Στις 22 Φεβρουαρίου 2017, λίγο μετά τις 12 το μεσημέρι, η Ντάφνι Καρουάνα Γκαλίζια ανέβασε στο μπλογκ της ένα κείμενο όπου περιέγραφε πώς ο Κιθ Σκέμπρι, επικεφαλής του μαλτέζικου πρωθυπουργικού γραφείου, αρνήθηκε να παραστεί στην επιτροπή του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για τη διερεύνηση των Panama Papers. O Σκέμπρι, όπως και ο μαλτέζος υπουργός Τουρισμού Κόνραντ Μίτσι, είχαν εντοπιστεί πίσω από offshore εταιρείες από τον Απρίλιο του 2016, προκαλώντας αναταραχή στο πολιτικό σκηνικό της Μάλτας καθώς και οι δύο βρίσκονταν πολύ κοντά στον πρωθυπουργό Τζόζεφ Μουσκάτ.
Σε εκείνο το ποστ της η Γκαλιζία για πρώτη φορά κατονόμαζε μία νέα, μυστηριώδη offshore, η οποία μέχρι τότε παρέμενε αθέατη: «Εν τω μεταξύ ανακάλυψα ότι αυτή η κλίκα χρησιμοποιεί μια εταιρεία που ονομάζεται 17 Black, η οποία έχει συσταθεί στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και έχει εγγραφεί στο Ντουμπάι, για να μεταφέρει μεγάλα χρηματικά ποσά. Η τελική ιδιοκτησία της 17 Black αποκρύπτεται από μεσάζοντες που προστατεύονται από την νομοθεσία των Εμιράτων, αλλά οι κινήσεις των χρημάτων δείχνουν ότι ανήκει σίγουρα σε κάποιον από αυτούς. Δεν έχω ακόμα πληροφορίες σχετικά με το αν οι κινήσεις χρημάτων που εμπλέκουν την 17 Black έχουν συμπεριληφθεί στην αναφορά που έλαβε η Αστυνομία από τη Μονάδα Ανάλυσης Χρηματοοικονομικών Πληροφοριών», έγραφε.
Έξι ώρες μετά, ανέβασε νέο ποστ, το οποίο είχε τις φωτογραφίες των Σκέμπρι, Μίτσι, Μουσκάτ και του πρώην μαλτέζου ευρωπαίου Επιτρόπου για την Υγεία Τζόν Ντάλι, του οποίου το όνομα είχε εμπλακεί σε σκάνδαλο διαφθοράς. Κάτω από τις φωτογραφίες τους η ερευνήτρια δημοσιογράφος με μεγάλα γράμματα έγραφε «17 Black – Dubai» και τίποτα άλλο. Μέχρι τη δολοφονία της με βόμβα που είχε τοποθετηθεί στο αυτοκίνητό της τον Οκτώβριο του 2017, ακολούθησαν άλλα τέσσερα κείμενά της όπου μνημονευόταν η 17 Black.
Έναν χρόνο μετά, τον Νοέμβριο του 2018, μία έρευνα του Reuters η οποία φέρεται να στοίχισε πάνω από μισό εκατομμύριο ευρώ, αποκάλυψε ότι πίσω από την 17 Black βρίσκεται ο Γιόργκεν Φένεχ, ένας μαλτέζος μεγιστάνας που φέρεται να έχει επαφές με τους Μίτσι και Σκέμπρι. Τότε ήδη είχαν συλληφθεί τρεις κατηγορούμενοι για την τοποθέτηση της βόμβας στο αυτοκίνητο της Γκαλίζια, ενώ οι ευρωπαϊκές αρχές πίεζαν τη Μάλτα να εντατικοποιήσει τις έρευνες ώστε να βρεθεί ποιος ήταν αυτός που έδωσε την εντολή για τη δολοφονία της.
Η σύλληψη του μαλτέζου μεγιστάνα
Ο Φένεχ συνελήφθη πριν από λίγες ημέρες, τα ξημερώματα της 20ης Νοεμβρίου 2019, ενώ είχε επιβιβαστεί στο πολυτελές γιοτ του και βρισκόταν πέντε μίλια ανοικτά της Βαλέτα, έχοντας βάλει πλώρη για Ιταλία σύμφωνα με πληροφορίες. Αν και ο πρωθυπουργός Μουσκάτ έσπευσε να ανακοινώσει ότι ο Φένεχ αποτελεί «πρόσωπο ενδιαφέροντος» για την υπόθεση δολοφονίας της μαλτέζας δημοσιογράφου, αρκετοί μαλτέζοι πολίτες ζητούν την παραίτησή του λόγω των επαφών του Φένεχ με τους στενούς συνεργάτες του Μίτσι και Σκέμπρι. Κατά την παρέλευση του πρώτου 48ωρου από την σύλληψή του δεν είχε ασκηθεί δίωξη στον μαλτέζο μεγιστάνα – από τις αρχές ζητήθηκε εγγύηση και δόθηκε παράταση άλλο ένα 48ωρο για να ολοκληρωθεί η ανάκριση. Και οι τρεις άνδρες αρνούνται οποιαδήποτε ανάμειξη στην υπόθεση, ενώ ο Μουσκάτ από το 2016, όταν αποκαλύφθηκε ότι οι δύο συνεργάτες του είναι κάτοχοι offshore, εκφράζει τη στήριξή του στα πρόσωπά τους.
Το ότι η 17 Black φαινόταν να είναι ένα από τα σημαντικά κομμάτια του παζλ του μυστηρίου πίσω από τη δολοφονία της Γκαλίζια ήταν γνωστό εδώ και έναν χρόνο, όταν το Reuters δημοσίευσε την έρευνά του, όπου κατονόμαζε και τον Φένεχ ως ιδιοκτήτη της. Τότε, αποκαλύφθηκε η ύπαρξη ενός ηλεκτρονικού μηνύματος με ημερομηνία Δεκεμβρίου του 2015, όπου δηλωνόταν ότι οι παναμέζικες offshore των Σκέμπρι και Μίτσι αναμένουν ότι η 17 Black θα είναι «βασικός πελάτης» τους και ότι οι πληρωμές από αυτή την εταιρεία θα ανέρχονταν σε 2 εκατομμύρια δολάρια εντός του επόμενου χρόνου. Στο μήνυμα, που είχε γραφτεί από τον μεσάζοντα για τη δημιουργία των offshore των μαλτέζων πολιτικών, δεν γινόταν αναφορά σχετική με τις υπηρεσίες που θα προσφέρονταν ώστε να αιτιολογείται το συγκεκριμένο ποσό που ανέμεναν ως πληρωμές.
Η σύλληψη του Φένεχ, έναν ολόκληρο χρόνο μετά από αυτές τις αποκαλύψεις, προκαλεί αν μη τι άλλο ερωτήματα, τα οποία δεν έχουν απαντηθεί πλήρως μέχρι στιγμής. Σύμφωνα με πληροφορίες, τον Απρίλιο του 2018 ένας εκ των τριών συλληφθέντων για την τοποθέτηση της βόμβας στο αυτοκίνητο της Γκαλίζια αναγνώρισε έναν οδηγό ταξί, τον Μέλβιν Τούουμα, ως τον μεσάζοντα που διαβίβασε τις εντολές για την δολοφονία. Ο Τούουμα συνελήφθη τελικά την προηγούμενη εβδομάδα, ενώ την Τρίτη 19 Νοεμβρίου ο πρωθυπουργός δήλωσε ότι θα του προσφέρει χάρη εάν τα στοιχεία που θα δώσει οδηγήσουν στον «εγκέφαλο». Μέσα σε λιγότερο από 24 ώρες από αυτή τη δήλωση, οι μαλτέζικες αρχές συνέλαβαν τον Φένεχ, ο οποίος είχε ήδη από την προηγούμενη εβδομάδα μεταβιβάσει τα διοικητικά καθήκοντα των εταιρειών του σε συγγενείς του.
Σύμφωνα με καταγγελίες ο Τούουμα είχε σταθερή συνεργασία με το Hilton, που ελέγχεται από τον Φένεχ, για να εξυπηρετεί τους επισκέπτες του ξενοδοχείου στις μετακινήσεις τους. Επιπλέον προέκυψαν στοιχεία ότι ένας από τους άνδρες που κατηγορήθηκαν για τη δολοφονία, κατόρθωσε να κερδίσει τεράστια ποσά σε ένα από τα καζίνο του μαλτέζου μεγιστάνα. Το πρωί της Παρασκευής 22 Νοεμβρίου ο πρωθυπουργός δήλωσε ότι η σύλληψη του Φένεχ ήταν μία προληπτική ενέργεια και όχι η προτιμώμενη από την αστυνομία δράση.
Ο σταθμός παραγωγής ενέργειας
Η Γκαλίζια δεν συνέδεε τον Φένεχ σε καμία από τις έξι δημοσιεύσεις της για την 17 Black. Όμως, γνώριζε τις δραστηριότητες του στον τομέα της ενέργειας και παρακολουθούσε στενά τις εμπλεκόμενες εταιρείες στην κατασκευή ενός σταθμού παραγωγής ενέργειας με φυσικό αέριο.
Πριν γίνει υπουργός, ο Κόνραντ Μίτσι εργαζόταν ως σύμβουλος επιχειρήσεων. Τον φθινόπωρο του 2012, τοποθετήθηκε τομεάρχης σε θέματα ενέργειας στο Εργατικό Κόμμα του Μουσκάτ. Τον Ιανουάριο του 2013, κατά την έναρξη της προεκλογικής εκστρατείας, ο Μίτσι πρότεινε ένα σχέδιο για τη μεταρρύθμιση του ενεργειακού τομέα της Μάλτας, στο οποίο περιλαμβανόταν σταθμός παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας με φυσικό αέριο που θα μείωνε το κόστος κατά 187 εκατομμύρια ευρώ το χρόνο. Όταν εξελέγη ο Μουσκάτ, τον Μάρτιο του 2013, διόρισε τον Μίτσι υπουργό Ενέργειας και το σχέδιο προχώρησε. Ο σταθμός Ντελιμάρα –ο μεγαλύτερος στη χώρα- θα κόστιζε 450 εκατομμύρια ευρώ και θα κατασκευαζόταν ως αυτοχρηματοδοτούμενος με τη μέθοδο της παραχώρησης. Την Κυριακή 13 Οκτωβρίου 2013 ανακοινώθηκε ότι το έργο κέρδισε η κοινοπραξία της Electrogas Malta, στην οποία μετείχαν μία θυγατρική της Siemens, η αζερική κρατική εταρεία πετρελαίου SOCAR και η μαλτέζικη Gem Holdings.
Μία ημέρα μετά την ανακοίνωση η Γκαλίζια ανέβασε στο μπλογκ της κείμενο με τίτλο: «Νιώθουν ήδη τόσο άνετα που δεν μπαίνουν καν στον κόπο να αποκρύψουν το προφανές». Σε αυτό το ποστ η ερευνήτρια δημοσιογράφος άφηνε αιχμές σχετικά με το γεγονός ότι εφημερίδα της Μάλτας, στην έντυπη έκδοσή της, φιλοξενούσε συνέντευξη για το έργο που κέρδισε η κοινοπραξία, υπενθυμίζοντας ότι αυτή θα πρέπει να πάρθηκε το αργότερο μέχρι το μεσημέρι της Κυριακής. «Ο Γιόργκεν Φένεχ, διευθυντής της Gem Holdings, της μαλτέζικης εταιρείας που κατέχει το 30% της νικήτριας κοινοπραξίας, δήλωσε ότι εξειδικευμένο φορτηγό πλοίο έχει ήδη ναυλωθεί (σ.σ. σε σχέση με το έργο που ανέλαβαν). Πιθανώς τα εξειδικευμένα γραφεία διοίκησης φορτηγών πλοίων να λειτουργούν τις Κυριακές και δεν έχουν πρόβλημα να συνάπτουν συμβάσεις πού και πού. Ο διάβολος είναι στις λεπτομέρειες και η κυβέρνηση δεν μπαίνει καν στον κόπο να προσποιείται. Τόσο πολύ έχει ολισθήσει η κατάσταση μέσα σε επτά μήνες», έγραφε, τονίζοντας ότι η Μάλτα δεν χρειάζεται τον σταθμό Ντελιμάρα.
Από εκείνο το σημείο και μετά η Γκαλίζια θα μνημόνευε στο μπλογκ της την κοινοπραξία της Electrogas Malta περίπου πενήντα φορές. Στις αρχές του 2015, όταν ανακοινώθηκε ότι η ελληνική J&P Avax αναλαμβάνει την κατασκευή της μονάδας αποθήκευσης του αερίου για τον νέο σταθμό παραγωγής ηλεκτρισμού στη Μάλτα, η ερευνήτρια δημοσιογράφος σε δημοσίευμά της ανέφερε ότι δεν υπάρχουν ενδείξεις ότι γίνονται εργασίες στην τοποθεσία Ντελιμάρα.
Τον Ιούλιο της ίδιας χρονιάς επανήλθε στο θέμα γράφοντας ότι όταν κατέστη σαφές πως η χρηματοδότηση ήταν αδύνατη, η κυβέρνηση διέταξε την Τράπεζα της Βαλέτας να δανείσει στην Electrogas Malta 101 εκατομμύρια ευρώ, βάζοντας ως εγγύηση δημόσιο χρήμα και περιουσία 88 εκατομμυρίων ευρώ σε περίπτωση που η κοινοπραξία αθετήσει τις δανειακές υποχρεώσεις της.
Και μετά ήρθαν τα Panama Papers και οι αποκαλύψεις ότι οι Μίτσι και Σκέμπρι είναι ιδιοκτήτες παναμέζικων offshore και ότι ο Μπράιαν Τόνα, επικεφαλής της εταιρείας που μεσολάβησε για τη σύστασή τους, ήταν «εφαπτόμενος» στο πρωθυπουργικό γραφείου του Μουσκάτ.
Ωστόσο, εν μέσω των καταιγιστικών αποκαλύψεων των εγγράφων του Παναμά, η Γκαλίζια συνέχιζε να ασχολείται με την Electrogas Malta. Στις 26 Απριλίου 2016, μόλις τρεις εβδομάδες μετά τα πρώτα δημοσιεύματα των Panama Papers, στο μπλογκ της ανέβασε το εξής κείμενο:
«Το συνολικό μετοχικό κεφάλαιο της Electrogas Malta Ltd είναι 10.000 ευρώ. Αυτό συμβαίνει παρά το γεγονός ότι οι μέτοχοί της είναι μερικά από τα μεγάλα επιχειρηματικά συμφέροντα της Μάλτας, η κρατική εταιρεία αερίου του Αζερμπαϊτζάν και μία θυγατρική της Siemens. Αυτό σημαίνει ότι οι μέτοχοι δεν επενδύουν τα κεφάλαιά τους στον σταθμό ηλεκτροπαραγωγής, ο οποίος θα χρηματοδοτηθεί εξ ολοκλήρου από τραπεζικά δάνεια ύψους 450 εκατ. ευρώ, πολλά από τα οποία δανείστηκαν με χρήση “πολιτικού όπλου” από την Τράπεζα της Βαλέτας και με την κυβέρνηση της Μάλτας ως εγγυητή για το ποσό των 360 εκατ. ευρώ από αυτό το χρέος».
Τον Αύγουστο του 2016 η Γκαλίζια αποκάλυψε μία σύνδεση του Μπράιαν Τόνα, του μεσάζοντα για τις offshore των Μίτσι και Σκέμπρι, με την Gem Holdings, την εταιρεία του Φένεχ που συμμετείχε στην κοινοπραξία για την κατασκευή του σταθμού: η εταιρεία του Τόνα ήλεγχε τις οικονομικές καταστάσεις της εταιρείας του Φένεχ.
Ο αζέρικος «παράγοντας»
Έναν χρόνο μετά ανέφερε ότι οι offshore των Μίτσι και Σκέμπρι είχαν λογαριασμούς σε τράπεζα του Ντουμπάι, και ενέπλεκε και πληρωμές οι οποίες φαίνεται να έγιναν από μέλος της οικογενείας του προέδρου του Αζερμπαϊτζάν Ιλχάμ Αλίγιεφ προς άλλη offshore που ακουμπούσε το πολιτικό σύστημα της Μάλτας. Συχνά πυκνά η Γκαλίζια αναφερόταν και στη SOCAR, την αζερική κρατική εταιρεία πετρελαίου που συμμετείχε στην κοινοπραξία του σταθμού Ντελιμάρα, σε θέματα διαφθοράς των Αλίγιεφ, αλλά και στις σχέσεις του Αζερμπαϊτζάν με την κυβέρνηση της Μάλτας.
Όμως, ο «παράγοντας» Αζερμπαϊτζάν δεν εμφανιζόταν μόνο στο μπλογκ της Γκαλίζια. Κατά την έρευνα του Reuters αποκαλύφθηκε ότι η 17 Black δέχθηκε από την Mayor Trans, μία offshore με έδρα τις Σεϋχέλλες, έμβασμα ύψους 1,5 εκατομμυρίων δολαρίων. Αυτό φαίνεται ότι συνέβη τον Νοέμβριο του 2015, μόλις έναν μήνα πριν σταλεί το μήνυμα για τις offshore των Σκέμπρι και Μίτσι ότι αναμένεται να δεχθούν από την 17 Black αμοιβές ύψους έως 2 εκατομμυρίων δολαρίων. Ως ιδιοκτήτης της Mayor Trans που έστειλε τα χρήματα τα χρήματα στην 17 Black εμφανιζόταν ο Αζέρος Ρουφάτ Μπαρατζάντα, ο οποίος, όπως αποκάλυψε η δημοσιογραφική έρευνα, εργαζόταν ως υπάλληλος φύλαξης σε εργοτάξιο. Όταν ρωτήθηκε από το τηλέφωνο εάν είναι ο ιδιοκτήτης της Mayor Trans, εκείνος απάντησε «Εάν είμαι εγώ, είμαι εγώ» – και αρνήθηκε να δώσει οποιαδήποτε άλλη πληροφορία.
Στις 20 Νοεμβρίου, την ημέρα της σύλληψης του Φένεχ, ο Μάθιου Καρουάνα Γκαλίζια, γιος της δολοφονηθείσης ερευνήτριας δημοσιογράφου και μέλος της Διεθνούς Σύμπραξης Ερευνητών Δημοσιογράφων (ICIJ) σχολίασε στο Twitter: «Οι πληρωμές προς την 17 Black έγιναν από έναν λογαριασμό στην Λετονία ο οποίος ελέγχεται από τον Ρουφάτ Μπαρατζάντα, από το Μπακού του Αζερμπαϊτζάν. Είναι πληρεξούσιος. Θα θέλαμε να μάθουμε για ποιον».