Εως και τον Τζέφρι Τσόσερ επικαλούνται για να δικαιολογήσουν την αποκαλούμενη «Blue Monday», δηλαδή την πιο στενόχωρη, την πιο μελαγχολική ημέρα του χρόνου, η οποία θεωρείται ότι είναι η τρίτη Δευτέρα του Ιανουαρίου.
Πράγματι ο άγγλος ποιητής στο ποίημά του «Complaint of Mars» του 1385 είχε γράψει «Wyth teres blewe and with a wounded herte», «με δάκρυα μπλε και με μια πληγωμένη καρδιά» θα λέγαμε στα ελληνικά σήμερα. Οπότε το μπλε είναι για πολλούς το χρώμα της θλίψης και της μελαγχολίας. «Το οποίο είναι σχεδόν αντιφατικό, τουλάχιστον για την Ιταλία», αναφέρει η Πρισίλα ντι Τιένε της La Repubblica, και αυτό ισχύει φυσικά –εξίσου εάν όχι περισσότερο– και για την Ελλάδα, χώρες στις οποίες το μπλε χρώμα είναι συνώνυμο του ουρανού και της θάλασσας. Ωστόσο, στον αγγλοσαξoνικό κόσμο, «feeling blue» σημαίνει «αισθάνομαι μελαγχολία».
Κάπως έτσι, οπότε, θα μπορούσε να έχει προκύψει και η ιδέα της «Blue Monday», της Μπλε Δευτέρας, η οποία φέτος πέφτει την 17η Ιανουαρίου, ήτοι σήμερα. Ομως, η ιταλίδα δημοσιογράφος μας πληροφορεί ότι η πραγματικότητα είναι διαφορετική.
Το 2005 o βρετανικός τηλεοπτικός σταθμός Sky Travel απευθύνθηκε σε έναν ψυχολόγο από το Πανεπιστήμιο του Κάρντιφ ονόματι Κλιφ Αρναλ, ρωτώντας τον ποια θα μπορούσε να είναι η ιδανική ημέρα για να οργανώσει κάποιος ένα ταξίδι. Εκείνος αποκάλυψε ότι είχε επινοήσει μια εξίσωση για την ανάλυση των προτιμήσεων των πελατών των αεροπορικών εταιρειών, παρατηρώντας πως είχαν περισσότερες πιθανότητες να προβούν στην έκδοση εισιτηρίων ενώ ήταν κακοδιάθετοι.
Και ποια άλλη ημέρα θα μπορούσε να είναι πιο στενόχωρη και μελαγχολική από μία Δευτέρα στα μέσα του Ιανουαρίου; «Πέρασαν τα Χριστούγεννα, πολλά χρήματα ξοδεύτηκαν σε δώρα και σε φαγητά, υπολείπεται πολύς καιρός έως την επόμενη εορταστική περίοδο, υπάρχουν και οι δεσμεύσεις για τη νέα χρονιά που πιέζουν και δεν τηρούνται. Και επιπλέον, είναι γνωστό πως η Δευτέρα είναι μία δύσκολη ημέρα», συνοψίζει η Πρισίλα ντι Τιένε, χαρακτηρίζοντας την «Blue Monday», «διαφημιστική επινόηση που εμπεριέχει ψήγματα αλήθειας».
Καταρχάς, το ότι ο χειμώνας μπορεί να επηρεάζει αρνητικά τη διάθεσή μας είναι επιστημονικά αποδεδειγμένο. Το είδος της κατάθλιψης που καταβάλλει πολλούς, κυρίως κατά τη χειμερινή περίοδο, αποκαλείται Εποχιακή Συναισθηματική Διαταραχή, ενώ πρώτη φορά την περιέγραψε διεξοδικά ο Νόρμαν Ρόζενταλ, ψυχίατρος του National Institute of Mental Health των ΗΠΑ.
«Με απλά λόγια, οι μικρότερες ημέρες επηρεάζουν αρνητικά την παραγωγή σεροτονίνης, ενός νευροδιαβιβαστή που σχετίζεται με τη διάθεση, και μελατονίνης», εξηγεί η δημοσιογράφος της La Repubblica, και παρέχει μια σειρά από συμβουλές όσον αφορά το πώς μπορούμε να αντιμετωπίζουμε την πιο μελαγχολική ημέρα του χρόνου.
Οσοι εργάζονται ή σπουδάζουν θα μπορούσαν να πάρουν λίγες ημέρες άδεια ή έστω και μία ημέρα ρεπό, για να σηκωθούν αργότερα από το κρεβάτι τους και να πάνε μετά μία βόλτα, κατά προτίμηση στη φύση (το ότι προκαλεί αίσθημα ευεξίας είναι γνωστό) παραμένοντας όσο το δυνατόν περισσότερο εκτεθειμένοι στο φως του ήλιου.
Παρά την πανδημία, η εορταστική περίοδος των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς εξακολουθεί να αποτελεί αφορμή για να ξεχάσουμε οι περισσότεροι τις όποιες καλές διατροφικές μας συνήθειες και να επιδοθούμε σε ένα μίνι όργιο κατανάλωσης εκλεκτών εδεσμάτων αλλά και αλκοόλ, με αποτέλεσμα τις πρώτες εβδομάδες του Ιανουαρίου πολλοί άνθρωποι να υποβάλλουν τον εαυτό τους σε αυστηρή δίαιτα. «Ομως την Μπλε Δευτέρα μία αταξία επιτρέπεται: το αγαπημένο σας γλυκό, ένα κομμάτι πίτσα, ένα ποτήρι κρασί», οτιδήποτε ευχαριστεί τον καθένα, συστήνει η Πρίσιλα ντι Τιένε.
Οσον αφορά τους λάτρεις του shopping, συγκαταλέγονται μεταξύ των τυχερών, καθώς μετά το τέλος της εορταστικής περιόδου, στα μέσα του Ιανουαρίου, αρχίζουν οι εκπτώσεις, οπότε μπορούν να ξεχάσουν τη θλίψη τους και τη μελαγχολία τους, αγοράζοντας κατιτίς.
Η «Blue Monday» ενδείκνυται επίσης για να προβεί κάποιος σε κάποια «ακραία» τρόπον τινά, τουλάχιστον σε σχέση με την καθημερινότητά του, κίνηση, τύπου να στερηθεί το κινητό ή το λάπτοπ ή το τάμπλετ για μερικές ώρες. «Την Μπλε Δευτέρα επιτρέπεται, μάλλον επιβάλλεται, να πείτε εκείνο το μοιραίο ΟΧΙ που κρατάτε μέσα σας εδώ και πολύ καιρό, όπως και εκείνο το φανταστικό ΝΑΙ, που δεν είχατε ποτέ το κουράγιο να πείτε. Δεν μπορείτε να σταματήσετε να προγραμματίζετε το αύριο και να σκέφτεστε πώς να επιλύσετε τα προβλήματά σας; Τότε καθορίστε ένα ωράριο, από τις… έως τις… και μετά τέρμα. Δεδομένου ότι ο χρόνος είναι ιερός, αφιερώστε ένα μέρος του αποκλειστικά στον εαυτό σας, για να κάνετε αυτό που σας αρέσει».
Κατά τη διάρκεια της πιο μελαγχολικής ημέρας του χρόνου ενδείκνυται επίσης να θυμόμαστε τους φίλους μας και ειδικά όλους όσους μας κάνουν να γελάμε, «αρκεί ένα τηλεφώνημα, ένας καφές στα γρήγορα, ένα ποτό».
Ανακούφιση μπορεί να προσφέρει και η επιτέλεση μιας οποιαδήποτε καλής πράξης, μέσω της οποίας, όποιος την επιτελεί, μπορεί να μοιραστεί την «Μπλε Δευτέρα» με τους άλλους, με ένα ηλικιωμένο, με έναν συγγενή, με έναν φίλο ή ακόμη και με έναν άγνωστο άνθρωπο που χρειάζεται τη βοήθειά μας, καθώς «το να κάνεις το καλό σε κάνει να αισθάνεσαι καλά».
Τέλος, εννοείται πως την «Blue Monday» συνιστάται να την αφιερώνουμε σε αυτό για το οποίο καθιερώθηκε η ημέρα: στην οργάνωση ενός ταξιδιού, πραγματικού ιδανικά, αλλά ακόμη και ενός φανταστικού, στην περίπτωση που οι συνθήκες δεν μας το επιτρέπουν ακόμα. «Ελέγξτε τις διαδρομές, σκεφτείτε τα μέρη που θα επισκεφτείτε, υπολογίστε πόσα χρήματα μπορείτε να ξοδέψετε, και βάλετε τα όλα σε ένα συρτάρι, ούτως ώστε να είναι όλα έτοιμα για αύριο. Και, έτσι, θα αντιληφθείτε ότι η πιο στενόχωρη Δευτέρα της χρονιάς έχει περάσει και εσείς τη γεμίσατε με όμορφα πράγματα, που κάνατε και θα κάνετε. Αντίο “Blue Monday”», καταλήγει η Πρισίλα ντι Τιένε.