Είναι πλέον θέσφατο. Η μεταμόρφωση μιας χώρας σε ψηφιακό βασίλειο είναι κρίσιμη συνιστώσα για την οικονομική ανθεκτικότητά της και την υγιή σχέση της με τον πολίτη. Όσο πιο… digital, τόσο καλύτερη. Σχετικά στοιχεία της Κομισιόν (Δείκτες Ψηφιακής Οικονομίας και Κοινωνίας 2020, δείτε DESI country profile στα ελληνικά) εμφανίζουν την Ελλάδα – όσον αφορά το Δημόσιο και τις υπηρεσίες του – να «τσιμπάει» 5,1 μονάδες τον τελευταίο χρόνο, κάνοντας τους γνώστες να μιλούν για ανέλπιστα καλό βηματισμό, ο οποίος τη συντονίζει με την ευρωπαϊκή πρόοδο και ίσως την ξεκολλήσει για τα καλά από τις όχι και τόσο κολακευτικές θέσεις στον πάτο της Ε.Ε., χρόνια τώρα…
Κάτι κινείται και η δυναμική δεν μπορεί παρά να διαμορφώνει νέα δεδομένα. Η πανδημία έχει πιέσει το κυβερνητικό σχήμα να τρέξει για τα υπεσχημένα – προ εκλογών ακόμη. Κι οι μυημένοι στοιχηματίζουν πρωτίστως στην ευόδωση του Εθνικού Προγράμματος Απλούστευσης Διαδικασιών, θεσπισμένου με νόμο από το 2019 (N.4635/2019, «Επενδύω στην Ελλάδα»). Στο project που μπορεί να πάρει το σκιάχτρο της γραφειοκρατίας μακριά, χαρίζοντας στο Δημόσιο το δώρο της εμπιστοσύνης του κόσμου, κάτι που ποτέ δεν χαρακτήριζε το νεότερο ελληνικό κράτος.
Το Πρόγραμμα απαιτεί διυπουργικό συντονισμό και «τρέχει» υπό την κοινή ομπρέλα της Γενικής Γραμματείας του Πρωθυπουργού. Το αναφέρει άλλωστε ευκρινώς ο νόμος: ο ίδιος ο Πρωθυπουργός έχει το μάτι του στο Πρόγραμμα. «Τελεί υπό την υψηλή εποπτεία του». Στην πράξη, ένας είναι ο άνθρωπος του Κυριάκου Μητσοτάκη που κρατά τη συντονιστική μπαγκέτα: ο έμπιστος συνεργάτης του – Γενικός Γραμματέας του Πρωθυπουργού – Γρηγόρης Δημητριάδης.
Ο κ. Δημητριάδης είναι κατά κανόνα αθέατος δημοσίως, πλην όμως ο ρόλος του κρίνεται κομβικός για την ταχύτητα και την αποτελεσματικότητα του έργου. Διόλου αυτονοήτως για ένα πολυπρόσωπο εγχείρημα αυτού του βεληνεκούς, με την ανάμειξη πλείστων όσων υπουργών, αλλά και τόσων δημοσίων υπαλλήλων. Διότι κάθε φορά που ο Κυριάκος Πιερρακάκης και το υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης υπογράφει μνημόνιο συνεργασίας, στελέχη του συνεργάζονται με ομάδες υπαλλήλων του εκάστοτε ενδιαφερομένου υπουργείου, συνεπικουρούμενα συχνά από το Μαξίμου. Ιδίως αν χρειαστεί να σπάσουν αυγά, ακόμη και σε… υπουργικό επίπεδο.
Προβλήματα νομικής υφής που λύνονται, κραδασμοί τεχνοκρατικοί που απορροφώνται. Η αδράνεια είναι νόμος της φύσης του Δημοσίου. Το πιο ενδιαφέρον στο έργο θα ήταν να δει κανείς ποιες υπηρεσίες, ποιοι φορείς αντιστέκονται σθεναρά στη μετάβαση στο μέλλον – υπάρχουν και τέτοιες, οι λόγοι κατά κοινή ομολογία ποικίλλουν και δεν είναι πάντα πολιτικοί. Αν η ταμπέλα σου γράφει φερ΄ειπείν «Ληξιαρχείο» και λειτουργείς με νόμο της δεκαετίας του ’70, δεν μπορείς να κάνεις εύκολα άλμα στον 210 αιώνα.
Ποιο είναι εν τέλει το ζητούμενο; Η βελτίωση της καθημερινότητας του πολίτη αλλά και η κεφαλαιοποίηση των προσπαθειών που έχουν επί σειρά ετών καταβληθεί (ποιος γνωρίζει ή θυμάται ότι το 50% των υπηρεσιών του Taxisnet παρέχονται πλέον ψηφιακά;). Είναι η αλλαγή της υποκειμενικής αντίληψης του πολίτη για το κράτος, με την εμπέδωση μιας συνεχούς και συστηματικής ροής δράσεων, μιας ολότητας που θα αντισταθμίζει την παθογένεια και τη μιζέρια του Δημοσίου.
Βασική παράμετρο αποτελεί το γεγονός ότι το έργο βαδίζει στα χνάρια του προτύπου της Πορτογαλίας. Προχωρά κρατώντας τον χάρτη μεταμόρφωσης μιας χώρας που φέρει τόσα κοινά χαρακτηριστικά (περιλαμβανομένης της προβληματικής δημόσιας διοίκησης) με την Ελλάδα. Η οποία επέτυχε να βγει ψηφιακά μπροστά και να κερδίσει το στοίχημα της σχέσης με τον πολίτη. Το ξέρετε ότι η Πορτογαλία, με την επιτυχημένη πλατφόρμα Simplex, το όχημα της ψηφιακής επανάστασής της σαν να λέμε, έριξε τον μέσο όρο του χρόνου σύστασης μιας επιχείρησης στα 33 λεπτά; Ο έλληνας πολίτης θα ευγνωμονεί για πάντα αυτόν που θα του εξασφαλίσει ότι δεν θα ξοδεύει φαιά ουσία και μήνες προσωπικής εμπλοκής – ταλαιπωρίας στην έναρξη της ατομικής επιχείρησής του. Αυτόν που θα του λύσει τα χέρια στο χάος της συναλλαγής με το Δημόσιο.
Τηλεδιασκέψεις έδωσαν και πήραν, η καλή πρακτική της Πορτογαλίας μεταλαμπαδεύτηκε και έτσι το ελληνικό Δημόσιο δικαιούται να ελπίζει στη μετάλλαξή του. Τους πόρους διασφαλίζει το ΕΣΠΑ, το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο.
Η βεντάλια των δράσεων
Το καλοκαίρι, οι καλές προθέσεις, τα ευγενή εγχειρήματα, οι ευφάνταστες καινοτομίες, θα μπορούν και να μετρώνται. Αναμένεται να λειτουργήσει – σε συνεργασία με τον ΟΟΣΑ, που διαθέτει την τεχνογνωσία – η πλατφόρμα για το Παρατηρητήριο Γραφειοκρατίας, η οποία και θα περιλαμβάνει μετρήσεις κυβερνητικών δράσεων. Κι αυτό θεωρείται το πιο δύσκολο κομμάτι της, αν μη τι άλλο από τεχνικής άποψης, καθώς θα πρέπει να υπάρχει σταθερά το υπαλληλικό δυναμικό εκείνο που θα καταγράφει, θα αποτιμά τα διοικητικά βάρη. Μόνο κατ΄αυτόν τον τρόπο, θα είναι σε θέση ο μηχανισμός της πλατφόρμας να γίνει μακροπρόθεσμα πυξίδα για το Εθνικό Πρόγραμμα Απλούστευσης των Διαδικασιών. Η συνεργασία του ελληνικού κράτους με τον ΟΟΣΑ κατά το παρελθόν και η εξ αυτής μείωση διοικητικών βαρών απέφερε κέρδη της τάξης των 500 εκατ. ευρώ. Τώρα που η πανδημία φέρνει στο ίδιο τανγκό λοιμωξιολόγους και ειδικούς της οικονομίας, το αποτέλεσμα θα έχει λογικά μεγάλο ενδιαφέρον.
Το υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης έχει ήδη υπογράψει ή θα υπογράψει το προσεχές διάστημα μνημόνια συνεργασίας σε πλείστους όσους τομείς. Σημειωτέον: το έργο της απλοποίησης έναρξης επιχείρησης (θα αλλάξει ουσιαστικά όλη η διαδικασία) θεωρείται σημαία του Προγράμματος και ήδη έχει μπει σε ράγες, σε συνεργασία με την ΑΑΔΕ και τη Γενική Γραμματεία Εμπορίου.
Δικαιοσύνη
-Συγχώνευση των 25 πιστοποιητικών φερεγγυότητας σε ένα, προς όφελος επιχειρήσεων αλλά και φυσικών προσώπων που συμμετέχουν σε δημόσιους διαγωνισμούς ή σε άλλες δράσεις του Δημοσίου.
-Ψηφιακή παραλαβή των δικαστικών αποφάσεων σε επιλεγμένα δικαστήρια και σταδιακή ένταξη όλων των δικαστηρίων της πολιτικής και ποινικής δικαιοσύνης – και του Αρείου Πάγου. Σταδιακή ένταξη δικαστικών πιστοποιητικών στο εν λόγω σύστημα, με προτεραιότητα στο Ενιαίο Πιστοποιητικό Δικαστικής Φερεγγυότητας.
Αναλυτικότερα, στo πλαίσιo του μνημονίου συνεργασίας μεταξύ της Γενικής Γραμματείας Δικαιοσύνης και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και της Γενικής Γραμματείας Ψηφιακής Διακυβέρνησης και Απλούστευσης Διαδικασιών, έχει τεθεί σε πιλοτική λειτουργία η ηλεκτρονική έκδοση και παραλαβή επίσημου αντιγράφου δικαστικών αποφάσεων στο Ειρηνοδικείο Θεσσαλονίκης, το Εφετείο Θεσσαλονίκης, το Εφετείο Πειραιώς, το Πρωτοδικείο Άμφισσας, το Πρωτοδικείο Θεσσαλονίκης, το Πρωτοδικείο Πειραιώς, το Πρωτοδικείο Βέροιας.
Το υπουργείο Δικαιοσύνης έχει ανακοινώσει και επισήμως ότι τέθηκε σε παραγωγική λειτουργία η ηλεκτρονική υπηρεσία πληροφόρησης για το στάδιο ποινικής δικογραφίας (ροή μήνυσης). Η υπηρεσία λειτουργεί σε πρώτη φάση στην Εισαγγελία Πρωτοδικών Αθηνών, ενώ σταδιακά θα επεκταθεί στις λοιπές Εισαγγελίες που έχουν ενταχθεί στο Ολοκληρωμένο Σύστημα Διαχείρισης Δικαστικών Υποθέσεων Πολιτικής και Ποινικής Δικαιοσύνης.
Αναμένονται:
-Ηλεκτρονικό πινάκιο, το οποίο θα δείχνει online τον αριθμό της υπόθεσης που δικάζεται ή που θα δικαστεί.
-Διανομή 11.000 ψηφιακών υπογραφών στους δικαστές και δικαστικούς υπαλλήλους – ήδη έχουν διανεμηθεί 8.800.
-Άυλο Συναινετικό Διαζύγιο. Νομοθετικά, οι αλλαγές που αφορούν στο συναινετικό διαζύγιο θα επέλθουν με την ψήφιση του νέου Οικογενειακού Δικαίου.
Σύμφωνα με πληροφορίες, στα σκαριά ήδη βρίσκονται αλλαγές στα εξής πεδία:
Διαθήκες: Δημιουργία Ενιαίου Συστήματος Διαθηκών (μετάπτωση διαφόρων υφιστάμενων συστημάτων – ενοποίηση). Τεχνική υλοποίηση άμεσης ενημέρωσης δημοσιεύσεων διαθηκών σε όλα τα αρμόδια δικαστικά Καταστήματα της Επικράτειας. Δυνατότητα ηλεκτρονικής δημοσίευσης διαθήκης. Δυνατότητα αυτόματης δημοσίευσης αποθηκευμένης ηλεκτρονικής διαθήκης με διαλειτουργικότητα του Μητρώου Πολιτών. Δυνατότητα Έκδοσης και Παραλαβής Επισήμου Αντιγράφου Δημοσιευμένης Διαθήκης με ψηφιακή υπογραφή αρμοδίου Δικαστικού Υπαλλήλου.
Ηλεκτρονική κατάθεση μηνύσεων: Κατάθεση μήνυσης με ψηφιακή υπογραφή και ψηφιακή υποβολή των απαιτούμενων δικαιολογητικών εγγράφων – Ηλεκτρονική πληρωμή παραβόλου.
Ναυτιλία
Υπογραφή μνημονίου στον τομέα της ναυτιλίας και της νησιωτικής πολιτικής, με στόχο την απλούστευση των διαδικασιών για ναυτιλιακές επιχειρήσεις και επαγγέλματα του χώρου.
Μεταφορές
Στο μνημόνιο συνεργασίας που έχει υπογραφεί με το υπουργείο Μεταφορών, συγκαταλέγεται η ψηφιοποίηση των διαδικασιών για τα διπλώματα οδήγησης. Ως σημαντικό project που είναι στα σκαριά νοούνται οι εξετάσεις για το νέο δίπλωμα, που θα διεξάγονται ψηφιακά. Οι επαγγελματίες οδηγοί έχουν να περιμένουν τον ψηφιακό ταχογράφο, την ηλεκτρονική αίτηση και παραλαβή του ταχογράφου.
Ιθαγένεια
Η συνεργασία με τη Γενική Γραμματεία Ιθαγένειας (υπουργείο Εσωτερικών) έχει οδηγήσει στη διαμόρφωση πλατφόρμας, μέσω της οποίας θα μπορούν οι ενδιαφερόμενοι να υποβάλουν την αίτησή τους, αλλά και να έχουν πρόσβαση στην οικεία τράπεζα θεμάτων.
Τουρισμός
-Υπογραφή μνημονίου για την απλούστευση διαδικασιών στον χώρο του Τουρισμού, προκειμένου να τονωθεί η πιο κρίσιμη «βιομηχανία» στη χώρα.
– Δημιουργία πλατφόρμας για τηλεκπαίδευση, με στόχο την επανακατάρτιση στον χώρο του Τουρισμού και της Νησιωτικότητας.
Μακρύς ο κατάλογος. Και διαχρονικό το αίτημα για τη μετεξέλιξη του ελληνικού Δημοσίου, κερδίζοντας χρόνο για τον πολίτη, αποφέροντας χρήμα στον δημόσιο κορβανά. Χαρίζοντας ορθολογισμό σε ένα σύστημα που στην ατέλειωτη χαρτούρα, τα αδιάκοπα αλισβερίσια και πηγαινέλα στα γκισέ, ποτέ δεν επαινέθηκε για την ευφυΐα του.