Δείτε προσεκτικά το δέρμα στην επιφάνεια της παλάμης. Τσιμπήστε το. Είναι ακριβώς το ίδιο που θα είναι αν το παρατηρήσετε και μετά από 12 ώρες. Αν όμως το κόψετε ή το κάψετε το πρωί, το δέρμα θα επουλωθεί έως και δύο φορές ταχύτερα, από ότι εάν ο τραυματισμός γινόταν κατά τη διάρκεια της νύχτας.
Πρόκειται για κάτι επιστημονικά αποδεδειγμένο και όπως αναφέρει το BBC, η διαφορά ισχύει για οτιδήποτε συμβαίνει στον οργανισμό. Από την ανάρρωση, μέχρι την ανοσοποίηση.
Αν δηλαδή κάποιος κάνει το εμβόλιο της γρίπης μεταξύ εννέα με 11 το πρωί, τότε ο οργανισμός θα παράγει έως και τέσσερις φορές περισσότερα αντισώματα, σε σύγκριση με έξι ώρες αργότερα.
Στην περίπτωση που προγραμματίζεται χειρουργείο καρδιάς, οι περισσότερες μελέτες καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι εάν γίνει απόγευμα, τότε οι πιθανότητες επιτυχίας είναι και περισσότερες, αλλά και πιο μακροπρόθεσμες.
Για όλες τις περιπτώσεις υπάρχει και μία ή περισσότερες μελέτες που καταλήγει σε ένα συμπέρασμα που αφορά τον χρόνο έναρξης μιας διαδικασίας που προκαλεί ανοσολογικές μεταβολές στον οργανισμό. Και εκεί έρχεται η συνήθης ύποπτη «μελατονίνη», η ουσία που ρυθμίζει το βιολογικό μας ρολόι ή τον «κιρκαδικό ρυθμό».
Η ουσία αυτή δεν μας «υπαγορεύει» μόνο πότε θα ξυπνήσουμε και πότε θα κοιμηθούμε, αλλά ρυθμίζει και τη δραστηριότητα όλων των κυττάρων και των ιστών του σώματος. Επιπλέον, δίνει εντολές σε ολόκληρο τον οργανισμό πώς, πότε και αν θα αναρρώσει.
«Ψυχολογικά την ημέρα είμαστε κάτι τελείως διαφορετικό από αυτό που είμαστε την νύχτα», λέει ο Τάμι Μαρτίνο, διευθυντής του Κέντρου Καρδιοαγγειακών Ερευνών στο Πανεπιστήμιο του Guelph του Καναδά. Κάτι που σημαίνει ότι και οι ομάδες των κυττάρων μας, άρα και τα όργανά μας, έχουν διαφορετική «ψυχολογία» και αντιδράσεις ανάλογα με την ώρα.
Ο δρ. Μαρτίνο επιχειρεί να καταλήξει στα σωστά συμπεράσματα και ακολούθως να εφαρμόσει όλον αυτό τον βιολογικό χρονισμό των ανθρώπων με το σώμα τους, ώστε να έχει καλύτερα αποτελέσματα στην ιατρική. Και φυσικά στόχος του είναι οι ασθενείς να αναρρώνουν καλύτερα και πολύ ταχύτερα.
Είτε πρόκειται για καρκίνο, είτε για καρδιαγγειακά νοσήματα, αρθρίτιδα ή αλλεργίες, η καλύτερη κατανόηση του κιρκαδικού ρυθμού θα μπορούσε να επιτρέψει τη χορήγηση φαρμάκων και την πραγματοποίηση επεμβάσεων, σε ώρες που είναι πιθανότερο πιο αποτελεσματικές και να έχουν λιγότερες ανεπιθύμητες ενέργειες.
Η ενίσχυση αυτής της μεθόδου με επιστημονικές έρευνες, μπορεί να αλλάξει ολόκληρη την ιατρική, να επιτρέψει στους ασθενείς να ανακάμψουν ταχύτερα, να μειωθούν τα μετεγχειρητικά συμπτώματα, ο χρόνος παραμονής στο νοσοκομείο, τα φάρμακα κ.λπ.
«Είναι προσωπική μου πεποίθηση ότι η κιρκαδική ιατρική μπορεί να αλλάξει για πάντα τον τρόπο που διαχειριζόμαστε την ανθρώπινη υγεία», υποστηρίζει ο Μαρτίνο.
Παρατηρήσεις του Ιπποκράτη
Η ιδέα ότι η φυσιολογία μας διαφέρει από ώρα σε ώρα, δεν είναι κάτι καινούργιο. Περίπου το 400 π.Χ. ο πατέρας της ιατρικής, ο Ιπποκράτης, είχε κάνει τις πρώτες παρατηρήσεις που αφορούσαν τις διακυμάνσεις ενός σοβαρού πυρετού για ένα ολόκληρο 24ωρο και είχε αποκαλύψει συγκεκριμένες ώρες που ο ανθρώπινος οργανισμός ρίχνει και ανεβάζει τη θερμοκρασία του.
Η παραδοσιακή κινεζική ιατρική περιγράφει επίσης τη ζωτικότητα των διαφόρων οργάνων και την αύξηση της λειτουργικότητάς τους διαφορετικές χρονικές στιγμές. Οι πνεύμονες δηλαδή λειτουργούν καλύτερα μεταξύ 3 π.μ. και 5 π.μ., η καρδιά μεταξύ 11 π.μ. και 1 μ.μ., οι νεφροί μεταξύ 5 μ.μ. και 7 μ.μ. και λοιπά.
Οσον αφορά τη διαδικασία επούλωσης, υπάρχει μια πολύ λογική εξήγηση στο γιατί συμβαίνει ταχύτερα την ημέρα από ότι τη νύχτα. «Τα κύτταρα μας έχουν εξελιχθεί για να μπορούν να θεραπεύσουν τις πληγές πιο αποτελεσματικά στη βιολογική χρονική στιγμή που είναι πιθανότερο να συμβούν», λέει ο Τζον Ο’Νιλ, κιρκαδικός βιολόγος στο Εργαστήριο Μοριακής Βιολογίας του Ιατρικού Ερευνητικού Συμβουλίου στο Cambridge. Οπως εξηγεί, ένας σοβαρός τραυματισμός είναι πιο πιθανό να συμβεί την ημέρα από ότι την νύχτα, στη διάρκεια του ύπνου.
Η έρευνα του έχει δείξει ότι τα κύτταρα που βοηθούν στις διαδικασίες αποκατάσταση βλάβης στους ιστούς και έκκρισης κολλαγόνου για την κυτταρική συγκόλληση, ενεργούν ταχύτερα στις τραυματισμένες περιοχές κατά τη διάρκεια της ημέρας.
Από την «πλευρά» του, το σύστημα άμυνας (ανοσοποιητικό) του οργανισμού, έχει επίσης βιολογικούς ρυθμούς που επηρεάζουν τον τρόπο με τον οποίο ανταποκρίνεται στις λοιμώξεις. Σε μελέτη που έχει κάνει η Ρέιτσελ Εντγκαρ, ιολόγος στο Imperial College του Λονδίνου, έχει αναζητήσει τις λεπτομέρειες της αλληλεπίδρασης μεταξύ κιρκαδικού ρυθμού και λοιμώξεων από ιούς όπως ο έρπης.
Το συμπέρασμα στο οποίο κατέληξε, ήταν ότι ο ιός του έρπητα αναπαράχθηκε δέκα φορές γρηγορότερα σε ποντίκια που είχαν μολυνθεί στην αρχή της περιόδου ύπνου, δηλαδή το πρωί, από ότι τη νύχτα.
Στο ίδιο πλαίσιο και η σηψαιμία, μια επικίνδυνη λοίμωξη, εάν προκληθεί σε ποντίκια κατά τη διάρκεια της «νύχτας» τους, μόνο το 20% επιβιώνει. Εάν αυτό γίνει κατά τη διάρκεια της «ημέρας» τους, επιβιώνει το 90%.
Ακόμη και οι ακτινοθεραπείες έχουν διαφορετικό αποτέλεσμα ανάλογα με την ώρα που θα γίνουν, με «καλύτερες ώρες» τις απογευματινές. Φάρμακα για την πίεση έχει φανεί ότι είναι 60% πιο δραστικά όταν λαμβάνονται το απόγευμα, από τις πρωινές ώρες, ενώ οι πλαστικές χειρουργικές επεμβάσεις, όπως το λίφτινγκ προσώπου, θα πρέπει να γίνονται όσο πιο αργά το βράδυ γίνεται.
Πώς θα εφαρμοστούν όλα αυτά; Να αναπτυχθούν νέα φάρμακα τα οποία έχουν καλύτερη δράση τις πρωινές ώρες, δεν είναι δόκιμο, όπως είναι πολύ πιο απλό και εύκολο να γνωρίζουμε πότε η δράση τους είναι καλύτερη και να προσαρμοστούμε, σχολιάζει ο δρ Μαρτίνο. Σε κάθε περίπτωση όμως είναι ένας καινούργιος, παρθένος τομέας της ιατρικής που αναμένεται τα επόμενα χρόνια να αναπτυχθεί.