Το TikTok προκαλεί «διαδικτυακά παραληρήματα» που ενθαρρύνουν αντικοινωνικές συμπεριφορές στον πραγματικό κόσμο. Τουλάχιστον αυτό αποκαλύπτει μια έρευνα του BBC Three και επιβεβαιώνουν πρώην εργαζόμενοι αλλά και χρήστες της (κινεζικής) εφαρμογής διαμοιρασμού βίντεο, καθώς και αναλύσεις ευρύτερων δεδομένων για τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
Ποιος φταίει, όμως, αν τα βίντεο οδηγούν σε αταξία, ταραχές και εξεγέρσεις στην καθημερινή ζωή; Ο αλγόριθμος και ο σχεδιασμός του TikTok, που αναδεικνύει και προωθεί βίντεο με αντικοινωνικές συμπεριφορές, τα οποία πωρώνουν, τρόπον τινά, τους χρήστες/θεατές, ωθώντας τους να προβούν σε παρόμοιες αντιδράσεις, ούτως ώστε να τις καταγράψουν στη συνέχεια με τα έξυπνα κινητά τους και να μοιραστούν τα όποια κατορθώματά τους στην πλατφόρμα του TikTok.
Στις αρχές Αυγούστου, για παράδειγμα, στο Λονδίνο ορδές νεαρών μετέβησαν στην Οξφορντ Στριτ, τον κατεξοχήν εμπορικό δρόμο της βρετανικής πρωτεύουσας, με σκοπό να λεηλατήσουν τα καταστήματά της. Ξέσπασαν ταραχές και έγιναν συλλήψεις, ενώ ορισμένα μαγαζιά αναγκάστηκαν να κλείσουν τις πόρτες και να κατεβάσουν τα ρολά για να προστατεύσουν όχι μόνον τα εμπορεύματά τους, αλλά και τους πελάτες και τους εργαζομένους.
Αρκετοί πολιτικοί κατηγόρησαν ευθέως το TikTok, αλλά το μέσο κοινωνικής δικτύωσης (των περισσότερων από 1,5 δισ. χρηστών το 2023) αρνήθηκε κάθε εμπλοκή στο συγκεκριμένο –«αποκρουστικό» και «απαράδεκτο», σύμφωνα με τον βρετανό πρωθυπουργό Ρίσι Σούνακ– περιστατικό και άλλα παρόμοια κρούσματα διατάραξης της δημόσιας τάξης, στο Λονδίνο και αλλού στη Βρετανία.
Ωστόσο, οι δημοσιογράφοι του BBC διαπίστωσαν ότι μέσω του TikTok τους τελευταίους μήνες προκλήθηκαν τουλάχιστον τέσσερα «διαδικτυακά παραληρήματα» που οδήγησαν σε αντικοινωνικές –και άκρως επιβλαβείς για κάποιους– συμπεριφορές: μια μαζική ψύχωση με έναν φόνο στο Αϊνταχο των ΗΠΑ είχε ως αποτέλεσμα συγκεκριμένοι άνθρωποι να θεωρηθούν, αδίκως, ύποπτοι δολοφονίας· το υπερβολικό ενδιαφέρον για την εξαφάνιση ενός άνδρα από το Λάνκασιρ της Βρετανίας οδήγησε στην υπονόμευση των σχετικών ερευνών τη αστυνομίας· μαθητικές διαμαρτυρίες μετατράπηκαν σε κύμα βανδαλισμών και λεηλασιών ανά τη Γηραιά Αλβιώνα· εστίες οργής στη Γαλλία αναζωπυρώθηκαν σε απροσδόκητες τοποθεσίες και με ασυνήθιστη ένταση.
Πρώην εργαζόμενοι του TikTok παρομοιάζουν αυτά τα διαδικτυακά παραληρήματα με «πυρκαγιές», τις οποίες χαρακτηρίζουν «επικίνδυνες», ειδικά λαμβάνοντας υπόψη ότι οι χρήστες του μέσου είναι κατά κύριο λόγο νεαρής ηλικίας και, ως εκ τούτου, επιρρεπείς στον ενθουσιασμό και στην υπερβολή. Υποστήριξαν επίσης πως το ζήτημα, παρότι είναι γνωστό εδώ και καιρό, δεν αντιμετωπίζεται, για να μη μειωθούν τα έσοδα της εταιρείας.
Πάντως, εκπρόσωπος του TikTok δήλωσε στο BBC ότι «ο αλγόριθμός του φέρνει σε επαφή κοινότητες και δίνει προτεραιότητα στην ασφάλεια». Προσέθεσε επίσης ότι το μέσο συνιστά διάφορα και διαφορετικά περιεχόμενα, με στόχο την αποφυγή δημιουργίας μοτίβων παρακολούθησης, εξαλείφει «επιβλαβή παραπληροφόρηση» και περιορίζει την απήχηση βίντεο το περιεχόμενο των οποίων δεν έχει επαληθευθεί.