Είναι ευπρόσδεκτα τα κυβερνητικά drones πάνω από τα κεφάλια μας; Σε κανονικές συνθήκες όχι δεν είναι –δεν είναι ούτε ωραίο ούτε σωστό να σε παρακολουθούν. Αλλά οι «κανονικές συνθήκες» είναι κάτι που δεν είναι πια και τόσο κανονικότητα. Και τις ημέρες με πολύ υψηλό κίνδυνο πυρκαγιάς (κατηγορία 4) και σε αυτές που έχουμε κατάσταση συναγερμού (κατηγορία 5), τότε ναι τα drones πάνω από τα κεφάλια μας –ιδίως αν βολτάρουμε σε δάση– είναι όχι μόνο ευπρόσδεκτα, αλλά και αναγκαία.
Κάθε χρόνο, όταν αρχίζουν οι φωτιές, πολίτες και ΜΜΕ ρωτάμε πόσα πυροσβεστικά αεροπλάνα έχουμε φέτος. Αυτό συμβαίνει επειδή όταν ανησυχούμε είναι πλέον, ήδη έχουν καεί εκτάσεις και περιουσίες και περιμένουμε με αγωνία να δούμε τι θα γίνει στη συνέχεια.
Ενώ όταν λέμε εναέρια μέσα εννοούμε τα Canadair και τα ελικόπτερα που επεμβαίνουν ως από μηχανής θεοί σώζοντας περιουσίες και ζωές, τις περισσότερες όμως φορές όταν τα πράγματα έχουν πια ξεφύγει. Επίσης, δεν ρωτάμε πόσα είναι τα μικρά εναέρια μέσα που εποπτεύουν από ψηλά. Αυτά που μπορούν να κάνουν την λεγόμενη «πρώτη προσβολή» μιας νέας εστίας, εμποδίζοντας την εξάπλωση της πυρκαγιάς εκεί όπου δεν μπορούν να προσεγγίσουν οι επίγειες δυνάμεις.
Για κάποιο λόγο, θεωρούμε ότι οι mega fires απαιτούν απλώς έναν επαρκή αριθμό mega πυροσβεστικών αεροσκαφών που θα απογειώνονται για να τις σβήσουν. Ωστόσο, όπως έχει αποδειχθεί στην πράξη τα τελευταία τρία χρόνια στην Ευρώπη και τις Ηνωμένες Πολιτείες, αυτό δεν ισχύει. Είναι μια οπτική εκτός πραγματικότητας.
Αρκεί να επισημάνει κανείς το εξής: Σύμφωνα με στελέχη της Πυροσβεστικής, στη mega fire της Εύβοιας το 2021, ακόμη και το γιγαντιαίο ρωσικό αεροσκάφος Beriev δεν είχε κανένα νόημα να ρίχνει πάνω από τη φωτιά. Γιατί πολύ απλά το θερμικό φορτίο ήταν τόσο μεγάλο που το νερό εξατμιζόταν πριν φτάσει στα δέντρα που καίγονταν. Είχε νόημα να ρίχνει μόνο δίπλα στη φωτιά για να μην εξαπλωθεί.
Τρία χρόνια μετά την Εύβοια, το υπουργείο Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας ρίχνει εφέτος μεγαλύτερο βάρος, πέρα από τα μέσα πυρόσβεσης, στα μέσα που χρειάζονται για να εντοπιστούν και να αντιμετωπιστούν εγκαίρως όσο γίνεται περισσότερες εστίες. Ορισμένες από αυτές τις δράσεις προβλέπονται από το γιγαντιαίο πρόγραμμα «ΑΙΓΙΣ» ύψους 1,76 δισ. ευρώ που κρίθηκε αναγκαίο να εφαρμοστεί και ανακοινώθηκε από τους Μιχάλη Χρυσοχοΐδη και Νίκο Χαρδαλία το 2021. Χρόνο με τον χρόνο οι δράσεις του πυκνώνουν.
Για ένα συγκεκριμένο πλέγμα δράσεων αξίζει να σταθεί κανείς – και μπορεί να έχει έναν αυθαίρετο προκλητικό τίτλο: «Ενας Μεγάλος Αδελφός για τα δάση». Ο τίτλος δεν χρησιμοποποιείται για να αποδοκιμαστούν οι ενέργειες παρακολούθησης που πυκνώνουν τις ημέρες υψηλού κινδύνου πυρκαγιάς (και απέδωσαν αποτελέσματα τις προηγούμενες ημέρες), αλλά αντίθετα για να καταδειχτεί ότι μια αρνητική έννοια εδώ είναι θετική. Αν όχι και σωτήρια. Οπως ένας πλούσιος φυλάει τη βίλα του με κάμερες, έχουμε και οι πολίτες το δικαίωμα να φυλάμε τη δική μας περιουσία, τα δάση και τον φυσικό πλούτο της Ελλάδας.
Με άλλα λόγια, αξίζει κανείς να υποστηρήξει πως η από αέρος παρακολούθηση καλώς ενισχύεται και ότι πρέπει να ενισχυθεί κι άλλο. Και ότι είναι πια ώρα οι πολίτες και τα ΜΜΕ να αντιληφθούν τη σημασία της. Και εκτός από την πίεση για νέα πυροσβεστικά αεροσκάφη και ελικόπτερα να πιέζουν για περισσότερα drones (που εμφανίστηκαν και μπράβο σε όσους έτρεξαν τις προμήθειες) καθώς και ευέλικτα αεροσκάφη εναέριας παρακολούθησης.
Μαθαίνουμε για την εφετινή διασπορά εναέριων δυνάμεων σε 24 βάσεις ανά την επικράτεια (εννέα σε νησιά) και για την αύξηση των αεροσκαφών εναέριας περιπολίας που θα πετούν «έμφορτα», στη γλώσσα της Πυροσβεστικής, δηλαδή γεμάτα νερό.
Τα νέα drones με τις θερμικές κάμερες δίνουν στίγμα στο Συντονιστικό (ονομάζεται ΕΣΚΕΔΙΚ) αν εντοπίσουν εστία και χρησιμοποιώντας laser μπορούν να δώσουν αμέσως στο «κέντρο» τις συντεταγμένες του συμβάντος. Λέγεται πως η εικόνα που μεταδίδουν «περνάει» live και στα κινητά όλων των αρμοδίων, ώστε να ξέρουν το τι γίνεται ανά πάσα ώρα και στιγμή.
Αυτό συνέβη και στο Πανόραμα Βούλας πριν από λίγες μέρες: Το drone εντόπισε τον καπνό και οι πυροσβεστικές δυνάμεις βρέθηκαν στο σημείο σε τέσσερα μόλις λεπτά.
Αν λοιπόν ο υπουργός Βασίλης Κικίλιας (που ανέλαβε πέρυσι κυριολεκτικά μέσα στη φωτιά) και ο υφυπουργός Ευάγγελος Τουρνάς (που υπήρξε ιπτάμενος και αρχηγός της Πολεμικής Αεροπορίας) θέλουν να σε παρακολουθούν σε περίπτωση που κάνεις βόλτες στο δάσος ή στα ξερόχορτα τις ημέρες υψηλού κινδύνου, ας το κάνουν.
Καλό θα ήταν, στον δημόσιο διάλογο για τις πυρκαγιές να εστιάσουμε σιγά σιγά και σε αυτά τα «εναέρια μέσα» χωρίς αφελείς δικαιωματισμούς. Ο «Μεγάλος Αδελφός» είναι εδώ ευπρόσδεκτος και μακάρι να καλύψει όλη την Ελλάδα.