Αφού αναζωπυρώθηκε από τη δραματική άφιξη περίπου 12.000 μεταναστών και προσφύγων στη Λαμπεντούζα της Ιταλίας, πριν από δύο εβδομάδες, η συζήτηση για το φλέγον ζήτημα του Μεταναστευτικού στην Ευρώπη παίρνει λάθος τροπή. Τουλάχιστον αυτό υποστηρίζει σε άρθρο της στους Financial Times η Σιλβί Κάουφμαν, διευθύντρια σύνταξης της Le Monde, σημειώνοντας καταρχάς ότι κερδισμένη βγαίνει η Ακροδεξιά, ενόψει, μάλιστα, της έναρξης της εκστρατείας για τις ευρωεκλογές του ερχόμενου Ιουνίου.
Ενδεικτικό της κρισιμότητας της κατάστασης είναι, σύμφωνα με τη γαλλίδα δημοσιογράφο, το γεγονός ότι στη συζήτηση ενεπλάκη εσκεμμένα και ο Πάπας Φραγκίσκος, όταν επισκέφθηκε τη Μασσαλία, την προηγούμενη εβδομάδα. Η προσοχή του ήταν στραμμένη στη Μεσόγειο, όπου χάθηκαν τουλάχιστον 28.000 ζωές από τότε που ο ποντίφικας επισκέφθηκε για πρώτη φορά τη Λαμπεντούζα, πριν από 10 χρόνια.
Τότε είχε κάνει λόγο για «παγκοσμιοποίηση της αδιαφορίας», ενώ τώρα, δεδομένου ότι δεν έχουν αλλάξει πολλά, είπε πως όσοι παρεμποδίζουν τη διάσωση ανθρώπων που κινδυνεύουν στη θάλασσα διαπράττουν μια «πράξη μίσους». Το να διασώζονται αυτοί οι άνθρωποι δίχως δεύτερη σκέψη «είναι καθήκον της ανθρωπότητας, είναι καθήκον του πολιτισμού» υπογράμμισε ο ποντίφικας.
Επιστρέφοντας στη Γαλλία, η Κάουφμαν αναφέρει πως το ηχηρό μήνυμα του επικεφαλής της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας υπέρ των προσφύγων και των μεταναστών δεν παρέλειψε να σχολιάσει η Μαρίν Λεπέν. Η ηγέτιδα του ακροδεξιού κόμματος Εθνικής Συσπείρωσης δήλωσε πως δεν είχε κάποιο ιδιαίτερο θέμα με τις δηλώσεις του Φραγκίσκου, αλλά παραδέχτηκε ότι τον προκάτοχό του, Βενέδικτο ΙΣΤ’, ο οποίος «τασσόταν υπέρ της προστασίας των συνόρων», τον συμπαθούσε περισσότερο.
Ομως η Λεπέν καταφέρθηκε τρόπον τινά κατά της Τζόρτζια Μελόνι, επειδή η ιταλίδα πρωθυπουργός ζήτησε τη συνδρομή της ΕΕ για την αντιμετώπιση της ολοένα πιο κρίσιμης κατάστασης στη Λαμπεντούζα. Μιλώντας στο ραδιόφωνο, η γαλλίδα πολιτικός διερωτήθηκε, ειρωνικά προφανώς, μήπως η Μελόνι δεν γνωρίζει ότι η ΕΕ τάσσεται «υπέρ της μετανάστευσης», ενώ στη συνέχεια επικρότησε τη, σωστή κατά την άποψη της, θέση του επίσης ακροδεξιού Ματέο Σαλβίνι, υπουργού Υποδομών και Μεταφορών και αντιπροέδρου της ιταλικής κυβέρνησης, ο οποίος κάνει λόγο ακόμη και για ναυτικό αποκλεισμό των νότιων θαλάσσιων συνόρων της Ιταλίας.
«Και έτσι η διαμάχη μαίνεται, φέρνοντας μια ενισχυμένη Ακροδεξιά αντιμέτωπη με αμήχανους κεντροδεξιούς και κεντροαριστερούς πολιτικούς, που δεν μπορούν να βρουν τον πολιτικό χώρο για μια ορθολογική συζήτηση σχετικά με ένα τόσο εκρηκτικό ζήτημα», συνοψίζει η Σιλβί Κάουφμαν.
Με το Νέο Σύμφωνο για τη Μετανάστευση και το Ασυλο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να εκκρεμεί, η κατάσταση στη Λαμπεντούζα έχει αναζωπυρώσει τις εντάσεις μεταξύ των κρατών-μελών της ΕΕ, περιλαμβανομένων της Γερμανίας και της Ιταλίας, σχετικά με τη μετεγκατάσταση αιτούντων άσυλο.
Εκμεταλλευόμενος την εν λόγω κατάσταση, δύο εβδομάδες από τις κρίσιμες βουλευτικές εκλογές στην Πολωνία, ο ηγέτης του κυβερνώντος λαϊκιστικού και εθνικιστικού κόμματος Νόμος και Δικαιοσύνη, Γιάροσλαβ Κατσίνσκι, επιδιώκει να συσπειρώσει τους υποστηρικτές του επικαλούμενους μια «εισβολή» μεταναστών και προσφύγων που η φιλοευρωπαϊκή αντιπολίτευση δεν θα ήταν σε θέση να αποτρέψει εάν κέρδιζε την εξουσία.
Επιδιώκοντας να προλάβει τα χειρότερα, η πρόεδρος της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, έσπευσε στη Λαμπεντούζα για να δείξει στην ιταλίδα πρωθυπουργό και στον ιταλικό λαό ότι έχουν την υποστήριξη της ΕΕ. Πριν από μόλις δύο μήνες οι δυο τους, μαζί με τον ολλανδό πρωθυπουργό Μαρκ Ρούτε, είχαν μεταβεί στην Τυνησία για να εξασφαλίσουν μια συμφωνία βάσει της οποίας το βορειοαφρικανικό κράτος επρόκειτο να λάβει ένα πρώτο πακέτο οικονομικής αρωγής ύψους 105 εκατ. ευρώ, με αντάλλαγμα τον περιορισμό της παράνομης μετανάστευσης.
Η Κάουφμαν θυμίζει πως πρόκειται για την ίδια στρατηγική που εφάρμοσε η πρώην καγκελάριος της Γερμανίας Ανγκελα Μέρκελ με την Τουρκία το 2016. Αλλά αυτή τη φορά δεν λειτούργησε, καθώς μέσα σε μόλις δύο ημέρες, από τις ίδιες ακτές της Τυνησίας αναχώρησαν περίπου 200 σκάφη φορτωμένα με πρόσφυγες και μετανάστες, με προορισμό τη Λαμπεντούζα – κάτι που, αναπόφευκτα, γεννάει αμφιβολίες για την καλοπιστία του καθεστώτος της Τυνησίας.
Ομως παρόμοια μέτρα έκτακτης ανάγκης και βραχυπρόθεσμες προτάσεις, εκτός του ότι μαρτυρούν μια αίσθηση πανικού μεταξύ των πολιτικών, «συσκοτίζουν», σύμφωνα με τη γαλλίδα δημοσιογράφο, μια πολύ κρίσιμη και απαραίτητη συζήτηση που άρχισε, επιτέλους, να διεξάγεται, όσον αφορά τη σχέση μεταξύ μετανάστευσης, απασχόλησης και δημογραφικών στοιχείων στην Ευρώπη.
«Πρόκειται για ένα διαρθρωτικό ζήτημα. Τα δεδομένα που τεκμηριώνονται από στατιστικές είναι διαθέσιμα, ούτως ώστε να τα βλέπουν όλοι: η μετανάστευση, που αυξάνεται συνεχώς από το 2000, είναι ένα παγκόσμιο φαινόμενο που δεν θα τερματιστεί. Δεν περιορίζεται στην Ευρώπη. Στις ΗΠΑ οι παράνομες διελεύσεις των συνόρων έχουν τετραπλασιαστεί από τότε που ο Τζο Μπάιντεν εξελέγη πρόεδρος. Στην πραγματικότητα, οι μεγαλύτερες μετακινήσεις πληθυσμών σημειώνονται στην Ασία και στην Αφρική. Η Ευρώπη, εν τω μεταξύ, βιώνει μια δημογραφική παρακμή, η οποία είναι επίσης μια μακροπρόθεσμη τάση. Με τη γήρανση του πληθυσμού, η οικονομική της ανάπτυξη παρεμποδίζεται από την έλλειψη εργατικού δυναμικού. Οι περισσότεροι οικονομολόγοι συμφωνούν ότι μπορεί να λάβει ώθηση μόνο από την αύξηση της παραγωγικότητας ή από τη μετανάστευση» γράφει η Σιλβί Κάουφμαν. «Οπότε, αντί να επιδιώκεται η παρεμπόδισή της, μια λογική θεραπεία φαίνεται να είναι η ρύθμιση και η οργάνωσή της», προσθέτει.
Με σχεδόν δύο εκατομμύρια κενές θέσεις εργασίας και τη γεννητικότητα σε φθίνουσα πορεία στη χώρα, ο κυβερνητικός συνασπισμός της Γερμανίας προέβη στην τροποποίηση του κώδικα μετανάστευσης με στόχο την προσέλκυση εξειδικευμένου εργατικού δυναμικού από χώρες εκτός ΕΕ, κατά το πρότυπο του καναδικού μοντέλου. Ωστόσο, αντιδρά έντονα (έχοντας κατά νου τις ευρωεκλογές) το ακροδεξιό κόμμα Εναλλακτική για τη Γερμανία, το οποίο εμφανίζεται εκ νέου ενισχυμένο στις δημοσκοπήσεις.
Οσον αφορά τη Γαλλία, καθώς το ποσοστό γεννητικότητας είναι υψηλότερο σε σχέση με τα υπόλοιπα κράτη-μέλη της Ενωσης, αισθάνεται λιγότερο υπό πίεση. Ομως οι ειδικοί υποστηρίζουν και προειδοποιούν πως ο ρυθμός της δημογραφικής πτώσης μπορεί να είναι πιο αργός, αλλά η τάση είναι η ίδια. Πριν από περίπου έναν χρόνο η γαλλική κυβέρνηση παρουσίασε ένα νομοσχέδιο που αποσκοπεί στη νομιμοποίηση των παράτυπων μεταναστών που απασχολούνται σε τομείς με δύσκολες θέσεις εργασίας, καθώς και στην αύξηση του ρυθμού απέλασης των απορριφθέντων αιτούντων άσυλο.
«Ακόμη και αυτό είναι τόσο διχαστικό, που δεν έχει ακόμη παρουσιαστεί στο κοινοβούλιο για συζήτηση. Δυστυχώς, η αναμονή, ενόψει του επόμενου κύματος στη Λαμπεντούζα, το μόνο που θα κάνει είναι να επιδεινώσει την κατάσταση» καταλήγει η Σιλβί Κάουφμαν.