Προσθιοκίνητο συν σπορ συν κουπέ εν έτει 1965; Δυσεύρετος ο συνδυασμός εκείνη τη δεκαετία. Ομως τούτη η «προ-χώ» εταιρεία, η Lancia (προφέρεται «Λά-Ντσα»), ανέκαθεν είχε τον τρόπο της να ξεχωρίζει. Τι να πρωτοθυμηθείς για τη Fulvia Coupé; Τις νίκες με τις οποίες συνδέθηκε στους αγώνες; Το εκλεπτυσμένο στυλ με τις μεγάλες γυάλινες επιφάνειες; Το χαμηλό waist line και τις πολύ λεπτές κολώνες που χαρίζουν καταπληκτική περιφερειακή ορατότητα όταν την οδηγείς; Βάστα μόνο μην τρακάρεις με ό,τι θεωρούνταν «παθητική ασφάλεια» στα ’60s.
Ακόμα και στο ελληνικό σινεμά της εποχής υπήρξε ένας μονίμως τρελαμένος Αλέκος Τζανετάκος που, πέρα από τις αμέτρητες σφαλιάρες που είχε εισπράξει διά χειρός Λάμπρου Κωνσταντάρα και λοιπών συγγενών, αγαπούσε πολύ τις Lancia και ακόμα περισσότερο την προσωπική του Fulvia Coupé, με την οποία εμφανίστηκε σε πολλές ταινίες.
Τι διέθετε η μικρή Ιταλίδα; Πρώτα απ’ όλα την «προίκα» από την μπερλίνα της οικογενείας, την τετράθυρη Fulvia, με την οποία μοιραζόταν το αυτοφερόμενο πλαίσιο. Εν προκειμένω με κοντύτερο κατά 150 χιλιοστά μεταξόνιο. Τυπικά πνευματικός της πατέρας παύλα σχεδιαστής ήταν ο Πιέρο Καστανιέρο. Θεωρούνταν εντός εταιρείας – in house σχεδίαση, που λένε και στο χωριό.
Ταυτόχρονα, όμως, εκείνη την εποχή φημολογούνταν πως στην πραγματικότητα είχε σχεδιαστεί ανωνύμως από κάποιον άλλον διάσημο ντιζάινερ της εποχής. Ακουγόταν το όνομα του Πινινφαρίνα, με τον οποίο είχε ήδη συνεργασία η ιταλική εταιρεία, ωστόσο οι φήμες ποτέ δεν επιβεβαιώθηκαν επισήμως.
Με μήκος λίγο κάτω από τα 4 μ., πλάτος στα 1,55 μ. και χαμηλή με συνολικό ύψος 1,35 μ., η Fulvia Coupé είναι μια πανέμορφη μινιατούρα των δρόμων. Βάλε τη σήμερα δίπλα σε ένα από γνωστά υπερμεγέθη μενίρ των SUV και νομίζεις πως θα την καταπιούν. Η Fulvia Coupé ήταν αντανάκλαση του εγγενούς ιταλικού κάλλους, της αθωότητας αλλά και του ρίσκου.
Το λέω το τελευταίο γιατί, όπως είπαμε και στον πρόλογο, ο συνδυασμός μπροστινής κίνησης σε σπορ εγχείρημα ήταν στις απαρχές του για τη Lancia. Ναι, υπήρχε ήδη η «δότρια» μπερλίνα Fulvia και, λίγο παλαιότερα, η Flavia του ’60. Ομως το να επιχειρήσεις ένα προσθιοκίνητο με ξεκάθαρες σπορ προθέσεις ήθελε μερικές δόσεις από vivere pericolosamente, που λένε και οι ντόπιοι της «Λά-Ντσα».
Ολίγη μηχανολογία
Η Lancia είχε δημιουργήσει μια μοναδική παράδοση με τους μικρούς «στενούς» κινητήρες V4, τους οποίους χρησιμοποιούσε σε πολλά προγενέστερα μικρομεσαία μοντέλα της (όπως η Appia του 1953, η Αrdea του 1939 και η Aprilia του 1936). Ετσι, μέχρι το 1963 που παρουσιάστηκε η Fulvia, ο κινητήρας είχε εξελιχθεί αρκετά ώστε να αποκτήσει αλουμινένιο μπλοκ και κυλινδροκεφαλή, καθώς και δύο εκκεντροφόρους επικεφαλής.
Ακολουθώντας την εξέλιξη του μοντέλου, τα επόμενα δεκατρία χρόνια ο κυλινδρισμός του αυξήθηκε σταδιακά από τα 1.100 κ.εκ. (με 59 και 70 ίππους), στα 1.200 κ.εκ. (79 ίππους), στα 1.300 κ.εκ. (90 ίππους) και, τέλος, στα 1.600 κ.εκ. (με 115 ίππους).
Ο «στενός» V4 έχει περιεχόμενη γωνία μόλις 12 μοιρών ανάμεσα στην κάθε δικύλινδρη πλευρά και είναι τοποθετημένος σε κλίση 45 μοιρών. Στο καπάκι των εκκεντροφόρων δεσπόζει το ανάγλυφο λογότυπο που γράφει Lancia, πάντα με πλάγια (italics) γραμματοσειρά.
Ολες οι εκδόσεις της Fulvia Coupé απέδιδαν τη μέγιστη ισχύ τους στις 6.000 σ.α.λ., ενώ οι πιο σπορ και αγωνιστικές εκδοχές με το λογότυπο HF (που σημαίνει High Fidelity, δηλαδή Υψηλή Πιστότης) στρόφαραν στις 6.500 σ.α.λ. Προφανώς η ροπή αποδίδεται αρκετά ψηλά, στις 5.000 σ.α.λ., και πρέπει να καταφεύγεις συχνά στον γεμάτο επί της χούφτας σου λεβιέ με το 5άρι κιβώτιο.
Πώς είναι οδηγικά;
Κάθεσαι σε μια φαρδιά βάση καθίσματος. Αρκετά αναπαυτική, θα έλεγα. Η στεφάνη του τιμονιού είναι λεπτή, όπως συνηθιζόταν εκείνη την εποχή. Ακόμα και γυναικεία δάχτυλα θα αισθανθούν οικεία κρατώντας το. Εκεί, ωστόσο, όπου θα δυσκολευτούν θα είναι στο παρκάρισμα. Ο πολύστροφος ατέρμονας θα τις κάνει να μετανιώσουν. Και όχι μόνον αυτές, είναι αλήθεια.
Το σύστημα διεύθυνσης έχει μεν καλή αίσθηση εν κινήσει, αλλά δεν είναι και τόσο ακριβές. Χρειάζεται να το έχεις υπόψιν καθώς έρχεσαι εντός της «γκρίζας ζώνης» της κορυφής της στροφής. Και αυτό γιατί ναι μεν η Fulvia Coupé δείχνει ανάλαφρη και ευθύβολη, ωστόσο η αντίδραση της πίσω ανάρτησης σε άτσαλα αφήματα του γκαζιού δεν είναι και τόσο προοδευτική – τουλάχιστον με βάση ό,τι έχουμε σήμερα στο μυαλό μας από ένα τυπικό προσθιοκίνητο.
Με άλλα λόγια, τα ημιελλειπτικά φύλλα σούστας δεν φημίζονται για την άνεση που προσφέρουν ή για τις πολιτισμένες αντιδράσεις τους. Οσο πατάς το γκάζι, το αυτοκίνητο πηγαίνει εκεί που θέλεις, χωρίς πολλές συζητήσεις. Ομως το lift off πρέπει να γίνεται με μέτρο, διότι αν ο οδηγός φοβηθεί και σηκώσει απότομα το πόδι του σε μια γρήγορη στροφή, η ουρά ελαφρώνει απότομα και ο άκαμπτος πίσω άξονας τείνει να ακολουθήσει την εφαπτομένη της στροφής. Ασε που σε παραπλανά οπτικά και με το βάρος της.
Οπως τη βλέπεις, θα περίμενες ότι θα ζύγιζε λιγότερο από τα 970 κιλά που δείχνει στη ζυγαριά. Ποιο ESP, λοιπόν, να σε μαζέψει; Ποιο traction control; Στα ’60s, την εποχή της σεξουαλικής απελευθέρωσης, ακόμα και σε ένα φανταστικό σενάριο αν υπήρχε ως τεχνολογία το ESP, θα βρισκόταν κανείς που θα το χρησιμοποιούσε; Να το θέσω και αλλιώς: άκουγε κανείς τότε Beatles ή Stones και φορούσε προφυλακτικό;
Σήμερα, λοιπόν, εκεί που σε πιάνει ενστικτωδώς μια κάποια ταραχή στη σκέψη και μόνο να απενεργοποιήσεις το μπουτόν του ελέγχου της πρόσφυσης στο σούπερ-ντούπερ προσθιοκίνητό σου, η Fulvia Coupé έρχεται να υπενθυμίσει το σχετικά πρωτόλειο της εμπειρίας. Αλλά και το «ζην επικινδύνως» που λέγαμε και στην αρχή.
Κοινώς, καλείται ο οδηγός της να μονομαχήσει με το τιμόνι για να ισορροπήσει τη Fulvia στην καμπή με ακριβείς κινήσεις και χωρίς πολλά χαζά. Αν το δεις θετικά, είναι και αυτό μέρος μιας εμπειρίας πιο παρθένας, πιο άγουρης και σίγουρα πιο απαιτητικής στην προσήλωσή σου. Με τη Lancia Fulvia δεν χρειάζεται να πας με απαγορευμένες ταχύτητες για να αισθανθείς συνδεδεμένος με τον δρόμο.
Το χρονολόγιο της Fulvia Coupé
Οι πρώτες Fulvia Coupé (Serie 1) είχαν κινητήρα 1.200 κ.εκ. και 80 ίππων. Το 1966 ήρθε ως φυσικό επακόλουθο και η αγωνιστική έκδοση του αυτοκινήτου, η Fulvia HF, η οποία διέφερε στο ότι είχε κάποια μέρη του αμαξώματός της (πόρτες και καπό) φτιαγμένα από αλουμίνιο, ενώ η ισχύς του κινητήρα της είχε αυξηθεί στους 88 ίππους.
Το 1968 παρουσιάστηκε η Fulvia HF 1600, η πιο εξελιγμένη αγωνιστική έκδοση του αυτοκινήτου, η οποία έγινε γνωστή στο Παγκόσμιο Πρωτάθλημα Ράλυ τα επόμενα χρόνια, στα χέρια των Μουνάρι, Λάμπινεν, Αντερσον, Μπαλεστριέρι, Κάλστρομ και άλλων. Σε ό,τι αφορά στο «πολιτικό» μοντέλο, αυτό απέκτησε δύο νέες εκδόσεις μέσα στο 1969, τις Fulvia Coupe 1.3S και 1.3Sport. Η χωρητικότητα του κινητήρα είχε αυξηθεί στα 1.300 κ.εκ. με ισχύ 90 ίππων, οι οποίοι περνούσαν στον δρόμο μέσω ενός νέου κιβωτίου πέντε σχέσεων της ZF, που προερχόταν από τους αγώνες.
Από εκεί και μετά η εξέλιξη του αυτοκινήτου ουσιαστικά σταμάτησε, καθώς την ίδια χρονιά η Lancia αγοράστηκε από τη Fiat και όσες αλλαγές έγιναν στο αυτοκίνητο ήταν μόνον αισθητικού χαρακτήρα, με σκοπό τον περιορισμό του κόστους παραγωγής.
Ετσι, λοιπόν, το 1970 και 1972, η μάσκα και τα περιβλήματα των φανών από ανοξείδωτα μεταλλικά έγιναν πλαστικά και λίγο πριν το τέλος (στη Serie 3) η επένδυση των καθισμάτων άλλαξε από βινύλιο σε ύφασμα. Η παραγωγή της Fulvia Coupe σταμάτησε το 1976, μετά από συνολική παραγωγή 161.832 αυτοκινήτων.
Η Lancia σήμερα
Στο ερώτημα «Μπορεί η Lancia να επανέλθει από τον τάφο της Ιστορίας;» επιχείρησα να απαντήσω πρόσφατα. Αν βαριέστε να πατήσετε τον σύνδεσμο, να πούμε συνοπτικά ότι στις μέρες μας η Lancia επιχειρεί την ανάστασή της εκ νεκρών (έστω των κεκοιμημένων), αφού τα νεότερα χρόνια συνέχισε τυπικά να υπάρχει εμπορικά μόνο εντός ιταλικών συνόρων με την Ypsilon, ένα μοντέλο που η μικρή Fulvia μάλλον θα το σνόμπαρε.
Ευνόητα, το μέλλον της προμηνύεται αμιγώς ηλεκτρικό και με προσπάθειες να επανέλθει στη λεγόμενη πρίμιουμ κατηγορία. Θα επανέλθει; Και αν επανέλθει θα έχει κάποια σχέση με το τιμημένο γενεαλογικό της δέντρο; Συγγνώμη, αλλά δεν μπορώ να συγκρατήσω ένα μειδίαμα. Γιατί όταν στο βιογραφικό της υπήρξαν μια Stratos, μια 037, κάποια κυρία που την έλεγαν Deltona και μερικά κουκλιά όπως οι Fulvia Coupé που βλέπετε στις φωτογραφίες, ενώ ταυτόχρονα έχουν μεσολαβήσει δεκαετίες από την επαφή της εταιρείας με τους καταναλωτές, η μνήμη είναι ζόρικο πράγμα να επανέλθει στην πραγματική αγορά.
Ευτυχώς, υπάρχουν ακόμη πιστοί φίλοι της μάρκας που διατηρούν τα πολύτιμα αυτοκίνητά τους σε κατάσταση κοσμήματος και μας θυμίζουν τις εποχές δόξας της Lancia. Κυκλοφορούν, έστω και σπανίως, ανάμεσά μας στους ελληνικούς δρόμους.
*Ευχαριστούμε τον πρώην ιδιοκτήτη της δεξιοτίμονης Fulvia Coupé και έμπειρο διοργανωτή περιηγήσεων (hellenicexplorer.com), κ. Κώστα Δημητρέλη, για τη συνεργασία και το χρήσιμο υλικό.