Οταν οι αστροναύτες ταξιδεύουν στο Διάστημα, περιμένουν να ζήσουν κάποιες μοναδικές εμπειρίες. Ωστόσο, το ταξίδι εκτός Γης φαίνεται ότι έχει και κάποιες σοβαρές ανεπιθύμητες ενέργειες, αφού οι περισσότεροι αστροναύτες επιστρέφουν με πέτρες στους νεφρούς.
Σύμφωνα με τη NASA, περισσότεροι από 30 αστροναύτες έχουν δηλώσει σχηματισμό πέτρας στους νεφρούς, αφότου επέστρεψαν στη Γη. Τώρα, οι επιστήμονες αρχίζουν να διερευνούν το γιατί τα διαστημικά ταξίδια συνδέονται με την επώδυνη κατάσταση.
«Ο πόνος που νιώθεις όταν έχεις πέτρα στους νεφρούς είναι από τους χειρότερους πόνους που μπορεί να βιώσει ένας άνθρωπος» εξηγεί στον Guardian ο δρ Στίβεν Γουόλς, λέκτορας και επίτιμος σύμβουλος Κλινικής Νεφρολογίας στο Πανεπιστήμιο του Λονδίνου, και ένας εκ των συγγραφέων της μελέτης.
«Υπάρχει ένας αστροναύτης που έπαθε κολικό του νεφρού όταν μια πέτρα έφραξε το ουροποιητικό του σύστημα, ενώ βρισκόταν σε τροχιά, και αναγκάστηκαν να τον βγάλουν εκτός» προσθέτει ο ίδιος.
Αυτό που είναι ήδη γνωστό στους επιστήμονες είναι ότι όταν κάποιος παραμένει για μεγάλο χρονικό διάστημα σε συνθήκες μικροβαρύτητας, παρουσιάζει μείωση οστικής μάζας. Η απώλεια ασβεστίου προσφέρει μια πιθανή εξήγηση για τη συγκέντρωση μεταλλικών στοιχείων και τη δημιουργία πέτρας στους νεφρούς στους αστροναύτες. Αλλη μια πιθανή αιτία θα μπορούσε να είναι η αφυδάτωση που παθαίνουν.
Ωστόσο, μία νέα μελέτη φιλοδοξεί να εξετάσει σε βάθος τους μηχανισμούς αυτούς και να δώσει απαντήσεις σε σημαντικά ερωτήματα…
Η κοσμική ακτινοβολία… βλάπτει
Η ομάδα παρακολούθησε τους νεφρούς δέκα ποντικών που βρέθηκαν στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό στα τέλη του 2020, κι άλλων είκοσι που εκτέθηκαν σε γαλαξιακή κοσμική ακτινοβολία σε εργαστήρια στη Γη και ακολούθως τα υπέβαλε σε συγκρίσεις.
Παρότι η έρευνα δεν έχει ακόμη ολοκληρωθεί και δεν έχει δημοσιευτεί σε κάποιο επιστημονικό περιοδικό, η ομάδα υποστηρίζει ότι υπάρχουν πρώιμες ενδείξεις πως η κοσμική ακτινοβολία, η οποία περιλαμβάνει ακτινοβολία γάμα και σωματίδια υψηλής ενέργειας, ίσως προκαλεί βλάβη στο DNA των νεφρών, ενώ παράλληλα επηρεάζει και τον μεταβολισμό λιπών.
Οι ερευνητές υποστηρίζουν ότι υπήρξαν ακόμη και δείγματα αλλαγών σε πρωτεΐνες γύρω από τα νεφρικά κύτταρα, που υποδηλώνουν ενδεχόμενη προσαρμογή ή βλάβη οργάνων.
Επιπλέον, τα ποντίκια που εκτέθηκαν σε κοσμική ακτινοβολία, είχαν χαμηλότερα επίπεδα πρωτεϊνών για τη μεταφορά ιόντων, ενώ τα ευρήματα υπέδειξαν και βλάβη στα μιτοχόνδρια.
Από τον Αρη, στην… αιμοκάθαρση
«Οταν τα πλησιέστερα στα ουροφόρα σωληνάρια κύτταρα καταρρέουν, προκαλείται νεφρική ανεπάρκεια. Μπορεί να καταφέρεις να πας στον Αρη, αλλά συστήνουμε αιμοκάθαρση στην επιστροφή» ανέφερε ο Γουόλς.
Ανάλογη σειρά αποτελεσμάτων διαπιστώθηκε και στα ποντίκια που είχαν παραμείνει στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό.
«Μου προκαλεί έκπληξη ότι τα ποντίκια που εκτέθηκαν σε ακτινοβολία στο εργαστήριο, δέχτηκαν δόση που αντιστοιχεί σε ταξίδι διάρκειας ενάμισι έτους στον Αρη. Εκείνα που ταξίδεψαν στο Διάστημα, παρέμειναν στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό μόλις για έναν μήνα», εξηγεί ο δρ Κέιθ Σιού, ερευνητής Νεφρολογίας στο University College του Λονδίνου (UCL).
Η ομάδα των ειδικών εκτιμά ότι είναι πιθανό το περιβάλλον της μικροβαρύτητας να εντείνει τις συνέπειες της ακτινοβολίας, παρότι απαιτείται περαιτέρω έρευνα για να διαπιστωθεί κάτι τέτοιο. Ο δρ Σιού πρόσθεσε πως η έρευνα αυτή ίσως αποδειχτεί χρήσιμη, όχι μόνο για τους αστροναύτες, αλλά και για όλους όσοι σχηματίζουν πέτρες στους νεφρούς.
«Κάθε χρόνο καταγράφονται και περισσότερα περιστατικά με πέτρες στους νεφρούς σε ανθρώπους στη Γη. Η καλύτερη γνώση τού πώς γιατί σχηματίζονται ίσως να συμβάλει στην καλύτερη αντιμετώπισή τους», καταλήγει ο ίδιος.