Αυτό το φθινόπωρο και ο χειμώνας που έρχεται θα μείνουν στην Ιστορία. Η ελληνική οικονομία κάνει άλμα ανάπτυξης 7% (ίσως και 8%), αλλά με αυξήσεις στις τιμές που έχουν «γονατίσει» τους καταναλωτές. Οι «αριθμοί ευημερούν» αλλά τα νοικοκυριά ζορίζονται, πληρώντας πανάκριβα την βενζίνη, το πετρέλαιο θέρμανσης, το φυσικό αέριο και το ρεύμα, μαζί με τσουχτερές ανατιμήσεις σε πολλά βασικά καταναλωτικά αγαθά στα ράφια των καταστημάτων.
Πράγματι, ο νέος προϋπολογισμός που κατατέθηκε στη Βουλή προβλέπει ανάπτυξη 6,9% για το 2021. Ωστόσο, πολλοί εκτιμούν ότι η τελική επίδοση θα είναι εντυπωσιακά υψηλότερη. Ηδη, ξένοι χρηματοοικονομικοί οίκοι και έγκυροι οικονομικοί παράγοντες, αξιολογώντας τα νεότερα στοιχεία από την πορεία της οικονομίας, προεξοφλούν «το θαύμα του 8%» που μπορεί να κάνει φέτος η Ελλάδα, καταρρίπτοντας κάθε προηγούμενο ρεκόρ και υπερβαίνοντας κατά πολύ τις επιδόσεις των εταίρων της στην ευρωζώνη. Αυστηρή προϋπόθεση για κάτι τέτοιο: να μην επιβληθεί, λόγω του τέταρτου κύματος της πανδημίας, ένα νέο lockdown. Το ενδεχόμενο αυτό δεν βρίσκεται στις κυβερνητικές προθέσεις, τις οποίες κατ επανάληψη έχει προδιαγράψει ο Πρωθυπουργός. Ποιος, όμως, μπορεί να βάλει «το χέρι του στη φωτιά», όταν η Αυστρία αποφάσισε να ξανακλείσει την οικονομία της μπροστά στη νέα αναζωπύρωσης της υγειονομικής καταιγίδας και η Γερμανία ξανασκέφτεται καθολικούς περιορισμούς;
Τη χρονιά, λοιπόν, που οι Ελληνες αναδεικνύονται πρωταθλητές ανάπτυξης στη ζώνη του ευρώ, βρίσκονται αντιμέτωποι με ένα, επίσης, σπάνιο φαινόμενο ανατιμήσεων που πλήττει το πορτοφόλι τους. Και έτσι, πριν καλά καλά νιώσουν στην καθημερινότητά τους τα οφέλη από την πολλά υποσχόμενη ανάπτυξη, αντιλαμβάνονται να υποβαθμίζεται συνολικά η οικονομική κατάστασή τους από την καταιγίδα της ακρίβειας που έχει φέρει η πανδημία.
Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία, η μέση τιμή της αμόλυβδης στα πρατήρια υγρών καυσίμων έχει εκτιναχθεί στα 1,768 ευρώ το λίτρο από 1,437 ευρώ στις αρχές του έτους (αύξηση 23%). Ακόμη χειρότερη είναι η κατάσταση στα νησιά, όπου η τιμή της υπερβαίνει τα 2 ευρώ. Το πετρέλαιο θέρμανσης πωλείται πλέον στα 1,167 ευρώ το λίτρο έναντι 0,854 ευρώ στις αρχές του έτους και 0,794 ευρώ τον περσινό Νοέμβριο. Αλλά και η τιμή στο πετρέλαιο κίνησης έχει αυξηθεί κατά σχεδόν 30% από τις αρχές του έτους, στα 1,513 ευρώ το λίτρο. Φωτιά έχουν πάρει και οι τιμές στο ρεύμα και στο φυσικό αέριο με την τιμή χονδρικής του πρώτου να κινείται στα 276,47 ευρώ τη μεγαβατώρα και του δεύτερου να οδεύει προς τα 100 ευρώ σε αυτή την τρελή κούρσα τιμών που έχει ξεκινήσει από τον Σεπτέμβριο.
Οπως τονίζει ο πρόεδρος του Εμπορικού Βιομηχανικού Επιμελητηρίου Πειραιά και του Περιφερειακού Επιμελητηριακού Συμβουλίου Αττικής ( ΕΒΕΠ και ΠΕΣΑ) Βασίλης Κορκίδης, η πληθωριστική έκρηξη προκαλεί προβληματισμό στην αγορά καθώς δημιουργεί αβεβαιότητα σχετικά με το κόστος των εισαγόμενων εμπορευμάτων. Οι αυξήσεις στις τιμές χονδρικής κυμαίνονται στο 16% για μεταλλικά προϊόντα, στο 14% για ηλεκτρονικά και ηλεκτρικά είδη, στο 10% για βιομηχανικά, στο 7% για κλωστοϋφαντουργικά, 6% στα πλαστικά, 4% στα προϊόντα ξύλου και 2% στα φαρμακευτικά είδη. Σε ό,τι αφορά τα τρόφιμα, οι μεγαλύτερες αυξήσεις στις λιανικές τιμές πώλησης που πληρώνουν οι καταναλωτές αφορούν στο κρέας ( 13-18%), στα όσπρια 8%, στα νωπά ψάρια 7%, στη ζάχαρη και στα γάλατα 6%, σε τυριά και λάδια 3%.
Καθησυχαστικός, πάντως, είναι ο κ. Κορκίδης σε ό,τι αφορά τους φόβους για μισογεμάτα ράφια στην αγορά των Χριστουγέννων λόγω μεγάλων αναταράξεων που προκαλεί η πανδημία στην παγκόσμια εφοδιαστική αλυσίδα. Οπως εξηγεί, «ο κίνδυνος φαίνεται να απομακρύνεται αλλά η αγωνία παραμένει για να διαπιστωθεί στην πράξη, εάν τελικά τα αποθέματα θα αποδειχθούν επαρκή στη φετινή ζήτηση από τώρα έως και τις γιορτές».
…στη βαρυχειμωνιά της ακρίβειας
Η κυβέρνηση επιχειρεί με την αύξηση του επιδόματος θέρμανσης και με επιδοτήσεις στο ρεύμα και στο φυσικό αέριο να περιορίσει τις συνέπειες για τα νοικοκυριά, αλλά η αλήθεια είναι ότι τα πυροσβεστικά μέτρα που ανακοινώνει δεν αντισταθμίζουν το σύνολο των αυξήσεων ούτε καλύπτουν όλα τα νοικοκυριά. Και επίσης, μπορεί τον Οκτώβριο ο πληθωρισμός στη χώρα μας να έτρεχε με ρυθμό 2,8% (η τρίτη χαμηλότερη επίδοση) έναντι 4,1% που ήταν ο μέσος όρος στην ευρωζώνη, αλλά τράπεζες και διεθνείς οργανισμοί προβλέπουν αύξηση του στο 4,5% τους επόμενους μήνες.
Τα δύο στρατόπεδα στην ΕΚΤ
Το μήνυμα από τις εξελίξεις αυτές είναι ότι το κύμα της ακρίβειας θα συνεχιστεί τους επόμενους μήνες, καθ’ όλη τη διάρκεια του χειμώνα. Θα τελειώσει εκεί; Στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα χαρακτηρίζουν το φαινόμενο παροδικό και πιστεύουν ότι μέσα στο πρώτο εξάμηνο του 2022 θα έχει ξεκινήσει η αποκλιμάκωση των πληθωριστικών αυξήσεων που έφερε η πανδημία. Για αυτό και η επικεφαλής της ΕΚΤ Κριστίν Λαγκάρντ επαναλαμβάνει σταθερά το τελευταίο διάστημα ότι δεν πρόκειται να αυξήσει τα επιτόκια, ούτε να «σφίξει» τη νομισματική πολιτική παρά τις ισχυρές πιέσεις που δέχεται από τα «γεράκια» των βόρειων κρατών της ευρωζώνης με επικεφαλής τους Γερμανούς.
Είναι γνωστό ότι η Γερμανία – χώρα κατεξοχήν καταθετών – ποτέ δεν είδε με καλό μάτι την πολιτική των πολύ χαμηλών επιτοκίων και των εκτεταμένων αγορών κρατικών ομολόγων που εφάρμοσε η ΕΚΤ για να αντιμετωπίσει την κρίση του ευρώ και η οποία συνεχίζεται και σήμερα λόγω της πανδημίας. Οι Γερμανοί και οι άλλοι βόρειοι σύμμαχοί τους πιέζουν για την αύξηση των επιτοκίων του ευρώ, πολύ περισσότερο σήμερα, προβάλλοντας τον κίνδυνο αναζωπύρωσης του πληθωρισμού. Ωστόσο, την πλειοψηφία στην ΕΚΤ διατηρούν τα «περιστέρια» – κυρίως οι Νότιοι – που θεωρούν ότι οποιαδήποτε αύξηση των επιτοκίων σήμερα θα έπληττε ανεπανόρθωτα την ανάπτυξη που δείχνει να έχει επιστρέψει δυναμικά στην Ευρώπη. Ολα όμως θα κριθούν από την πορεία του πληθωρισμού το πρώτο εξάμηνο του 2022.
Αν επιβεβαιωθούν οι εκτιμήσεις της ΕΚΤ καλώς. Η Ευρώπη θα έχει περάσει από τις Συμπληγάδες του πληθωρισμού με τις λιγότερες δυνατές επιπτώσεις για την ανάπτυξη που θα εξακολουθήσει να είναι ισχυρή. Αν συμβεί το αντίθετο και υπερισχύσουν οι δυνάμεις της λιτότητας το μέλλον προδιαγράφεται γκρίζο.