Μέσα σε λίγες ώρες εξουδετερώθηκαν ο στρατιωτικός διοικητής της Χεζμπολάχ Φουάντ Σουκρ (αριστερά) και ο πολιτικός ηγέτης της Χαμάς, Ισμαήλ Χανίγια | REUTERS/ CreativeProtagon
Θέματα

Πώς οι Ισραηλινοί αφάνισαν Χαμάς και Χεζμπολάχ

Μετά την ταπείνωση της 7ης Οκτωβρίου 2023, οι ισραηλινές μυστικές υπηρεσίες «παίρνουν το αίμα τους πίσω» με απροειδοποίητα στοχευμένα πλήγματα εναντίον ανώτατων στελεχών της Χαμάς και της Χεζμπολάχ
Protagon Team

«Οι διαβόητες υπηρεσίες πληροφοριών του Ισραήλ ταπεινώθηκαν στις 7 Οκτωβρίου 2023 από τη Χαμάς. Αυτή την εβδομάδα πήραν την εκδίκησή τους. Σε διάστημα μιας νύχτας, δύο άνδρες στην κορυφή της λίστας των στόχων του Ισραήλ εντοπίστηκαν και εκτελέστηκαν εκεί που αισθάνονταν πιο άνετα: στα προπύργια της Τεχεράνης και της Βηρυτού» γράφουν οι Financial Times, σχολιάζοντας το «εντυπωσιακό» διπλό πλήγμα που κατάφεραν οι  Ισραηλινοί, με διαφορά μερικών ωρών, εναντίον της Χαμάς και της Χεζμπολάχ.

Επίσημα το Ισραήλ ανέλαβε την ευθύνη μόνο για την εκτέλεση του ανώτατου διοικητή της Χεζμπολάχ, Φουάντ Σουκρ, το βράδυ της Τρίτης, ενώ έως τώρα δεν έχει «μιλήσει» για τη δολοφονία του πολιτικού ηγέτη της Χαμάς, Ισμαήλ Χανίγια, στην Τεχεράνη λίγες ώρες αργότερα.

Ωστόσο αμφότερες οι εκτελέσεις «θεωρούνται ήδη από τους ισραηλινούς αξιωματούχους ασφαλείας ως μια λύτρωση, αλλά και ως μια σκληρή προειδοποίηση στην περιοχή ότι το ξεκαθάρισμα λογαριασμών θα μπορούσε να συνεχιστεί» γράφουν οι απεσταλμένοι της λονδρέζικης εφημερίδας στο Τελ Αβίβ, στην Ιερουσαλήμ και στη Βηρυτό. «Για τους εχθρούς του Ισραήλ, ο φόβος και η παράνοια ενώπιον τέτοιων κενών ασφάλειας αυξάνονται σε αναλογία με την αποφασιστικότητά τους να αντεπιτεθούν» προσθέτουν.

Οι στοχευμένες δολοφονίες συγκαταλέγονται εδώ και δεκαετίες στις πάγιες τακτικές των ισραηλινών μυστικών υπηρεσιών: ιρανοί πυρηνικοί επιστήμονες έχουν εκτελεστεί σε δρόμους της Τεχεράνης, ηγετικά στελέχη και μαχητές της Χαμάς έχουν δηλητηριαστεί σε δωμάτια ξενοδοχείων και έχουν κομματιαστεί από την έκρηξη κινητών τηλεφώνων, ενώ διαρκής απειλή για τους εχθρούς του Ισραήλ αποτελούν οι αεροπορικές επιδρομές και οι επιθέσεις με πυραύλους ή drones.

Αυτή η τελευταία μέθοδος χρησιμοποιήθηκε κατά πάσα πιθανότητα για τη δολοφονία του Φουάντ Σουκρ, καθώς πύραυλοι έπληξαν μια πολυκατοικία στο προάστιο Νταχίε στη νότια Βηρυτό, που είναι προπύργιο της Χεζμπολάχ. Ομως πηγές με γνώση των επιχειρήσεων της οργάνωσης ανέφεραν στους Financial Times πως ο εντοπισμός του Σουκρ αποτέλεσε έκπληξη, καθώς η ανησυχία της Χεζμπολάχ για τις ικανότητες των ισραηλινών μυστικών υπηρεσιών είχε φτάσει στα όρια της παράνοιας πολύ πριν από την επίθεση της Τρίτης.

Στο πλαίσιο λήψης νέων έκτακτων και δραστικών μέτρων ασφαλείας, ο ίδιος ο Χασάν Νασράλα, ο ηγέτης της Χεζμπολάχ, έφτασε στο σημείο να ζητήσει από τους μαχητές του να σταματήσουν να χρησιμοποιούν έξυπνα κινητά, με κάποιους να καταλήγουν να επικοινωνούν μεταξύ τους μόνο με αγγελιαφόρους.

Οσον αφορά το πώς οι Ισραηλινοί κατάφεραν να εντοπίσουν τον υψηλόβαθμο στόχο τους στην καρδιά της Βηρυτού, η ίδια η οργάνωση έχει κάνει λόγο για προηγμένα λογισμικά παρακολούθησης και αναγνώρισης φωνής, συστήματα Τεχνητής Νοημοσύνης, αλλά και πράκτορες των μυστικών υπηρεσιών στο πεδίο.

Αντιθέτως, ο εντοπισμός του Ισμαήλ Χανίγια στην καρδιά της Τεχεράνης ήταν πιθανώς πιο εύκολος, δεδομένου ότι ο πολιτικός ηγέτης της Χαμάς μετέβη στην πρωτεύουσα της Ισλαμικής Δημοκρατίας για να παραστεί στην επίσημη ορκωμοσία του νέου ιρανού προέδρου Μασούντ Πεζεσκιάν. Σχετικά με το πώς επλήγη το συγκρότημα όπου κατέλυσε ο Ισμαήλ Χανίγια κυκλοφορούν διάφορες εκδοχές, ενώ δεν είναι ξεκάθαρο αν η επίθεση πραγματοποιήθηκε με πύραυλο, μη επανδρωμένο αεροσκάφος ή εκρηκτικό μηχανισμό.

Οι εικασίες: πύραυλος, drone η κάτι άλλο;

Οπως αναφέρει ο Ντανιέλε Ραϊνιέρι της Repubblica σε ρεπορτάζ του, στην επίσημη εκδοχή (που δημοσιεύθηκε επίσης από το ιρανικό πρακτορείο Fars) γίνεται λόγος για «βλήμα που ήρθε από τον ουρανό» και οι Φρουροί της Επανάστασης είπαν το πρωί της Τετάρτης ότι επρόκειτο για «μια επίθεση που εξαπολύθηκε από το εξωτερικό».

Τα ισραηλινά ΜΜΕ άρχισαν να κάνουν εικασίες, αναφέροντας μεταξύ άλλων ότι το διαμέρισμα του Ισμαήλ Χανίγια στην καρδιά της Τεχεράνης επλήγη από πύραυλο που εκτοξεύθηκε από υποβρύχιο.

Ο ιταλός δημοσιογράφος θυμίζει στο κείμενό του πως το καλοκαίρι του 2022 «αόρατα» (τύπου stealth) μαχητικά αεροσκάφη F-35 Adir της ισραηλινής αεροπορίας πέταξαν ως την Τεχεράνη, σε μια επίδειξη της δυνατότητας των Ισραηλινών να εισέρχονται στον εναέριο χώρο του Ιράν δίχως να γίνονται αντιληπτοί.

Αρα, θα μπορούσε όντως το διαμέρισμα του Ισμαήλ Χανίγια να επλήγη από πύραυλο που εκτοξεύθηκε από ισραηλινό αεροσκάφος. «Η επίσημη εκδοχή, όμως, δεν είναι απαραίτητα η πραγματική» γράφει ο δημοσιογράφος της Repubblica, υποστηρίζοντας μάλιστα πως οι φυσικοί αυτουργοί της εκτέλεσης του πολιτικού ηγέτη της Χαμάς θα μπορούσαν να ήταν μέλη ενός μυστικού δικτύου πρακτόρων που δουλεύουν (εδώ και χρόνια) για το Τελ Αβίβ εντός της επικράτειας του Ιράν.

«Στην Τεχεράνη υπάρχει ένα δίκτυο πρακτόρων στην υπηρεσία του Ισραήλ. Δεν είναι Ισραηλινοί, αλλά απ’ όσο γνωρίζουμε πρόκειται για Ιρανούς τους οποίους στρατολόγησαν οι ισραηλινές μυστικές υπηρεσίες από τη μεγάλη δεξαμενή των δυσαρεστημένων πολιτών που απεχθάνονται το καθεστώς. Ανήκουν σε καταπιεσμένες μειονότητες, όπως οι Κούρδοι, οι σε μειονότητες τα μέλη των οποίων ταξιδεύουν συχνά στο εξωτερικό, όπως οι Αζέροι» γράφει ο Ραϊνιέρι.

Οσον αφορά τη δράση αυτού του μυστικού δικτύου, «τον Ιανουάριο του 2018 μέλη του εισέβαλαν στο θησαυροφυλάκιο όπου φυλάσσονταν λεπτομέρειες για τα πυρηνικά σχέδια του Ιράν και μετέφεραν όλο το υλικό στο Ισραήλ. Τον Αύγουστο του 2020 σκότωσαν έναν ηγέτη της αλ Κάιντα, τον Αμπού Μοχάμαντ αλ Μάσρι, και λίγους μήνες αργότερα τον πυρηνικό φυσικό, επικεφαλής του πυρηνικού προγράμματος του Ιράν, Μοχσέν Φαχριζαντέχ, λίγο έξω από την Τεχεράνη. Είναι πολύ πιθανό αυτό το δίκτυο να ευθύνεται και για τη δολοφονία του πολιτικού ηγέτη της Χαμάς, Ισμαήλ Χανίγια» εικάζει ο ιταλός δημοσιογράφος, παραθέτοντας μια σειρά από στοιχεία που ενισχύουν την υπόθεσή του.

Η Israel Hayom, μια δεξιά ισραηλινή εφημερίδα, και άλλες πηγές κάνουν λόγο για επίθεση με ένα μικρό drone που εισήλθε από παράθυρο στο διαμέρισμα του Χανίγια και εξερράγη, ενδεχόμενο που προϋποθέτει την ύπαρξη ενός ή και περισσότερων χειριστών σε απόσταση χιλιομέτρων, αν όχι εκατοντάδων μέτρων.

Επιπλέον, ο συνήθως ενημερωμένος και χαμηλού προφίλ αραβικός ειδησεογραφικός ιστότοπος Amwaj υποστήριξε πως Χανίγια δεν ήθελε να διανυκτερεύσει στην Τεχεράνη, φοβούμενος για την ασφάλειά του. Αναγκάστηκε όμως να αλλάξει τα σχέδιά του ώστε να συζητήσει την ισραηλινή αεροπορική επιδρομή στη Βηρυτό λίγες ώρες νωρίτερα κατά του Φουάντ Σουκούρ.

«Σε αυτό το σημείο μπαίνει στο παιχνίδι το δίκτυο των ισραηλινών υπηρεσιών, εντοπίζοντας το μέρος όπου κοιμάται ο Χανίγια» γράφει ο ιταλός δημοσιογράφος. «Το δίκτυο στοχεύει το διαμέρισμα, ίσως από τις πλαγιές των βουνών της βόρειας Τεχεράνης (τα οποία βρίσκονται απέναντι από το κτιριακό συγκρότημα όπου κατέλυσε ο Χανίγια, ΣτΜ). Κάποιοι μιλούν για μικρό μη επανδρωμένο αεροσκάφος, άλλοι για αντιαρματικό πύραυλο που μπορεί να διανύσει δίχως προβλήματα τέσσερα χιλιόμετρα» προσθέτει.

Επικαλούμενος ισραηλινά δημοσιεύματα, αναφέρει επίσης ότι στο ίδιο κτίριο αλλά σε διαφορετικό όροφο βρισκόταν και ο Ζιγιάντ αλ-Ναχάλα, αρχηγός της ισλαμικής Τζιχάντ, της δεύτερης πιο σημαντικής παλαιστινιακής οργάνωσης στη Γάζα μετά τη Χαμάς. Το γεγονός ότι δεν επλήγη κατά την επίθεση υποδηλώνει ότι το κτίριο μάλλον δεν χτυπήθηκε από πύραυλο, ενισχύοντας συγχρόνως, την υπόθεση την επίθεση να ανέλαβαν μέλη του μυστικού δικτύου του Ισραήλ στην Τεχεράνη.

NYT: Με βόμβα που εκπυρσοκροτήθηκε από απόσταση η δολοφονία Χανίγια

Ρεπορτάζ των New York Times την Πέμπτη ανέδειξε μία διαφορετική εκδοχή σε ό,τι αφορά τη δολοφονία του πολιτικού ηγέτη της Χαμάς στην Τεχεράνη, υποστηρίζοντας πως ο Χανίγια έχασε τη ζωή του όταν εξερράγη βόμβα που είχε τοποθετηθεί, πριν από μήνες, στον χώρο όπου επρόκειτο να διανυκτερεύσει.

Ο εν λόγω ξενώνας φυλάσσεται από τους Φρουρούς της Ισλαμικής Επανάστασης και βρίσκεται σε γειτονιά της βόρειας Τεχεράνης, ενώ χρησιμοποιείται ως μέρος διεξαγωγής μυστικών συναντήσεων.

Χρησιμοποιείται, ωστόσο, και ως χώρος φιλοξενίας αξιωματούχων από το εξωτερικό. Ο Χανίγια φέρεται να είχε μείνει στο ίδιο κτίριο και άλλες φορές στο παρελθόν, στο πλαίσιο των επισκέψεών του στην ιρανική πρωτεύουσα.

Οι δημοσιογράφοι των NYT υποστήριξαν ότι στον χώρο αυτόν είχε τοποθετηθεί κρυφά, πριν από περίπου δύο μήνες, η εν λόγω βόμβα, επικαλούμενοι ως πηγή των πληροφοριών τους επτά αξιωματούχους από τη Μέση Ανατολή (μεταξύ αυτών και δύο Ιρανούς) και έναν Αμερικανό.

Το επίμαχο δημοσίευμα στην ηλεκτρονική ιστοσελίδα της αμερικανικής εφημερίδας