Η εντυπωσιακή καρδιά του Δακτυλιοειδούς Νεφελώματος κρύβει τον επιθανάτιο ρόγχο ενός αστέρα | James Webb Telescope/ΝASA/University of Manchester
Θέματα

Πώς πεθαίνουν άραγε τ’ αστέρια; – Το τηλεσκόπιο James Webb είδε τον θάνατό τους

Εκπληκτικές φωτογραφίες του πιο προηγμένου επιστημονικού εργαλείου της NASA που κατέγραψε τον επιθανάτιο ρόγχο ενός αστέρα, που βρίσκεται στην καρδιά του πολύ γνωστού στους αστρονόμους Δακτυλιοειδούς Νεφελώματος, σε απόσταση 2.600 ετών φωτός από τη Γη
Protagon Team

Ενα ακόμα «θαύμα» έστειλε πίσω στη Γη το υπερτηλεσκόπιο James Webb της NASA, το οποίο φωτογράφισε τα τελικά στάδια στη ζωή ενός πολύ μακρινού αστέρα με πρωτοφανείς λεπτομέρειες, που όμοιές τους δεν είχαν δει ποτέ οι επιστήμονες.

Μία διεθνής ομάδα αστρονόμων έδωσε στη δημοσιότητα τις φωτογραφίες που δείχνουν ένα πολύ γνωστό ουράνιο φωτεινό σώμα στο σχήμα ενός… ντόνατ, που αποτελείται από αέριο, και ονομάζεται Δακτυλιοειδές Νεφέλωμα (Ring Nebula). Γνωστό και ως Μ57, απέχει 2.600 έτη φωτός από τη Γη, όπως σημειώνει ο Guardian.

Το νεφέλωμα, το οποίο ανακαλύφθηκε το 1779, δημιουργήθηκε όταν το υλικό ενός αστέρα που πέθαινε, εκτινάχθηκε με φοβερή ορμή στο Διάστημα. Το θέαμα ήταν εντυπωσιακό: Δακτύλιοι πολύχρωμοι και λαμπεροί, «φυσαλίδες» που διαστέλλονταν, σύννεφα σαν θύσανοι, αιθέρια, σπάνιας ομορφιάς.

Κάτι παρόμοιο θα συμβεί και με τον δικό μας Ηλιο σε λίγα δισεκατομμύρια χρόνια, όταν έρθει το βροντερό του τέλος.

Οι νέες υψηλής ανάλυσης εικόνες από την κάμερα υπερύθρων του τηλεσκοπίου δεν δείχνουν μόνο τη δομή του διαστελλόμενου κελύφους του νεφελώματος, αλλά και την εσωτερική περιοχή γύρω από τον κεντρικό λευκό νάνο, ένα πολύ πυκνό αστέρι, στο μέγεθος ενός πλανήτη.

Παρόλο που αυτά τα σώματα δεν έχουν σχέση με πλανήτες, είναι γνωστά ως πλανητικά νεφελώματα, ένας όρος που έχει «ξεμείνει» από όταν οι αστρονόμοι είχαν μόνο κάτι μικρά τηλεσκόπια και νόμιζαν ότι πρόκειται για πλανήτες.

«Αστέρες σαν τον Ηλιο θα πεθάνουν ως λευκοί νάνοι. Θα αποχωριστούν το εξωτερικό τους κέλυφος και θα δημιουργήσουν πανέμορφα πλανητικά νεφελώματα, τα οποία φωτίζονται από την ακτινοβολία των πολύ καυτών κεντρικών τους αστέρων», είπε ο Μάικλ Μπάρλοου, επίτιμος καθηγητής Φυσικής και Αστρονομίας στο University College London, επικεφαλής της ερευνητικής ομάδας που μελέτησε τις εικόνες.

Σε αυτή τη λεπτομέρεια της μεγάλης φωτογραφίας, διακρίνονται χιλιάδες «τούφες» στον δακτύλιο του νεφελώματος, οι οποίες περιέχουν μοριακό υδρογόνο, Κάποιες τούφες σχηματίζουν «ουρές» (όπως κάτω δεξιά), οι οποίες συμπεριφέρονται σαν κομήτες στο μέγεθος ενός πλανήτη -James Webb Telescope/ΝASA/University of Manchester

Οι πολύχρωμες ζώνες στο νεφέλωμα δημιουργούνται από χημικά στοιχεία που εκπέμπουν φως σε διαφορετικά μήκη κύματος. Εξετάζοντας λεπτομερώς τις εικόνες, οι αστρονόμοι ελπίζουν να μάθουν περισσότερα για την πολύπλοκη διαδικασία που δημιουργεί νεφελώδεις δομές, τον κύκλο ζωής των αστεριών και τα στοιχεία που αποβάλουν στο σύμπαν.

«Δεν καταλαβαίνουμε ακόμα πλήρως όλες τις διαδικασίες που συμβαίνουν σε αυτή τη φάση, η οποία θυμίζει την αλλαγή της κάμπιας σε πεταλούδα. Το Δακτυλιοειδές Νεφέλωμα στον αστερισμό Λύρα είναι ένα από τα κοντινότερα και φωτεινότερα πλανητικά νεφελώματα και για αυτό είναι ιδανικός στόχος για το τηλεσκόπιο James Webb, το οποίο μπορεί να μελετήσει τη δημιουργία των μοριακών δομών που βλέπουμε στις φωτογραφίες», πρόσθεσε ο επιστήμονας.