Ολοι οι γιατροί που καταπιάνονται με τα «δύσκολα» (βλ. καρκίνος, βαριές εγκεφαλικές βλάβες κ.λπ.) έχουν περιθάλψει έστω και ένα περιστατικό που κατέρριψε κάθε στατιστική και επέζησε ενάντια σε κάθε πιθανότητα.
«Είναι αυτό που βλέπεις τον άρρωστο στην τακτική επίσκεψη και αναρωτιέσαι: ακόμα ζει αυτός;» λέει στους Times o δρ Τανκάμα Ατζιτκουμάρ, ογκολόγος στο Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο του Κέιμπριτζ.
Κατά τη διαδρομή του στην Ογκολογία, ο Ατζιτκουμάρ είχε ασθενείς με πρόγνωση επιβιώσης κάτω από έναν χρόνο. Αλλά όπως λέει, «κάθε δέκα χρόνια περίπου βρίσκεις κάποιον που ξεπερνά όλες τις πιθανότητες. Επιβιώνει τρία, τέσσερα, πέντε χρόνια, και είναι μια χαρά. Και κανείς δεν ξέρει πώς έγινε αυτό το θαύμα».
Η Ιατρική, βέβαια, συνήθως δεν πιστεύει στα θαύματα. Εκτός αν μαζευτούν κάμποσα θαύματα μαζί. Οπότε πρέπει να το ψάξεις.
Αυτό φιλοδοξεί να κάνει μια διεθνής σύμπραξη που ξεκίνησε από τη γαλλική εταιρεία βιοτεχνολογίας Cure51 και ήδη έχει επεκταθεί σε τουλάχιστον 40 χώρες –της Ελλάδας περιλαμβανομένης– και σε σχεδόν 50 ογκολογικά κέντρα.
Στόχος του project είναι να διερευνηθούν οι μηχανισμοί μέσω των οποίων ορισμένοι ασθενείς επιβιώνουν έως και πέντε χρόνια μετά τη διάγνωση, και ενώ είχαν μόλις μερικούς μήνες ζωής με βάση τη μορφή και το στάδιο του καρκίνου τους.
Εδώ, δηλαδή, δεν ψάχνουμε τι είναι αυτό που κάνει τους ανθρώπους να πεθαίνουν από καρκίνο, αλλά τι είναι αυτό που τους κάνει να επιβιώνουν από (θανατηφόρο) καρκίνο.
«Ξεκινάμε ανάποδα, προσπαθώντας να φανούμε πιο έξυπνοι από τις επιθετικές μορφές της νόσου. Αυτοί οι καρκίνοι είναι πανέξυπνοι, διότι μεταλλάσσονται διαρκώς και καταφέρνουν να αντιστέκονται στις θεραπείες. Ετσι, η ιδέα είναι να κατανοήσουμε πώς και γιατί ορισμένοι ασθενείς καταφέρνουν να παρακάμπτουν τις μεταλλάξεις του καρκίνου και να επιβιώσουν ενάντια στις προγνώσεις» λέει στους Times ο Νικολά Βολκόφ, συνιδρυτής της Cure51.
Η μελέτη περιλαμβάνει τρεις από τους πιο επιθετικούς και θανατηφόρους καρκίνους: προχωρημένο μικροκυτταρικό καρκίνο του πνεύμονα, προχωρημένο καρκίνο του παγκρέατος και γλοιοβλάστωμα, τον πιο επιθετικό όγκο του εγκεφάλου. Στοχεύει στο να συγκεντρώσει τουλάχιστον 1.000 ασθενείς που έχουν επιβιώσει από αυτούς τους καρκίνους αρκετά περισσότερο από την αρχική πρόγνωση.
Η CURE51 τους ονομάζει σουπερ-επιζώντες (super-survivors) διότι «κανονικά» –βάσει των στατιστικών επιβιώσης– έχουν μόνο λίγους μήνες ζωής αφότου διαγνωστούν, αλλά επιβιώνουν μέχρι και για μία πενταετία (είναι το βασικό χρονικό ορόσημο για όλους τους καρκίνους).
Αφού βρεθούν αυτοί οι 1.000, οι ερευνητές από όλα τα συνεργαζόμενα κέντρα θα «ξεσκονίσουν» τόσο τους ίδιους όσο και τους καρκίνους τους. Θα διερευνήσουν γενετικά χαρακτηριστικά, θα αναλύσουν άπειρα δείγματα ιστών, θα κάνουν κάθε δυνατή εξέταση και θα συγκρίνουν τα αποτελέσματα με ασθενείς που πέθαναν εντός των προγνωστικών χρονικών ορίων.
Η ομάδα δεν ξέρει τι ακριβώς ψάχνει, ούτε τι μπορεί να βρει. Ομως οι επιστήμονες πιστεύουν ότι κάτι υπάρχει.
«Τι είναι είναι αυτό που κάνει τον επιθετικό καρκίνο να “φέρεται” καλύτερα σε κάποιους ασθενείς από ό,τι σε όλους τους άλλους; Είναι κάποιο γονίδιο; Είναι το ανοσοποιητικό; Είναι, πάντως, κάτι που πρέπει να το ψάξουμε» λέει στους Times ο Ατζιτκουμάρ, που έχει τεθεί επικεφαλής του βρετανικού σκέλους της έρευνας, στο οποίο θα συμμετέχουν οκτώ νοσοκομεία της χώρας.
Απώτερος στόχος είναι, βέβαια, η αναζήτηση νέων θεραπευτικών μέσων για τους επιθετικούς καρκίνους, για τους ασθενείς που δεν εμπίμπτουν στην κατηγορία του «θαύματος».
Αλλά… ένα βήμα τη φορά.