Σε ανάλυσή του ο Ισάν Θαρόρ της Washington Post συνοψίζει ως εξής τις τελευταίες εξελίξεις: «Ο ισραηλινός πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου εξαπέλυσε αυτό που οι επικριτές του αποκαλούν “επίθεση σε πλήρη κλίμακα κατά της δημοκρατίας” της χώρας του, αλλά τώρα βρίσκεται υπό πολιορκία».
Ο αρθρογράφος της αμερικανικής εφημερίδας θυμίζει ότι τους τελευταίους τέσσερις μήνες εκατοντάδες χιλιάδες Ισραηλινοί έχουν διαδηλώσει ενάντια στα σχέδια της ακροδεξιάς κυβέρνησής του Νετανιάχου για την αναθεώρηση του δικαστικού συστήματος της χώρας. Απέναντι δηλαδή στην επιβολή κυβερνητικού ελέγχου στα δικαστήρια που υπηρετεί την υπερσυντηρητική και εθνικιστική ατζέντα του συνασπισμού του ισραηλινού πρωθυπουργού. Και βάζει πολλούς σε υποψίες ότι γίνεται για να απαλλαγεί ο ίδιος ο «Μπίμπι» (το χαϊδευτικό του ισραηλινού πρωθυπουργού) από τις κατηγορίες για διαφθορά που εξακολουθεί να αντιμετωπίζει.
Στη διεθνή σκηνή, όπου ο Νετανιάχου αισθανόταν έως πρόσφατα πιο άνετα, ο ισραηλινός πρωθυπουργός έχει επικριθεί από τον αμερικανό πρόεδρο Τζο Μπάιντεν και τους ηγέτες της Γαλλίας, της Γερμανίας και της Βρετανίας. Τα σχέδιά του προκάλεσαν έντονη αντίδραση στην Ουάσινγκτον, παρά τις μακροχρόνιες σχέσεις του αμερικανικού κατεστημένου μαζί του, που έχουν βάθος πολλών ετών.
Στο εσωτερικό, οι αντιδράσεις έχουν προκαλέσει ρωγμές στο κόμμα Λικούντ, τη βασική κεντροδεξιά παράταξη στο Ισραήλ, στην οποία κυριαρχεί εδώ και χρόνια ο Νετανιάχου. Το Σάββατο ο υπουργός Αμυνας, Γιοάβ Γκάλαντ, ζήτησε να παγώσει η δικαστική αναθεώρηση, προειδοποιώντας ότι προκαλεί ζημιά στην ασφάλεια της χώρας. Ακόμη και έφεδροι του στρατού διέκοψαν σε ένδειξη διαμαρτυρίας την εκπαίδευσή τους, ενώ στελέχη του στρατού κατέβηκαν σε διαδηλώσεις κατά της κυβέρνησης.
Η έκκληση του Γκάλαντ, την οποία στήριξαν δύο ακόμη βουλευτές του Λικούντ, έθεσε σε κίνδυνο την έγκριση της νομοθεσίας από το κοινοβούλιο, την Κνεσέτ. Την Κυριακή, ο Νετανιάχου απέλυσε τον Γκάλαντ, ρίχνοντας λάδι στη φωτιά. Πλήθη συγκεντρώθηκαν έξω από την Κνεσέτ –με την αστυνομία να χρησιμοποιεί κανόνια νερού– αλλά και έξω από την κατοικία του Νετανιάχου, φωνάζοντας «δημοκρατία!».
Τη Δευτέρα ο πρωθυπουργός του Ισραήλ «πάγωσε» την επίμαχη δικαστική αναθεώρηση. Την ίδια ημέρα ο συνασπισμός του επέζησε της πρότασης μομφής της αντιπολίτευσης (καταψηφίσθηκε από 59 βουλευτές, ενώ 53 ψήφισαν υπέρ στην Κνεσέτ).
Σύμφωνα με την Washington Post, οι φιλελεύθεροι υποστηρικτές του Ισραήλ στην Ουάσινγκτον καυτηριάζουν τη δίψα του ισραηλινού πρωθυπουργού για εξουσία. Αλλά και το πώς αντιμετωπίζει τις πολλαπλές κατηγορίες για διαφθορά, σχεδιάζοντας εν τέλει μια «πολιτική λύση» που μπορεί να τον βγάλει από τη δύσκολη θέση.
Μια από τις πιο διαδεδομένες απόψεις που ακούγεται στα κοινωνικά δίκτυα και στα τηλεοπτικά πάνελ της χώρας είναι ότι αυτή τη στιγμή ο Νετανιάχου νοιάζεται λιγότερο να υλοποιήσει μια μεταρρύθμιση της Δικαιοσύνης και πολύ περισσότερο να αποφύγει ο ίδιος τη δίωξη. Και ότι ελπίζει πως η προοπτική της επιλογής των (κατάλληλων) δικαστών θα τον βοηθήσει να αντιμετωπίσει τις κατηγορίες διαφθοράς που τον ακολουθούν επί χρόνια.
Αναλυτές και πρώην συνεργάτες του σημειώνουν ότι ο «Μπίμπι» έχασε τον έλεγχο, καθώς δεν ανέμενε τέτοια αντίδραση στους δρόμους από τον κόσμο. Επίσης, τον συμβουλεύουν ότι ως ο μακροβιότερος πρωθυπουργός στην ιστορία του Ισραήλ θα πρέπει να σκεφτεί και την κληρονομιά που θα αφήσει πίσω του, την οποία μοιάζει αυτή τη στιγμή να προσπαθεί να καταστρέψει.
«Εάν ο Νετανιάχου έχει χάσει τον έλεγχο, είναι επειδή η δίνη που προκάλεσε είναι πολύ μεγαλύτερη από τον ίδιο. Για να έρθει στην εξουσία, επιχείρησε να ενσωματώσει στο κατεστημένο εξτρεμιστικές ακροδεξιές φατρίες των εποίκων, φέρνοντάς τες στην καρδιά του συνασπισμού του. Επίσης, έχει βασιστεί σε μεγάλο βαθμό στην υποστήριξη των υπερορθόδοξων κομμάτων, τα οποία βλέπουν τις προτεινόμενες δικαστικές μεταρρυθμίσεις ως βασικό όχημα για να προωθήσουν το θρησκευτικό τους σχέδιο στην ευρύτερη κοινωνία. Με αυτόν τον τρόπο έδωσε ώθηση σε μια σκληρή, δεξιά, ανελεύθερη ατζέντα που κερδίζει έδαφος εδώ και χρόνια» σχολιάζει ο Ισάν Θαρόρ της Washington Post.
Οι μαζικές διαδηλώσεις στο Τελ Αβίβ και σε άλλες πόλεις, στις οποίες συχνά συμμετείχαν υγιείς δυνάμεις της κοινωνίας και υποστηρικτές του κοσμικού κράτους στο Ισραήλ, αποτελούν και μια ένδειξη για το βάθος του ιδεολογικού χάσματος στη χώρα. Οι χειρισμοί του «Μπίμπι» τάραξαν τη λεπτή ισορροπία ανάμεσα στους μετριοπαθείς και τους υπερορθόδοξους που συνειδητοποίησαν, ωστόσο, ότι εξαρτώνται απολύτως από την ύπαρξη μιας φιλελεύθερης, ευημερούσας κοινωνίας με ισχυρό στρατό (μέρος του οποίου επίσης αντέδρασε στη δικαστική μεταρρύθμιση).
Ορισμένοι αναλυτές που ανήκουν στην ισραηλινή Αριστερά επισημαίνουν κάποιες ακόμη αντιφάσεις. «Την ώρα που οι διαδηλωτές –πολλοί από τους οποίους είναι από τους πιο προνομιούχους πολίτες στην ισραηλινή κοινωνία– διαδηλώνουν στους δρόμους απαιτώντας “κράτος δικαίου” και “δημοκρατία”, οι ισραηλινές δυνάμεις κατεδαφίζουν σπίτια Παλαιστινίων, στηρίζουν εποίκους που τους τρομοκρατούν, τους αρνούνται την ελευθερία κίνησης και συνάθροισης, κρατούν άτομα καιρό χωρίς δίκη, δολοφονούν άοπλους διαδηλωτές και κάνουν βασανιστήρια» σχολιάζει η αμερικανοϊσραηλινή δημοσιογράφος Μεράβ Ζονσέιν.
Ο ισραηλινός ακτιβιστής και υπέρμαχος της ειρήνης Γκερσόν Μπασκίν κατέβηκε πρόσφατα στις αντικυβερνητικές διαδηλώσεις με ένα πλακάτ που έγραφε: «Δεν υπάρχει δημοκρατία με κατοχή». Σε άρθρο του στην Jerusalem Post υποστήριξε πρόσφατα ότι «κανένας έντιμος Ισραηλινός δεν μπορεί να ισχυριστεί ότι ο στρατιωτικός έλεγχος σε εκατομμύρια Παλαιστίνιους, χωρίς τα πιο βασικά πολιτικά, ανθρώπινα και πολιτικά δικαιώματα, μπορεί πραγματικά να ονομαστεί δημοκρατία».
«Ενώ πολλοί Ισραηλινοί έχουν επιτέλους αφυπνιστεί για τις στρεβλώσεις της δημοκρατίας μας και τις απειλές για όλους μας», πρόσθεσε ο ίδιος, «ίσως είναι ώρα να αφυπνιστούν για την ανάγκη να αντιμετωπίσουμε τον κεντρικό πυρήνα της ύπαρξής μας ως σύγχρονη φιλελεύθερη κοινωνία, στην οποία πρέπει να υπάρχει πλήρης ισότητα για όλους όσοι ζουν κάτω από το ίδιο καθεστώς».