Το ρεπορτάζ των Financial Times αρχίζει από την Ακρόπολη που «στέκεται εδώ και αιώνες πάνω από την πόλη της Αθήνας, με τα αρχαία τείχη και τους πυλώνες της να αντέχουν σε πολέμους, πολιορκίες και κατακτήσεις». Το γεγονός ότι χρειάστηκε να κλείσει κάποιες ημέρες τον Ιούλιο κατά τις μεσημεριανές ώρες, όταν οι θερμοκρασίες έφταναν τους 40 βαθμούς Κελσίου στην Ελλάδα, «ρίχνει φως στο πόσο ευάλωτη είναι η τεράστια τουριστική βιομηχανία της Μεσογείου στους καύσωνες που γίνονται όλο και πιο συχνοί στην Ευρώπη», γράφει η έγκριτη βρετανική φημερίδα.
Ο οικονομικός αντίκτυπος του φαινομένου, που οι ειδικοί προειδοποιούν ότι θα μπορούσε να αποτελεί μια «νέα εποχή καύσωνα» κατά την οποία θα καταρριφθεί κάθε ρεκόρ, ξεπερνά κατά πολύ τον τουρισμό, σύμφωνα με τους FT. Εκτείνεται στις κατασκευές, στη μεταποίηση, στη γεωργία, στις μεταφορές και στον ασφαλιστικό κλάδο. Ενα ευρύ φάσμα τομέων της οικονομίας προετοιμάζεται για τις αλλαγές που θα επηρεάσουν τον τρόπο με τον οποίο ασκούν τις δραστηριότητές τους, καθώς τα ακραία καιρικά φαινόμενα θα γίνονται ολοένα πιο συχνά και έντονα.
Τον Ιούλιο του 2023, με τις μέσες θερμοκρασίες να είναι ήδη πάνω από 1,1 βαθμούς Κελσίου υψηλότερες σε παγκόσμιο επίπεδο σε σύγκριση με τα προβιομηχανικά επίπεδα, περιοχές των ΗΠΑ, της Ευρώπης και της Ασίας έλιωναν κάτω από «θερμικούς θόλους». Από την Κίνα έως την Ιταλία σημειώθηκαν ρεκόρ θερμοκρασιών.
Οι μελέτες των επιστημόνων υπογραμμίζουν την τεράστια οικονομική ζημιά που έχουν προκαλέσει σε διεθνές επίπεδο οι συνέπειες της ανθρωπογενούς κλιματικής αλλαγής. Σύμφωνα με μελέτη του πανεπιστημίου Dartmouth, η ακραία ζέστη προκάλεσε ζημιές που υπερβαίνουν τα 16 τρισ. δολάρια κατά τη διάρκεια 21 ετών, από το 1992 ως το 2013. Η ζημιά προκύπτει από την κάμψη της παραγωγικότητας και το κόστος των κλειστών επιχειρήσεων.
Ενας από τους κύριους λόγους, λένε οι οικονομολόγοι, για τους οποίους η ακραία ζέστη αποτελεί οικονομική απειλή, είναι ότι δυσκολεύει την εργασία. Οι υψηλές θερμοκρασίες συμβαδίζουν με τη χαμηλή παραγωγικότητα.
Ενα ζήτημα ανθρωπίνων δικαιωμάτων που απαιτεί ισχυρότερες πολιτικές προστασίας της εργασίας είναι οι συνθήκες υπό τις οποίες δουλεύουν οι εργαζόμενοι σε εξωτερικούς χώρους. Ιδιαίτερα οι εργαζόμενοι στη γεωργία και στις κατασκευές διατρέχουν σοβαρό κίνδυνο για την υγεία και την ίδια τη ζωή τους.
Μια έρευνα ινστιτούτου μηχανικών με έδρα το Λονδίνο ανέδειξε τους κινδύνους όπως οι τραυματισμοί και οι θάνατοι λόγω έκθεσης στη ζέστη. Σύμφωνα με επιστημονική μελέτη, μεταξύ του 1992 και του 2016, 285 εργαζόμενοι σε οικοδομές στις ΗΠΑ πέθαναν από αιτίες που σχετίζονταν με τη ζέστη. Αυτά στις οργανωμένες ΗΠΑ. Αγνωστο παραμένει πόσοι ήταν οι νεκροί στα έργα για το Μουντιάλ του Κατάρ…
Η Διεθνή Οργάνωση Εργασίας (ILO) υπογραμμίζει τους κινδύνους και για τους εργαζομένους σε εσωτερικούς χώρους, συμπεριλαμβανομένων των 66 εκατ. ανθρώπων παγκοσμίως που απασχολούνται στην κλωστοϋφαντουργία, οι οποίοι συχνά δουλεύουν σε εργοστάσια και εργαστήρια χωρίς κλιματισμό.
Πέρα από τις συνέπειες της ακραίας ζέστης για τους εργαζομένους τους, οι βιομηχανίες αναγκάζονται να επανεξετάσουν ζητήματα όπως η έδρα τους, ο τόπος που θα στηθούν οι εγκαταστάσεις τους και ο τρόπος λειτουργίας τους.
Στις κατασκευές, οι ακραίες καιρικές συνθήκες δεν επηρεάζουν μόνο την εργασία στα εργοτάξια, αλλά και τα ίδια τα υλικά που χρησιμοποιούνται. Ο χάλυβας μπορεί ακόμη και να υποστεί στρεβλώσεις σε πολύ υψηλές θερμοκρασίες, ενώ το σκυρόδεμα δεν μπορεί να δουλευτεί το ίδιο εύκολα, στεγνώνει πολύ πιο γρήγορα, γίνεται επιρρεπές σε ρωγμές και επηρεάζεται ευρύτερα η αντοχή και η ανθεκτικότητά του.
Η μεταποίηση είναι ένας ακόμη τομέας που αντιμετωπίζει σημαντικές προκλήσεις, υπογραμμίζουν οι Financial Times. Τα εργοστάσια και οι αποθήκες δεν είναι σχεδιασμένα για τις θερμοκρασίες που βλέπουμε σήμερα. Αυτό σημαίνει ότι ο εξοπλισμός μπορεί να μη λειτουργεί αποτελεσματικά ή να φθείρεται πιο γρήγορα, γεγονός που συνεπάγεται υψηλότερο λειτουργικό κόστος. Πρόσθετο πρόβλημα είναι η παροχή του νερού σε περιόδους με αυξημένες θερμοκρασίες, καθώς ο βιομηχανικός τομέας χρειάζεται νερό για βασικές λειτουργίες, όπως η ψύξη.
Επιπροσθέτως, υπάρχει κίνδυνος για τις δημόσιες υποδομές, καθώς οι υψηλές θερμοκρασίες μειώνουν τη διάρκεια ζωής κάποιων κατασκευών και επηρεάζουν τα πάντα: από τις σιδηροδρομικές γραμμές μέχρι τους δρόμους και τα αεροδρόμια. Επομένως, πρέπει να υπάρχει επιφυλακή για πιθανές ζημιές στις υποδομές, όπως οι καταρρεύσεις γεφυρών, αλλά και ταχύτερη ανανέωσή τους, γεγονός που συνεπάγεται, φυσικά, οικονομικό κόστος.
Η επικινδυνότητα της εργασίας μαζί με τη φθορά για τις υποδομές και την αστοχία των υλικών αυξάνουν το κόστος ασφάλισης και επηρεάζουν τον κλάδο. Το ίδιο ισχύει και για τα ασφαλιστήρια κατοικίας. Στην Καλιφόρνια, σε μία από τις περιοχές που έχουν πληγεί περισσότερο από τις πυρκαγιές, ορισμένες μεγάλες ασφαλιστικές εταιρείες των ΗΠΑ έχουν αποσυρθεί.
Ζούμε αναντίρρητα σε μια νέα εποχή. «Ορισμένες χώρες έχουν αρχίσει να αφυπνίζονται για το θέμα. Η Ελλάδα διόρισε τον πρώτο υπεύθυνο για τη κλιματική κρίση το 2021 (σ.σ.: τον πρώην υπουργό Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας Χρήστο Στυλιανίδη), ενώ η Ισπανία δήλωσε νωρίτερα φέτος ότι θα απαγορεύσει την εργασία σε εξωτερικούς χώρους κατά τη διάρκεια περιόδων ακραίας ζέστης» αναφέρει η οικονομική εφημερίδα.
Σε διεθνές επίπεδο, η προσαρμογή στις νέες συνθήκες βρίσκεται ψηλά στην ατζέντα των διεθνών διαπραγματεύσεων που είναι σε εξέλιξη ενόψει της συνόδου COP28 του ΟΗΕ, η οποία θα πραγματοποιηθεί από τις 30 Νοεμβρίου έως τις 12 Δεκεμβρίου στο Ντουμπάι.
Οι ηγέτες των κρατών εξετάζουν όλο και περισσότερο τους τρόπους με τους οποίους μπορούν να συγκεντρωθούν πόροι για να βοηθηθούν οι χώρες που θα αντιμετωπίσουν ακραίες θερμοκρασίες λόγω της κλιματικής αλλαγής. Ενώ οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής εκτιμούν ότι μια ευρεία επανεξέταση του τρόπου λειτουργίας των οικονομιών διεθνώς καθίσταται πλέον αναγκαία, ιδίως όταν οι χώρες που εξαρτώνται από τον τουρισμό βλέπουν τις ροές να υποχωρούν κατά τη διάρκεια των εποχών αιχμής, κατά τους βασικούς δηλαδή τουριστικούς μήνες του έτους.