Η ιστορία μας ξεκινάει, στη Συκιά Ξυλοκάστρου, από ένα παλιό ψυγείο. Το άδειασαν, το έβαψαν και το γέμισαν βιβλία. Κόλλησαν και το σύνθημα «Πάρε ένα- Δώσε ένα» και το άφησαν να… λειτουργήσει.
«Θα αδειάσει το ψυγείο και δεν θα μείνει βιβλίο», έλεγαν κάποιοι απαισιόδοξοι. Και όμως, το ψυγείο δεν άδειαζε. Κάθε μέρα είχε και διαφορετικά βιβλία. Το «κοινό του», οι βιβλιοφάγοι της περιοχής, ακολούθησαν τις οδηγίες.
Αυτό το παλιό ψυγείο ήταν ένα πρώτο μάθημα για τους δύο σπουδαγμένους μαθηματικούς της ιστορίας μας. Τον Γιάννο Κατσιριντάκη (από τη Συκιά Κορινθίας) και τον Δημήτρη Σαββόπουλο (που μένει στην Αθήνα). Οι οποίοι δεν συναντήθηκαν στη Σχολή – άλλωστε τους χωρίζουν χρόνια – αλλά στον τομέα της Πληροφορικής, όπου εργάζονταν και οι δύο. Έγινε μάθημα διπλό. Και σε ό,τι αφορά στο κοινό του βιβλίου, το οποίο, όπως έδειξε, αγαπάει και το διαβασμένο (ας μην χρησιμοποιήσουμε την λέξη μεταχειρισμένο για βιβλίο). Και σε ό,τι αφορά την συμπεριφορά. Με μια απλή εξήγηση, έναν στοιχειώδη κανόνα, μπορείς τελικά να πάρεις το καλύτερό τους, από τους ανθρώπους.
«Βιβλιοφάγος» δεινός ο Δημήτρης Σαββόπουλος, βλέποντας μια μέρα τη βιβλιοθήκη του, αναρωτήθηκε πώς θα μπορούσε να αποδεσμεύσει χώρο για νέα αναγνώσματα. Πώς μπορούν να επαναχρησιμοποιηθούν κάποια βιβλία.
Και εδώ θα μπορούσε να ξεκινάει ένα καλό ανέκδοτο, του στιλ τι μπορούν να κάνουν δυο μαθηματικοί με μία καλή ιδέα και δύο μαθήματα από ένα παλιό ψυγείο. Η απάντηση είναι: το metabook.gr
Μια πλατφόρμα για πώληση και αγορά διαβασμένων, παλιών και νέων βιβλίων, μεταξύ χρηστών. Από τότε που η ιδέα γέννησε το metabook πέρασαν ήδη τρία χρόνια και αυτή η πλατφόρμα έπλασε μια μικρή κοινωνία βιβλιόφιλων, πωλητών και αγοραστών, που αριθμεί πλέον πάνω από 30.000 μέλη.
Μοιάζει λίγο με το bookcross, την ρομαντική ιδέα του να αφήνεις ένα διαβασμένο βιβλίο σε ένα παγκάκι, φερ’ ειπείν, για να το πάρει κάποιος άλλος και να βρίσκεις ένα άλλο, διαβασμένο, που μπορείς να το πάρεις για ανάγνωση. Κάπως έτσι, ρομαντική, ήταν η ιδέα. Δεν ήταν, λέει ο Γιάννος Κατσιριντάκης, επιχειρηματικό σχέδιο. «Ξεκίνησε από την ανάγκη το βιβλίο να διαβάζεται ξανά».
Η αγάπη για τα βιβλία ήταν η αρχή. Εκείνος αγαπάει την φιλοσοφία κυρίως, αλλά και τα μαθηματικά και την τεχνολογία. Και στα βιβλία. Ο Δημήτρης Σαββόπουλος είναι πιο πολύ της λογοτεχνίας, που είναι και πρώτη σε όγκο και συναλλαγές στο metabook. Και στη φιλοσοφία τον «δίδαξε» και το ψυγείο της ιστορίας μας και η διαδικτυακή πλατφόρμα metabook, που έστησαν οι δυο τους.
Τι τον «δίδαξε»; «Όταν υπάρχουν κανόνες, που εξηγούνται καλά και συχνά, και όσοι συμμετέχουν σε μια κοινωνία, όπως αυτή των βιβλιόφιλων χρηστών της πλατφόρμας, έρχονται με καλή διάθεση, τότε τα πράγματα καταλήγουν με ανάλογη διάθεση».
Στην περίπτωση της αντίστοιχης, διεθνούς, πλατφόρμας διάθεσης και αγοράς μεταχειρισμένων βινιλίων discogs, που ξεκίνησε για λάτρεις του και έχει επεκταθεί και στα cd, η «κακή χρήση» τιμωρείται, μου εξηγεί ο Γιάννος Κατσιριντάκης. Εκείνοι δεν πιστεύουν σε αυτό. Αλλά στη συνεχή και όσο πιο ενδελεχή εξήγηση των κανόνων, με καλή διάθεση. Κάτι που έχουν αναλάβει, μεθοδικά, οι δυο τους.
Κάτι σαν την καραντίνα, ας πούμε. «Τι θέλουμε;», αναρωτιέται ο ένας από τους ιδρυτές του metabook. «Θα έπρεπε να υπάρχει απαγόρευση, πειθαρχία και πρόστιμο; Ή θα έπρεπε να υπάρχει εκπαίδευση; Εμπιστευόμαστε, με καλή διάθεση, τους πολίτες της κοινωνίας μας;». Είναι, άραγε, ρητορικά τα ερωτήματα;
Αντίστοιχες πλατφόρμες υπάρχουν στο εξωτερικό. Ακόμη και το Amazon πουλάει και «μεταχειρισμένα» (δικός τους ο όρος) βιβλία. Και άλλοι πολλοί. Όμως εκείνοι προμηθεύονται βιβλία μαζικά και τα μεταπωλούν. Στην περίπτωση του metabook η συναλλαγή γίνεται μόνον μέσω χρηστών. Με την πλατφόρμα να εισπράττει 10% συν ΦΠΑ. Και αυτό, δίχως όρια στο είδος (ακόμη και στη γλώσσα) του προσφερόμενου διαβασμένου βιβλίου. Υπάρχουν άλλωστε και πολλοί μη Έλληνες που έχουν βρει και ξενόγλωσσα βιβλία στο metabook.
Ανάμεσα στα βιβλία υπάρχουν και αρκετές παλιές και σπάνιες εκδόσεις (πρώτες, ειδικές κ.λπ.). Ακόμη και μία Παλαιά και Καινή Διαθήκη του 1804, φερ’ ειπείν. Οι χρήστες, μου εξηγούν, δείχνουν ενθουσιασμό για την πλατφόρμα. Και πολλοί σημειώνουν ότι εκεί βρίσκουν βιβλία, που δεν μπορούν να εντοπίσουν αλλού. Με δυο λόγια το παλιό και διαβασμένο του ενός μπορεί να είναι θησαυρός για κάποιον άλλο.
Βασική αρχή γι’ αυτό το «όνειρό τους», που χαίρονται να το βλέπουν να μεγαλώνει, είναι – επαναλαμβάνει ο Γιάννος Κατσιριντάκης – ότι δεν τιμωρούν τους χρήστες για συμπεριφορές κ.λπ. «Είδαμε πως όταν δίνουμε πολύ καλές οδηγίες σε κάποιον (σ.σ.: στο metabook υπάρχουν πολύ αναλυτικές και εξαιρετικά βοηθητικές επεξηγήσεις για όλα), τελικά το κάνει». Το παλιό ψυγείο, που λέγαμε. Και κάτι ακόμη: δεν έχουν σπεύσει να διαφημιστούν. «Θέλουμε να διαδίδεται από τον κόσμο αυτή η ιδέα».
Το βιβλίο δεν είναι, ας πούμε, σαν το παιχνίδι. Δεν γίνεται… μεταχειρισμένο. «Είναι εντυπωσιακό πώς διατηρεί την υπόστασή του διαχρονικά. Ακόμη και όταν διαβαστεί», καταλήγει ο Γιάννος Κατσιριντάκης. «Μην ξεχνάμε: μπορεί να έχει μεγαλύτερη ηλικία από τον ίδιο τον άνθρωπο. Τον αναγνώστη». Ακούστε, λοιπόν, τους μεγαλύτερους…