοδρόμηση. Αλλά δεν είναι μια οπισθοδρόμηση που έχει στρατηγικό χαρακτήρα, τουλάχιστον σε αυτό το σημείο», είπε. «Αν δεν υπάρξουν περαιτέρω μεγάλες εκπλήξεις, αυτό απλώς ενισχύει την κυβερνητική αφήγηση ότι πρόκειται για μια μάχη για την ίδια τη Ρωσία».
Πολεμούν «για τα χρήματα» και όχι για την πατρίδα
Δεν είναι σαφές αν η εισβολή θα βοηθήσει τις προσπάθειες της Ρωσίας να προσελκύσει περισσότερους στρατιώτες χωρίς να ανακοινώσει το Κρεμλίνο νέο γύρο υποχρεωτικής στράτευσης.
Η υπόσχεση οικονομικών ανταμοιβών και όχι η συζήτηση περί πατριωτισμού ή ιδεολογίας έχει αποδειχθεί μέχρι στιγμής το πιο επιτυχημένο μέσο για να πειστούν οι άνδρες να καταταγούν στον πόλεμο.
Στη Μόσχα, η πτώση του αριθμού των νεοσυλλέκτων αντιστράφηκε τον περασμένο μήνα, όταν ο δήμαρχος της πόλης, Σεργκέι Σομπιάνιν, ανακοίνωσε ένα εφάπαξ επίδομα εγγραφής που ανέβασε τους ετήσιους μισθούς των ανδρών στο μέτωπο στα 52.000 ευρώ. «Περίπου το 90% όσων υπογράφουν συμβόλαιο είναι άνθρωποι με οικονομικά προβλήματα», δήλωσε πηγή σε κέντρο στρατολόγησης.
Η έκβαση της ουκρανικής επίθεσης δεν είναι ακόμη ξεκάθαρη, αλλά αυτό που είναι βέβαιο είναι ότι ο Πούτιν –«απόστολο της εκδίκησης» τον έχει αποκαλέσει ο Γουίλιαμ Μπερνς της CIA- έχει ήδη αρχίσει να σχεδιάζει την εκδίκησή του.
«Ο εχθρός θα λάβει απάντηση», αρκέστηκε να πει τις προάλλες, χωρίς να αναφέρει λεπτομέρειες.
Ο Πούτιν έχει απειλήσει αρκετές φορές ότι θα χρησιμοποιήσει πυρηνικά όπλα σε αυτό που έχει παρουσιάσει ως «ιερό» πόλεμο με τη Δύση στην Ουκρανία.
Ο Ολεξάντρ Λιτβινένκο, επικεφαλής της ουκρανικής υπηρεσίας πληροφοριών εξωτερικού, δήλωσε στους Times τον Ιούνιο ότι ο Πούτιν θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει τακτικά πυρηνικά όπλα αν η Ρωσία αντιμετώπιζε μια μεγάλη ήττα που θα προκαλούσε διαμαρτυρίες στη Μόσχα.
Η Ουκρανία δήλωσε ότι θα φύγει από τη Ρωσία αν το Κρεμλίνο συμφωνήσει σε μια «δίκαιη ειρήνη». Δεν διευκρίνισε ποιοι όροι θα την ικανοποιούσαν, αν και ο Ζελένσκι έχει επιμείνει στο παρελθόν ότι το Κίεβο δεν θα συμφωνήσει σε κατάπαυση του πυρός μέχρις ότου όλα τα ρωσικά στρατεύματα να εγκαταλείψουν τα εδάφη του.
Ισως το Κίεβο να θέλει να καταλάβει πολλά εδάφη για να τα ανταλλάξει με δικά του, υπό ρωσικό έλεγχο. Ομως, ο Πούτιν δεν φαίνεται διατεθειμένος για συνομιλίες.
«Τι υπάρχει καν να συζητήσουμε μαζί τους;», δήλωσε την Τρίτη.