Η Νάνσι Πελόζι, 82 ετών σήμερα, δήλωσε την Πέμπτη σε φορτισμένο κλίμα ότι αποχωρεί από την ηγεσία των Δημοκρατικών στην αμερικανική Βουλή μετά από δύο δεκαετίες. Η ανακοίνωση ακολούθησε τις εκτιμήσεις ότι οι Ρεπουμπλικανοί θα κατακτήσουν, έστω και οριακά, την πλειοψηφία στη Βουλή των Αντιπροσώπων —της οποίας η Πελόζι υπήρξε η πρώτη γυναίκα που ανέλαβε αυτό το αξίωμα το 2007. Θα συνεχίσει να εκπροσωπεί το Σαν Φρανσίσκο στο Κογκρέσο, όπως έκανε από το 1987 που εξελέγη για πρώτη φορά βουλευτής.
«Υπήρξε το μεγαλύτερο πρόβλημα του Τραμπ, η έξοδος της σφραγίζει το τέλος μιας εποχής» σχολίασαν οι Financial Times, ενώ η Washingtοn Post υπογράμμισε ότι «η απόφασή της σηματοδοτεί το αποκορύφωμα μιας πολιτικής καριέρας που θεωρείται ευρέως ότι θέτει τo πρότυπo για τoν τρόπο άσκησης της πολιτικής εξουσίας». Οι ιστορικοί συμφωνούν ότι η Πελόζι επαναπροσδιόρισε σε μεγάλο βαθμό την ίδια τη θέση του προέδρου της Βουλής των Αντιπροσώπων. Και ότι είναι μια γυναίκα που στα 30 και πλέον χρόνια της πολιτικής της καριέρας κατάφερε να επιβληθεί σε δεκάδες άνδρες που παραδοσιακά κρατούσαν τα «κλειδιά» στις κρίσιμες θέσεις του αμερικανικού πολιτικού φάσματος.
«Ηρθε η ώρα μια νέα γενιά να ηγηθεί της Δημοκρατικής κοινοβουλευτικής ομάδας», δήλωσε η ίδια από το βήμα της Βουλής την Πέμπτη. «Η ιστορία θα σημειώσει ότι είναι η πιο σημαντική πρόεδρος της Βουλής των Αντιπροσώπων», ανέφερε λίγο μετά ο αμερικανός πρόεδρος Τζο Μπάιντεν. Ο βουλευτής Χακίμ Τζέφρις (από τη Νέα Υόρκη), 52 ετών, θεωρείται επικρατέστερος να τη διαδεχθεί. Αν τα καταφέρει, θα γίνει o πρώτος μαύρος που θα ηγηθεί του κόμματος στο Κογκρέσο και είναι βέβαιο ότι η Πελόζι, όσο παραμένει στη Βουλή, θα είναι πολύτιμη σύμβουλός του.
Οι καταβολές και η πορεία της
Την Πέμπτη, η Πελόζι χαρακτήρισε «ιερό έδαφος» τη Βουλή και θυμήθηκε πώς επισκέφθηκε για πρώτη φορά το Καπιτώλιο στα παιδικά της χρόνια, όταν ο πατέρας της ορκίστηκε βουλευτής. Είναι η μοναχοκόρη και η μικρότερη από τα επτά παιδιά του Τόμας ντ’ Αλεσάντρο Τζούνιορ, ο οποίος υπήρξε βουλευτής των ΗΠΑ από το 1939-1947 και δήμαρχος της Βαλτιμόρης από το 1947-1959.
Οταν η Πελόζι κέρδισε τις πρώτες της εκλογές και εξελέγη βουλευτής το 1987, έγινε η πρώτη κόρη βουλευτή που διαδέχτηκε τον πατέρα της στο Κογκρέσο. Ανέλαβε καθήκοντα κατά την έξαρση του AIDS και έγινε γνωστή για την υπεράσπιση των δικαιωμάτων των φορέων του ιού.
Στις 3 Ιανουαρίου 2007 έγινε η πρώτη και μοναδική γυναίκα που έχει εκλεγεί πρόεδρος της Βουλής των Αντιπροσώπων. Μέχρι το 2020, όταν η Κάμαλα Χάρις ανέλαβε στη θέση της αντιπροέδρου των ΗΠΑ, η Πελόζι παρέμενε επί χρόνια η γυναίκα που είχε ανέλθει στο υψηλότερο αξίωμα στην ιστορία της Αμερικής.
Φίλοι και εχθροί έχουν αναγνωρίσει τη μοναδική της ικανότητα να γεφυρώνει τις διαφωνίες στο εσωτερικό της κοινοβουλευτικής ομάδας και το γεγονός ότι την κράτησε ενωμένη σε δύσκολες μάχες. Πολύ χαρακτηριστικές τέτοιες στιγμές ήταν η ψήφιση με τη δεύτερη προσπάθεια του πακέτου για τη διάσωση της αμερικανικής οικονομίας κατά την οικονομική κρίση του 2008 και το 2010 του νόμου για την Προσιτή Υγειονομική Περίθαλψη (Affordable Care Act), γνωστού ως Obamace —μια μεταρρύθμιση που πολεμήθηκε λυσσαλέα και ο Τραμπ απείλησε ότι θα την καταργήσει. Ωστόσο ο Τραμπ δίστασε, βλέποντας ότι μεγάλο μέρος των Αμερικανών στήριζε την παρέμβαση που πρόσφερε ιατροφαρμακευτική κάλυψη σε εκατομμύρια ανασφάλιστους πολίτες.
Και οι δύο θητείες της Πελόζι στη θέση της προέδρου της Βουλής των Αντιπροσώπων (2007-11 και 2019-22) σφραγίστηκαν από σημαντικά ιστορικά γεγονότα, όπως η εκλογή του πρώτου αφροαμερικανού προέδρου, Μπαράκ Ομπάμα, το 2008, οι ενδιάμεσες εκλογές του 2018 όπου σημειώθηκε αριθμός ρεκόρ γυναικών που εκλέχθηκαν στο Κογκρέσο, η πανδημία το 2020 και -βέβαια- η εισβολή των οπαδών του Τραμπ στο Καπιτώλιο των ΗΠΑ στις 6 Ιανουαρίου 2021.
«Εφιάλτης» για Μπους και Τραμπ
Ενα από τα βασικά γνωρίσματα της Πελόζι είναι ότι δεν μασάει τα λόγια της. Και αυτό αποτέλεσε πρόβλημα και για τον Τζορτζ Μπους τον νεότερο (που διετέλεσε πρόεδρος των ΗΠΑ από το 2001 ως το 2009) και για τον Ντόναλντ Τραμπ και τη θυελλώδη προεδρική θητεία του από το 2017 ως το 2021.
Η Πελόζι, αρχικά ως βουλευτής και στέλεχος της κοινοβουλευτικής ομάδας και από το 2003 ως επικεφαλής των Δημοκρατικών στη Βουλή των Αντιπροσώπων, αντιτάχθηκε στον πόλεμο του Τζορτζ Μπους του νεότερου στο Ιράκ. Και ήταν ιδιαίτερα επικριτική για τον τότε πρόεδρο των ΗΠΑ όταν διεκδικούσε την επανεκλογή του 2004, δηλώνοντας στην εφημερίδα San Francisco Chronicle: «Ο Μπους είναι ένας ανίκανος ηγέτης. Στην πραγματικότητα, δεν είναι ηγέτης. Είναι ένα άτομο που δεν έχει κρίση, δεν διαθέτει εμπειρία και δεν γνωρίζει τα θέματα για τα οποία καλείται να αποφασίσει. Δεν το θέτω σε προσωπικό επίπεδο, αλλά η ικανότητα του Προέδρου να ηγείται δεν υπήρξε ποτέ. Για να ηγηθείς, πρέπει να έχεις κρίση. Για να έχεις κρίση, πρέπει να έχεις γνώση και εμπειρία. Δεν έχει τίποτε από τα δύο».
Ο Μπους κέρδισε την επανεκλογή του το 2004 και η Πελόζι έδωσε μάχη ώστε οι Δημοκρατικοί να κερδίσουν ξανά την πλειοψηφία στο Κογκρέσο το 2006, όπως και συνέβη. Και η αντίδραση των Δημοκρατικών για τα ψέματα που ειπώθηκαν επί των ημερών Μπους, ως δικαιολογία για την εισβολή στο Ιράκ, έπαιξε σημαντικό ρόλο στη συσπείρωση του κόμματος και στη μετέπειτα ιστορική νίκη του Μπαράκ Ομπάμα που εξελέγη πρόεδρος των ΗΠΑ το 2008.
Η κυβέρνηση του Ομπάμα ξόδεψε μεγάλο μέρος του πολιτικού της κεφαλαίου για την προετοιμασία του νόμου για την Προσιτή Υγειονομική Περίθαλψη και την ευρύτερη αναθεώρηση του συστήματος της υγειονομικής περίθαλψης. Για περισσότερο από ένα χρόνο πριν από τις ενδιάμεσες εκλογές του 2010, η Πελόζι εργάστηκε ακατάπαυστα για να μετατρέψει το νομοσχέδιο σε νόμο —μια σχεδόν ανυπέρβλητη πρόκληση καθώς οι Δημοκρατικοί στη Βουλή γνώριζαν ότι έθεταν σε κίνδυνο την πολιτική τους σταδιοδρομία αν υποστήριζαν την αμφιλεγόμενη νομοθεσία. Η Πελόζι ανέλαβε την ευθύνη και έπαιξε κομβικό ρόλο στη ψήφιση του Obamacare.
Στα χρόνια του Τραμπ, οι παλινωδίες του προέδρου και οι προσπάθειες των Ρεπουμπλικανών να καταργήσουν το Obamacare ενίσχυσαν τους Δημοκρατικούς στις ενδιάμεσες εκλογές του 2018. H Πελόζι έγινε ξανά πρόεδρος της Βουλής των Αντιπροσώπων και από τον Ιανουάριο του 2019 μπήκε σε τροχιά σύγκρουσης μαζί του.
Δύο χαρακτηριστικά επεισόδια συνέβησαν τον Φεβρουάριο του 2019 και του 2020 κατά τις ομιλίες του Τραμπ για την Κατάσταση της Ενωσης (State of the Union) στο Κογκρέσο.
Το 2019 ο Τραμπ, παρότι μίλησε για ενότητα, τόνισε ότι δεν είχε την παραμικρή διάθεση να συμβιβαστεί στα θέματα που έθεταν οι Δημοκρατικοί, όπως οι έρευνες για την ανάμιξη της Ρωσίας στις προεδρικές εκλογές του 2016, η μετανάστευση και οι αμβλώσεις. Το ειρωνικό χειροκρότημα της Πελόζι τη στιγμή που εξέφραζε αυτές τις θέσεις τα είπε όλα χωρίς ή ίδια να πει τίποτα. Και του έκλεψε την παράσταση.
Στην ομιλία του 2020, μετά την πομπώδη του είσοδο, ο Τραμπ απέφυγε επιδεικτικά να σφίξει το προτεταμένο χέρι της Πελόζι και απλά της έδωσε ένα αντίγραφο της ομιλίας του. Η Πελόζι φάνηκε να εκπλήσσεται. Στο τέλος της ομιλίας, την ώρα που οι Ρεπουμπλικανοί χειροκροτούσαν τον Τραμπ, η Πελόζι σηκώθηκε όρθια και μπροστά στις κάμερες έσκισε το αντίγραφο της ομιλίας που της είχε δώσει στην αρχή.
Η στιγμή της Ελλάδας
«Εχουμε πολλά να συζητήσουμε σήμερα, αλλά θέλουμε να πούμε ότι είμαστε με τους Ελληνες και με χαρά καλωσορίζουμε τον έλληνα Πρωθυπουργό». Με αυτά τα λόγια υποδέχθηκε η Πελόζι τον Κυριάκο Μητσοτάκη στο Κογκρέσο στις 17 Μαΐου του 2022. Κατά την ομιλία του την ίδια μέρα υπό το βλέμμα της αντιπροέδρου των Ηνωμένων Πολιτειών, Κάμαλα Χάρις και της Πελόζι, ο Πρωθυπουργός έκανε αναφορές στην τουρκική επιθετικότητα και στην τουρκική εισβολή στην Κύπρο. «Ο ιστορικός αναθεωρητισμός δεν μπορεί να γίνεται αποδεκτός», τόνισε με τις δύο ισχυρές κυρίες των ΗΠΑ να τον χειροκροτούν όρθιες μαζί με ολόκληρη την αίθουσα σε πολλά σημεία της ομιλίας του. Η Αγκυρα έλαβε το μήνυμα και ο Ερντογάν αναφέρει ακόμη με θυμό αυτό που έγινε στο Κογκρέσο, κατηγορώντας και την Ελλάδα και τις ΗΠΑ και περιμένοντας -μάταια μάλλον- την επάνοδο του Τραμπ.
Η επίθεση στον σύζυγό της και το αντίο
Η επιλογή της Πελόζι να αποχωρήσει από την ηγεσία της κοινοβουλευτικής ομάδας των Δημοκρατικών ήρθε λίγες εβδομάδες αφότου ο σύζυγός της, Πολ Πελόζι, δέχτηκε βίαιη επίθεση με σφυρί στο σπίτι τους στο Σαν Φρανσίσκο από έναν εισβολέα που έψαχνε την ίδια. Η επίθεση αυτή έπαιξε σημαντικό ρόλο στην αποχώρησή της καθώς όπως ανέφερε σε τηλεοπτική της συνέντευξη, ένιωθε ενοχές επειδή ο εισβολέας αναζητούσε εκείνη.
Στην ομιλία της, την Πέμπτη, ευχαρίστησε τον σύζυγό της, αποκαλώντας τον «πυλώνα» που τη στήριξε και ευχαρίστησε όσους του έστειλαν ευχές για την ανάρρωσή του. «Είμαι απεριόριστα ευγνώμων για όλες τις ευλογίες της ζωής» είπε για τη συνολική της διαδρομή, που αναμφίβολα είναι μια από τις πιο εντυπωσιακές και πιο πετυχημένες στην πολιτική ιστορία των ΗΠΑ.