Η χειμερινή επίθεση της Ρωσίας σταματά στα ματωμένα ερείπια του Μπαχμούτ, στο Ντονμπάς της ανατολικής Ουκρανίας. Αυτή η επίθεση ήταν η καλύτερη ευκαιρία της Ρωσίας να χαλάσει τα σχέδια των Ουκρανών για την πολυαναμενόμενη εαρινή αντεπίθεσή τους.
«Τώρα υπάρχουν μόνο δύο πράγματα που μπορούν να κάνουν οι Ρώσοι: να συγκεντρώνουν πυρομαχικά και να περιμένουν την επερχόμενη επίθεση», η οποία θα μπορούσε να εξαπολυθεί αμέσως μόλις στεγνώσει η παχιά λάσπη, κύριο χαρακτηριστικό της ουκρανικής άνοιξης, γράφει σε ανάλυσή του ο Ντέιβιντ Αξ της Telegraph.
Το ότι το Κίεβο σχεδίαζε μια στρατηγική αντεπίθεση ήταν ευρέως γνωστό εδώ και καιρό, μήνες πριν διαρρεύσουν απόρρητα έγγραφα του Πενταγώνου και των υπηρεσιών πληροφοριών των ΗΠΑ, με πληροφορίες για τις προετοιμασίες των Ουκρανών. Ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι και άλλοι στενοί συνεργάτες του μιλούσαν ανοιχτά για την επερχόμενη επίθεση, «ίσως για να ενθαρρύνουν τους συμπατριώτες τους, ίσως για να τρομάξουν τους Ρώσους, ίσως και για τα δύο».
Ωστόσο, ο δημοσιογράφος επισημαίνει ότι το να γίνει πράξη μια επικίνδυνη, περίπλοκη και δυνητικά δαπανηρή στρατιωτική επίθεση είναι κάτι εντελώς διαφορετικό από το να γίνεται απλά λόγος για αυτήν. Και εξηγεί πως δύο είναι τα βασικά ζητήματα που θα μπορούσαν να μετατραπούν σε σοβαρά προβλήματα όσον αφορά την επικείμενη ουκρανική αντεπίθεση.
«Ο στρατός του Κιέβου έχει πιθανώς αρκετά στρατεύματα, τανκς και πυροβόλα. Αλλά η ανεπάρκεια σε βλήματα πυροβολικού και πυραύλους αεράμυνας θα μπορούσαν να αφήσουν τις επιτιθέμενες ταξιαρχίες εκτεθειμένες και ευάλωτες στη ρωσική άμυνα», συνοψίζει.
Το Κρεμλίνο άρχισε να προετοιμάζεται για την επερχόμενη ουκρανική επίθεση λίγο μετά την προηγούμενη ουκρανική αντεπίθεση, η οποία ξεκίνησε στη νότια και βορειοανατολική Ουκρανία στα τέλη του περασμένου καλοκαιριού. Εκμεταλλευόμενες τα κενά μεταξύ των εξαντλημένων ρωσικών συνταγμάτων, περί τις 20 ισχυρές ουκρανικές ταξιαρχίες κινήθηκαν νότια προς την κατεχόμενη Χερσώνα και ανατολικά από το ελεύθερο Χάρκοβο, ανακτώντας τελικά χιλιάδες τετραγωνικά χιλιόμετρα από τις ρωσικές δυνάμεις.
Αφού σταθεροποιήθηκε η νέα γραμμή του μετώπου, οι Ρώσοι άρχισαν να σκάβουν και να οχυρώνονται. «Σκάψιμο ορυγμάτων, χάραξη αμυντικών γραμμών σε βάθος», ήταν η περιγραφή του Πενταγώνου για τη δραστηριότητα της Ρωσίας έκτοτε. Οι ρωσικές γραμμές διαθέτουν πλέον ναρκοπέδια, τσιμεντένια αντιαρματικά εμπόδια και αναχώματα, ενώ στις άκρες καραδοκούν οι ρώσοι στρατιώτες.
Ο βρετανός δημοσιογράφος εξηγεί το πρώτο που θα κληθούν να κάνουν οι Ουκρανοί, αφού αποφασίσουν ότι οι συνθήκες είναι κατάλληλες για επίθεση, θα είναι να παραβιάσουν σε ένα ή περισσότερα σημεία κατά μήκος μιας μετωπικής γραμμής 950 χλμ. τις ρωσικές οχυρώσεις. Στη στρατιωτική ορολογία αυτή η επιχείρηση ονομάζεται «διάρρηξη» και η επίτευξή της είναι μια από τις πιο περίπλοκες και επικίνδυνες αποστολές στο πλαίσιο ενός πολέμου.
Αρχικά, οι μηχανικοί πρέπει να ανοίξουν ένα μονοπάτι μέσα στα ναρκοπέδια, στη συνέχεια να ανατινάξουν τα τσιμεντένια εμπόδια, να γεμίσουν τα χαρακώματα και να ανατινάξουν ή να σκάψουν τα αναχώματα – και όλα αυτά υπό τα καταιγιστικά πυρά των Ρώσων. Εάν καταφέρουν να ανοίξουν ένα ρήγμα, τα άρματα μάχης και το πεζικό θα μπορούν να ξεχυθούν στα ανυπεράσπιστα εχθρικά μετόπισθεν.
Πέρυσι, η ουκρανική επίθεση στέφθηκε με επιτυχία, εν μέρει επειδή οι ρωσικές δυνάμεις δεν είχαν ακόμη οχυρωθεί επαρκώς και εκτεταμένα. Αντιθέτως, η ρωσική επίθεση τον περασμένο χειμώνα απέτυχε γιατί οι δυνάμεις της δεν κατάφεραν ποτέ να παραβιάσουν πλήρως τις αμυντικές οχυρώσεις των Ουκρανών μέσα και γύρω από το Μπαχμούτ, το Βουχλεντάρ και άλλες πόλεις στην ανατολική Ουκρανία.
Ο δημοσιογράφος της Telegraph αναφέρει πως τα ουρανικά στρατεύματα είναι επαρκώς εξοπλισμένα, ούτως ώστε να μπορέσουν να παραβιάσουν τις ρωσικές αμυντικές γραμμές. Πέρα από εκατοντάδες τανκς βρετανικής, γερμανικής και πολωνικής κατασκευής, πολλά από τα οποία είναι πιο προηγμένα από τα ρωσικά, και οχήματα μάχης με πυραύλους και πυροβόλα από τη Γαλλία, τη Γερμανία, τη Σουηδία και τις ΗΠΑ, οι Ουκρανοί διαθέτουν επίσης προηγμένο εξοπλισμό εκκαθάρισης ναρκοπεδίων, καθώς και τεθωρακισμένα οχήματα μηχανικού.
Επιπλέον, το ΝΑΤΟ έχει εκπαιδεύσει δεκάδες χιλιάδες νέους Ουκρανούς στη χρήση αυτών των όπλων και το Κίεβο τους έχει οργανώσει σε περίπου 20 νέες ταξιαρχίες, οι οποίες επιβλέπονται από δύο νέα αρχηγεία. Οι Ουκρανοί κατάφεραν να κρατήσουν αυτές τις βαριές ταξιαρχίες στην εφεδρεία, συγκρατώντας συγχρόνως τους Ρώσους, ακόμη και όταν οι μάχες στο Μπαχμούτ κλιμακώθηκαν.
Το πρόβλημα για τους Ουκρανούς είναι ότι μια επίθεση διάρρηξης –και η εκμετάλλευση του ρήγματος, μόλις προκληθεί– πρακτικά ισοδυναμεί με αυτοκτονία χωρίς μαζικά πυρά πυροβολικού και ισχυρή αεράμυνα. «Τα μεγάλα πυροβόλα πρέπει να σφυροκοπούν τα αμυνόμενα εχθρικά στρατεύματα και τους πυροβολητές τους για να κρατούν τα κεφάλια τους χαμηλά και να προσφέρουν στους επιτιθέμενους μηχανικούς χρόνο να εργαστούν. Οι πύραυλοι εδάφους-αέρος χρειάζονται για να αποκρούουν τα ελικόπτερα και τα πολεμικά αεροπλάνα που στέλνει ο εχθρός για να πλήξουν τις δυνάμεις που επιτίθενται» εξηγεί ο Ντέιβιντ Αξ. «Εάν η ουκρανική επίθεση ξεκινήσει με ανεπαρκή αεράμυνα και περιορισμένα αποθέματα οβίδων, οι πιθανότητες επιτυχίας της μειώνονται. Πολύ» επισημαίνει.
Το πρόβλημα με τα πυρομαχικά άρχισε να διαφαίνεται πριν από πολλού μήνες. Οταν η Ρωσία εισέβαλε στην Ουκρανία, πέρυσι τον Φεβρουάριο, οι ένοπλες δυνάμεις του Κιέβου εξακολουθούσαν να χειρίζονται ως επί το πλείστον πρώην σοβιετικό εξοπλισμό. Ομως τα εργοστάσια που κατασκευάζουν πυραύλους και οβίδες για σοβιετικού σχεδιασμού όπλα βρίσκονται στη Ρωσία.
Ταυτόχρονα, οι μάχες ήταν πιο σφοδρές από ό,τι περίμεναν οι περισσότεροι αναλυτές, με το ουκρανικό πυροβολικό να εκτοξεύει έως και 8.000 οβίδες σε καθημερινή βάση, για περισσότερο από ένα χρόνο. Στο ίδιο χρονικό διάστημα, η ουκρανική αεράμυνα εκτόξευε δεκάδες από τους καλύτερους πυραύλους της, επίσης καθημερινώς.
«Κάθε σοβιετικής κατασκευής βλήμα και πύραυλος που εκτόξευαν οι Ουκρανοί ήταν ένα βλήμα και ένας πύραυλος που δεν θα μπορούσαν να αντικαταστήσουν εύκολα» αναφέρει σχετικά ο βρετανός δημοσιογράφος στο ρεπορτάζ του.
Φυσικά, οι Ουκρανοί στράφηκαν στους Δυτικούς συμμάχους τους, οι οποίοι άρχισαν να τους προμηθεύουν με Δυτικής κατασκευής πυροβόλα και εκτοξευτήρες, καθώς και με τα κατάλληλα βλήματα και πυραύλους. Ωστόσο, ενώ τα πυροβόλα και οι εκτοξευτήρες έχουν κυκλοφορήσει ευρέως, εδώ και αρκετό καιρό υπάρχει έλλειψη πυρομαχικών. Επικαλούμενος τα απόρρητα αμερικανικά έγγραφα που διέρρευσαν πρόσφατα, ο Ντέιβιντ Αξ θυμίζει πως αν δεν αλλάξει ο ρυθμός εφοδιασμού των Ουκρανών, οι μεσαίου και μεγάλου βεληνεκούς αεράμυνές τους θα ξεμείνουν από πυραύλους τον Απρίλιο και τον Μάιο αντίστοιχα.
Τον προηγούμενο μήνα ο ουκρανός υπουργός Αμυνας Ολέξι Ρέσνικοφ είπε ότι οι ουκρανικές δυνάμεις χρειάζονται «πυρομαχικά, πυρομαχικά και ακόμη περισσότερα πυρομαχικά», περιλαμβανομένου ενός εκατομμυρίου βλημάτων πυροβολικού 155 χιλιοστών για όπλα τύπου ΝΑΤΟ, προκειμένου να είναι επιτυχής η επερχόμενη ουκρανική αντεπίθεση. Πάρα πολλά από τα 1,5 εκατ. βλήματα 155 χιλιοστών που έχουν λάβει οι Ουκρανοί μόνο από τις ΗΠΑ έχουν ήδη εκτοξευθεί.
Περισσότερα πυρομαχικά πρόκειται να αποσταλούν στην Ουκρανία, περιλαμβανομένου ενός απροσδιόριστου αριθμού πρόσθετων οβίδων που υποσχέθηκε η κυβέρνηση Μπάιντεν στις 19 Απριλίου. Δύο ημέρες αργότερα, ο υπουργός Αμυνας των ΗΠΑ Λόιντ Οστιν είπε στους δημοσιογράφους ότι οι ΗΠΑ και άλλοι σύμμαχοι θα συνεχίσουν να ενισχύουν την ουκρανική αεράμυνα και να αποστέλλουν τα απαραίτητα πυρομαχικά στη χώρα. Το ζήτημα, όμως, είναι ότι ενδέχεται να χρειαστούν εβδομάδες για να φτάσει η στρατιωτική βοήθεια στην Ουκρανία, ενώ κάποια στιγμή οι Ουκρανοί θα πρέπει να εξαπολύσουν την αντεπίθεσή τους.
«Κάθε μέρα καθυστέρησης είναι άλλη μια μέρα που οι Ρώσοι έχουν στη διάθεσή τους για να σκάψουν βαθύτερα και να αυξήσουν τα δικά τους αποθέματα βλημάτων πυροβολικού. Ο Ζελένσκι, ο Ρέζνικοφ και οι διοικητές της πρώτης γραμμής καλούνται να λάβουν μια δύσκολη απόφαση συγχρονισμού. Πότε η λάσπη έχει θα στεγνώσει αρκετά και οι δυνάμεις του Κιέβου θα έχουν αρκετά πυρομαχικά για να επιτεθούν;» εξηγεί ο Ντέιβιντ Αξ.
Αν βιαστούν, οι Ουκρανοί ενδέχεται να κολλήσουν στη λάσπη και να πληγούν με καταιγιστικά πυρά του πυροβολικού και της πολεμικής αεροπορίας της Ρωσίας. Αν αργήσουν, οι ρωσικές οχυρώσεις ενδέχεται να έχουν καταστεί ακόμη πιο ισχυρές και επικίνδυνες σε σχέση με σήμερα.
«Αυτό που είναι ξεκάθαρο είναι ότι, εάν οι Δυτικοί θέλουμε να δούμε την Ουκρανία να κερδίζει και τον δολοφόνο Πούτιν να ταπεινώνεται, θα πρέπει να σκάψουμε ακόμα πιο βαθιά στα δικά μας αποθέματα. Οι Ουκρανοί πολεμούν όχι μόνο γενναία, αλλά και επιδέξια: για τη δημιουργία μιας ισχυρής στρατηγικής εφεδρείας και τη διατήρηση, συγχρόνως, μιας πρώτης γραμμής πολλών χιλιομέτρων υπό επίθεση, χρειάστηκαν κότσια και στρατηγική σκέψη. Ο Ζελένσκι και τα στρατεύματά του έχουν μια πραγματική ευκαιρία να απωθήσουν τους Ρώσους, εφόσον τους παράσχουμε τα πυρομαχικά που χρειάζονται το συντομότερο δυνατό».