Περιτύλιγμα σφραγισμένο γύρω από ένα κομμάτι ωμού κρέατος, πακέτα γεμάτα με υπολείμματα φαγητού παραγγελίας, πλαστικά μπουκάλια γεμάτα με αναψυκτικά: κάποιοι από τους τύπους συσκευασιών που μας περιβάλλουν καθημερινά. Μια νέα μελέτη που δημοσιοποιήθηκε αυτή την εβδομάδα αποκαλύπτει τη χημική επιβάρυνση όλων αυτών των συσκευασιών, αλλά και πώς μπορούν να επηρεάσουν τον ανθρώπινο οργανισμό.
Σύμφωνα με δημοσίευμα της Washington Post, ερευνητές από την Ελβετία και άλλες χώρες ανακάλυψαν ότι από τις περίπου 14.000 γνωστές χημικές ουσίες που ανιχνεύονται στις συσκευασίες τροφίμων, 3.601 –περίπου το 25%– έχουν βρεθεί σε ανθρώπινα σώματα, σε δείγματα αίματος, μαλλιών ή μητρικού γάλακτος.
Αυτές οι χημικές ουσίες περιλαμβάνουν μέταλλα, πτητικές οργανικές ενώσεις, ουσίες πολυφθοροαλκυλίου ή PFAS, φθαλικές ενώσεις και πολλές άλλες που είναι γνωστό ότι διαταράσσουν το ενδοκρινικό σύστημα και προκαλούν καρκίνο ή άλλες ασθένειες. Η μελέτη δεν εξέτασε άμεσα τη σχέση που έχουν με αυτές τις ασθένειες, ωστόσο οι ερευνητές λένε ότι ο κατάλογος των χημικών τους μπορεί να βοηθήσει σε μελλοντική έρευνα για τους κινδύνους τους στην υγεία.
«Υπάρχουν γνωστές επικίνδυνες χημικές ουσίες, που είναι γνωστό ότι συνδέονται με δυσμενή αποτελέσματα για την ανθρώπινη υγεία» δηλώνει στην Post η Τζέιν Μάνκε, η επικεφαλής επιστημονική υπεύθυνη του Φόρουμ Συσκευασίας Τροφίμων και εκ των συγγραφέων της μελέτης. «Και αυτά τα χημικά προέρχονται από τις συσκευασίες».
Οι επιστήμονες γνωρίζουν εδώ και πολλά χρόνια ότι οι χημικές ουσίες μπορούν να μεταφερθούν από τις συσκευασίες των τροφίμων στο ίδιο το φαγητό. Το είδος και οι ποσότητές τους εξαρτώνται από τον τύπο κάθε συσκευασίας και τον τύπο των τροφίμων που περικλείουν.
Οι υψηλές θερμοκρασίες μπορούν να προκαλέσουν ταχύτερη έκλυση χημικών ουσιών στα τρόφιμα, γι’ αυτό οι επιστήμονες συνιστούν να αποφεύγεται η εισαγωγή δοχείων συσκευασίας τροφίμων σε φούρνους μικροκυμάτων. Τα τρόφιμα με υψηλή περιεκτικότητα σε λιπαρά, ή με υψηλή οξύτητα, τείνουν επίσης να απορροφούν περισσότερες χημικές ουσίες από τη συσκευασία τους, όπως και τα τρόφιμα που είναι τοποθετημένα σε μικρότερα δοχεία.
Η Μάνκε θυμήθηκε μια πρόσφατη πτήση της όπου της έδωσαν ένα μικροσκοπικό δοχείο με ντρέσινγκ σαλάτας. «Σέρβιραν τη σαλάτα με ένα μικρό πλαστικό μπουκάλι 15 χιλιοστόλιτρων, με ελαιόλαδο και ξύδι προσφερόμενα ξεχωριστά» λέει στην Post. «Σκέφτηκα “ε, λοιπόν, δεν το κάνω αυτό”» λέει στην Washington Post.
Για να διεξαγάγουν την ανάλυσή τους οι επιστήμονες έκαναν μια απογραφή των χημικών ουσιών που είναι γνωστό ότι βρίσκονται σε συσκευασίες τροφίμων ή σε εξοπλισμό επεξεργασίας τροφίμων. Στη συνέχεια έψαξαν σε παγκόσμιες βάσεις δεδομένων ιστών για στοιχεία ότι οι χημικές ουσίες είχαν βρεθεί στο ανθρώπινο σώμα.
«Δεν σκεφτόμαστε πώς η (συνήθως) πλαστική συσκευασία προσθέτει χημικές ουσίες στα τρόφιμά μας, αλλά είναι μια σημαντική πηγή ανθρώπινης έκθεσης» λέει στην Post ο Αρ. Τόμας Ζέλερ, ομότιμος καθηγητής Βιολογίας στο Πανεπιστήμιο της Μασαχουσέτης. «Αυτή είναι μια πρώιμη ένδειξη ότι οι επιβλαβείς χημικές ουσίες –σε μεγάλο βαθμό ανεξέλεγκτες– εισχωρούν στον ανθρώπινο πληθυσμό».
Οι περισσότερες από τις χημικές ουσίες που ξεφεύγουν από τις συσκευασίες τροφίμων προέρχονται από πλαστικά, αλλά όχι όλες. «Πιθανώς το χειρότερο είναι το ανακυκλωμένο χαρτί και χαρτόνι», λέει η Μάνκε, «καθώς και τα δύο συνιστούν πρόκληση για το στομάχι». Η ανακύκλωση χαρτιού, χαρτονιού ή πλαστικού στις συσκευασίες τροφίμων οδηγεί τα μελάνια μη διατροφικής ποιότητας να αναμιγνύονται μαζί με τα τρόφιμα.
Σε δήλωση-απάντηση στη μελέτη, ο Εριχ Σι, εκπρόσωπος του Αμερικανικού Συμβουλίου Χημείας, μιας εμπορικής ομάδας χημικών, σημειώνει ότι τα μέλη του κάνουν εκτενείς επιστημονικές αναλύσεις για να επαληθεύσουν την ασφάλεια των υλικών τους.
Οι επιστήμονες θεωρούν αναγκαία μια σειρά περαιτέρω δοκιμών αναφορικά με τις συσκευασίες τροφίμων, ώστε να γνωρίζουμε με σιγουριά αν και πόσο ασφαλείς είναι. «Μπορούμε να σκεφτούμε πιο εποικοδομητικούς τρόπους συσκευασιών των τροφίμων, αλλά αυτό που με ανησυχεί περισσότερο είναι ότι δεν γίνεται τίποτα» καταλήγει η Μάνκε.