Στις 12 Ιουλίου 1924 οι δρομείς μεγάλων αποστάσεων που αγωνίστηκαν στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Παρισιού δυσκολεύτηκαν να περάσουν τη γραμμή τερματισμού της διαδρομής των 10.000 μ. λόγω της υπερβολικής ζέστης των 33 βαθμών Κελσίου – με 23 από τους συνολικά 38 δρομείς να αποχωρούν από τον αγώνα και οκτώ από όσους τερμάτισαν να καταλήγουν εξαντλημένοι σε νοσοκομειακά φορεία.
Σύμφωνα με δημοσίευμα του BBC, ένα ανεπίσημο θερμόμετρο που είχε τοποθετηθεί κοντά στη γραμμή εκκίνησης (πιθανώς εκτεθειμένο στον ήλιο) μέτρησε 45 βαθμούς Κελσίου – θερμοκρασία που μια εφημερίδα περιέγραψε ως «σενεγαλέζικη». Η ζέστη δημιούργησε μια «αποπνικτική, σαθρή ατμόσφαιρα, που εκπέμπεται από τη χημική ζύμωση των σκουπιδιών, καθιστώντας τα ένα ασφυξιακά ανθυγιεινό δοχείο παρασιτικών οσμών» είχε, χαρακτηριστικά, γραφτεί.
Η ημέρα διεξαγωγής του αγώνα των 10.000 μ. υπήρξε ιδιαίτερα θερμή, καθώς η μέση ημερήσια μέγιστη θερμοκρασία κατά την Ολυμπιακή περίοδο του 1924 ήταν 24 βαθμοί Κελσίου. Σήμερα, 100 χρόνια αργότερα, το Παρίσι οργανώνει και πάλι Ολυμπιακούς –συν Παραολυμπιακούς– Αγώνες, με τη ζέστη να αποτελεί και πάλι πρόκληση, τόσο για τους αθλητές όσο και για τους θεατές.
Η διαφορά είναι ότι το κλίμα έχει αλλάξει δραματικά από την τελευταία φορά που το Παρίσι φιλοξένησε τους Αγώνες. Οι μέσες θερμοκρασίες στην πόλη είναι σημαντικά υψηλότερες σήμερα από ό,τι το 1924. Η ατμοσφαιρική ρύπανση, από την άλλη πλευρά, έχει μειωθεί σημαντικά, καθώς η πόλη έχει απομακρυνθεί από τα ορυκτά καύσιμα –ειδικά τον άνθρακα– και έχει περιορίσει τη χρήση αυτοκινήτων στο κέντρο της.
Η μέση θερμοκρασία στη γαλλική πρωτεύουσα αυξήθηκε κατά 3,1 βαθμούς Κελσίου την περίοδο διεξαγωγής των Ολυμπιακών Αγώνων του 2024, σε σχέση με το 1924, σύμφωνα με μια πρόσφατη έκθεση με τίτλο «Κύκλοι Φωτιάς», που συντάχθηκε από επιστήμονες του κλίματος και θερμοφυσιολόγους στο Πανεπιστήμιο του Πόρτσμουθ, στο Ηνωμένο Βασίλειο.
Στη διάρκεια των Παραολυμπιακών Αγώνων (τέλη Αυγούστου με αρχές Σεπτεμβρίου) η μέση θερμοκρασία θα είναι αυξημένη κατά έναν βαθμό Κελσίου συγκριτικά με το 1924, ενώ συνολικά οι ετήσιες θερμοκρασίες έχουν αυξηθεί στη γαλλική πρωτεύουσα κατά 1,8 βαθμούς Κελσίου.
Το 1924 τα επίπεδα διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα παγκοσμίως ήταν περίπου 305 μέρη ανά εκατομμύριο (ppm). Σήμερα είναι 419 ppm – αύξηση περίπου 40%. Οι κλιματολόγοι ισχυρίζονται ότι είναι ακόμα πολύ νωρίς για να προβλέψουν την πιθανότητα ενός καύσωνα που θα μπορούσε να πλήξει το Παρίσι εν μέσω των Αγώνων.
Αλλά η γαλλική μετεωρολογική υπηρεσία, Météo France, έχει ανακοινώσει ότι αυτό το καλοκαίρι είναι πιθανό να είναι θερμότερο από τον μέσο όρο. Το πρόσφατο φαινόμενο Ελ Νίνιο, που έληξε τον Απρίλιο, εξακολουθεί να επηρεάζει τις παγκόσμιες θερμοκρασίες. Το Παρίσι αντιμετωπίζει συχνά υψηλές θερμοκρασίες τα καλοκαίρια, με την υψηλότερη καταγεγραμμένη να είναι 42,6 βαθμοί Κελσίου, στα τέλη Ιουλίου του 2019.
Οι καλοκαιρινές θερμοκρασίες στη γαλλική πρωτεύουσα, όπως και σε πολλές μεγαλουπόλεις, εντείνονται από το «φαινόμενο της αστικής θερμικής νησίδας», όταν δηλαδή οι τσιμεντένιοι δρόμοι και τα κτίρια απορροφούν περισσότερη θερμότητα από ό,τι στις αγροτικές περιοχές. Ευτυχώς, σε αντίθεση με άλλες τσιμεντουπόλεις, όπως η Αθήνα, το Παρίσι διαθέτει μεγάλα πάρκα στο κέντρο του, που προσφέρουν ανάσες δροσιάς.
Η γαλλική πρωτεύουσα έχει βιώσει θανατηφόρους καύσωνες στο παρελθόν. Τον Αύγουστο του 2003, η υπερβολική ζέστη ευθυνόταν για 15.000 θανάτους στη Γαλλία, συμπεριλαμβανομένων 735 στο Παρίσι. Μια μελέτη του 2016 κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η πλειονότητα των θανάτων από τον καύσωνα του 2003 στο Παρίσι ήταν αποτέλεσμα της ανθρώπινης επίδρασης στο κλίμα.
Η υπερβολική ζέστη έχει γίνει πολύ πιο συνηθισμένη στην Πόλη του Φωτός από την τελευταία φορά που φιλοξένησε Ολυμπιακούς Αγώνες. Το 1924 υπήρχαν 29 «καυτές» ημέρες, με μέγιστες θερμοκρασίες 25 βαθμών Κελσίου ή υψηλότερες, και δύο πραγματικά αφόρητες ημέρες, όταν οι θερμοκρασίες έφτασαν ή ξεπέρασαν τους 30 βαθμούς. Πέρυσι σημειώθηκαν 86 υπέρθερμες ημέρες στο Παρίσι – με 26 από αυτές να χαρακτηρίζονται ως «ημέρες καύσωνα».
Οι αθλητές έχουν εκφράσει την ανησυχία τους για τις προσπάθειές τους εν μέσω ζέστης, ειδικά μετά τους Αγώνες του Τόκιο το 2021, που ήταν οι πιο θερμοί στην Ιστορία: είδαμε αγωνιζόμενους να λιποθυμούν και να δυσκολεύονται να αναπνεύσουν εξαιτίας των αφόρητων θερμοκρασιών.
Η υπερβολική ζέστη έχει αρνητικό αντίκτυπο και στις αθλητικές αποδόσεις. Καθώς η θερμοκρασία ανεβαίνει, οι επιδόσεις μειώνονται. Χαρακτηριστικό παράδειγμα οι επιδόσεις του Μαραθωνίου, που μειώνονται κατά περίπου ένα λεπτό για κάθε αύξηση ενός βαθμού Κελσίου της θερμοκρασίας του αέρα, όταν αυτή ξεπερνά τους 15 βαθμούς. Η ιδανική θερμοκρασία αθλημάτων που απαιτούν συνεχή αντοχή, όπως η ποδηλασία και το τρέξιμο, είναι 11 βαθμοί Κελσίου.
Η θερμότητα διακυβεύει τη ροή του αίματος στο έντερο και οδηγεί σε υπερβολική εφίδρωση, η οποία μπορεί να προκαλέσει αφυδάτωση, κράμπες, εξάντληση και λιποθυμία. Το μυϊκό γλυκογόνο –η αποθηκευμένη μορφή γλυκόζης στο σώμα– χρησιμοποιείται πιο γρήγορα όταν το ανθρώπινο σώμα είναι θερμό, μειώνοντας την απόδοσής του. Αλλά δεν είναι μόνο η σωματική απόδοση των αθλητών που μειώνεται από τη ζέστη.
Η θερμότητα επηρεάζει τις γνωστικές λειτουργίες του εγκεφάλου στη λήψη πολύπλοκων αποφάσεων, προκαλεί εκνευρισμό και ταραχή, καταβάλλει τα κίνητρα και μειώνει τη διάθεση. Αυτό σημαίνει ότι η υπερβολική ζέστη μπορεί να επηρεάσει και πιο «παθητικά» αθλήματα, όπως η τοξοβολία και η σκοποβολή, που απαιτούν έντονη σκέψη και έχουν ελάχιστα περιθώρια λάθους.
Οι διοργανωτές ισχυρίζονται ότι λαμβάνουν μια σειρά από προφυλάξεις για την προστασία των αθλητών από την υπερβολική ζέστη. Οι αγώνες αντοχής σε εξωτερικούς χώρους, όπως ο Μαραθώνιος και το τρίαθλο, θα ξεκινούν νωρίς, στις 8 π.μ., πριν πιάσει η ζέστη, και οι αθλητές θα έχουν πρόσβαση σε σταθμούς με νερά και σκιασμένες περιοχές σε τακτά χρονικά διαστήματα. Οι αγώνες του τριάθλου θα αναβληθούν αν η θερμοκρασία ξεπεράσει τους 32,2 βαθμούς Κελσίου.
Σε μια προσπάθεια να μειωθεί κατά το ήμισυ το αποτύπωμα άνθρακα των Αγώνων σε σύγκριση με τους προηγούμενους, οι διοργανωτές δεν έχουν εγκαταστήσει κλιματιστικά στο Ολυμπιακό Χωριό. Οι χώροι ψύχονται από ένα γεωθερμικό σύστημα που αντλεί νερό από βαθιά κάτω από το έδαφος, για να διατηρεί τις εσωτερικές θερμοκρασίες κατά 6 βαθμούς Κελσίου χαμηλότερες από τις εξωτερικές. Κάποιες αποστολές, όπως αυτή των ΗΠΑ, έχουν φέρει δικές τους κλιματιστικές μονάδες.
Παράλληλα, περισσότερα από 9.000 δέντρα έχουν φυτευτεί στα Ολυμπιακά και Παραολυμπιακά Χωριά, για να παρέχουν φυσική δροσιά, ενώ υπάρχει πάντα ο Σηκουάνας που, ειδικά τα βράδια, προσφέρει υγρή δροσιά σε όλο το Παρίσι.