Μπορεί στην Ελλάδα όλα τα φώτα να έχουν πέσει πάνω στον Αλμπερτ Μπουρλά, τον έλληνα επικεφαλής της Pfizer, αλλά τα εύσημα για δημιουργία του εμβολίου ανήκουν και στην γερμανική εταιρεία ΒιοΝΤech με την οποία συνεργάστηκε για αυτό τον σκοπό ο αμερικανικός φαρμακευτικός κολοσσός.
Συνιδρυτής και επικεφαλής της ΒιοΝΤech, ο 55χρονος Ουγκούρ Σαχίν η οικογένεια του οποίου έφυγε από την Τουρκία και εγκαταστάθηκε στην Γερμανία όταν ο ίδιος ήταν τεσσάρων ετών, εξηγεί, σε συνέντευξη του στον Guardian, γιατί είναι βέβαιος ότι το εμβόλιο αυτό «μπορεί να κτυπήσει τον ιό κατακέφαλα» και να συμβάλει αποφασιστικά στην εξουδετέρωση της πανδημίας.
Οπως έχει ήδη γράψει το Protagon ο Σαχίν σπούδασε ιατρική στο πανεπιστήμιο της Κολονίας και έγινε καθηγητής Ογκολογίας. Στο πανεπιστήμιο γνωρίστηκε με την επίσης καθηγήτρια Ογκολογίας Εζλέμ Τουρετσί, κόρη τούρκου γιατρού που είχε μεταναστεύσει στην Γερμανία από την Κωνσταντινούπολη. Κοινή καταγωγή, κοινό επάγγελμα αλλά και κοινή επιθυμία για πλήρη αφοσίωση στην αντικαρκινική έρευνα ένωσε τους δύο επιστήμονες. Η Τουρετσί έχει αποκαλύψει ότι ακόμη και την ημέρα του γάμου τους την πέρασαν ασχολούμενοι με μια ερευνητική εργασία που έκαναν εκείνη την περίοδο.
Πολύ γρήγορα το ζευγάρι αποφάσισε να συνδυάσει την ερευνητική του δράση με την επιχειρηματική ιδρύοντας εταιρείες με αντικείμενο την ανάπτυξη νέων θεραπειών κατά του καρκίνου. Ανάμεσα σε αυτές ήταν και η ΒιοΝΤech η οποία ιδρύθηκε το 2008 και είχε στόχο την ανάπτυξη εργαλείων ανοσοθεραπείας για τον καρκίνο.
Όταν ξέσπασε η επιδημία ο Σαχίν πίστεψε ότι η εταιρεία είχε το υπόβαθρο για να προσπαθήσει να βρει μια λύση για τον κορονοϊό και έδωσε εντολή 500 από τους περίπου 1.300 εργαζομένους της να ασχοληθούν με την ανάπτυξη ενός εμβολίου. Παράλληλα ήρθε σε συμφωνία με την Pfizer για να συνεργαστούν αξιοποιώντας την εμπειρία και τεχνογνωσία της αμερικανικής εταιρείας στο συγκεκριμένο πεδίο.
Το εμβόλιο, η ανακοίνωση και οι… άδειοι δρόμοι
«Αν το ερώτημα είναι αν μπορούμε να σταματήσουμε την πανδημία με αυτό το εμβόλιο τότε η απάντηση μου είναι: ναι, επειδή πιστεύω ότι ακόμη και αν το εμβόλιο προστατεύει μόνο τις συμπτωματικές λοιμώξεις οι θετικές επιπτώσεις στην πανδημία θα είναι τεράστιες» υποστηρίζει στη συνέντευξη του ο Σαχίν που ομολογεί ότι, μέχρι να ανακοινωθούν τα αποτελέσματα των κλινικών δοκιμών, δεν ήταν σίγουρος για το αν τελικά το εμβόλιο θα προκαλεί μια επαρκώς ισχυρή αντίδραση του ανοσοποιητικού συστήματος απέναντι στον κορονοϊό.
«Ήταν πιθανό το εμβόλιο να μην καταφέρνει να εξουδετερώνει τον ιό και αυτός να συνεχίζει να χτυπά τους ανθρώπους. Γνωρίζουμε τώρα ότι το εμβόλιο μπορεί να νικήσει τον ιό» αναφέρει ο επικεφαλής της ΒιοΝΤech που μιλά για την συνεργασία με την Pfizer. «Η εμπειρία της Pfizer στην μαζική παραγωγή εμβολίων και η γρήγορη ανταπόκριση από τις αρμόδιες υπηρεσίες εγκρίσεων βοήθησαν ώστε η διαδικασία ανάπτυξης του εμβολίου να επιταχυνθεί πολύ και έτσι να είναι έτοιμο σε διάστημα μόλις δέκα μηνών, ενώ υπό άλλες συνθήκες θα χρειάζονταν μερικά χρόνια. Δεν υπήρχε πρακτικά καθόλου χρόνος για χάσιμο. Σκεφτείτε να θέλετε να πάτε από την μια άκρη του Λονδίνου στην άλλη και υπάρχει μποτιλιάρισμα σε όλους τους δρόμους. Θα χρειαστούν πολλές ώρες για να καταφέρεις να φτάσεις στον προορισμό σου. Για την δημιουργία του εμβολίου μας οι δρόμοι άδειασαν» λέει ο Σαχίν και περιγράφει τον τρόπο λειτουργίας του εμβολίου:
«Το εμβόλιο παρεμποδίζει τον κορονοϊό να αποκτήσει πρόσβαση στα κύτταρα μας. Αλλά ακόμη και αν ο ιός καταφέρει να βρει τρόπο να διεισδύσει τότε αναλαμβάνουν τα T-κύτταρα που επιτίθενται στον ιό και τον εξοντώνουν χτυπώντας τον κατακέφαλα. Γνωρίζουμε ότι ο ιός δεν μπορεί να αμυνθεί σε αυτές τις δύο ενέργειες και προσπαθούμε να εκπαιδεύσουμε το ανοσοποιητικό μας σύστημα για να μάθει να τις εκτελεί τέλεια»
Η δραστικότητα και ο Τραμπ
«Κρίσιμα ερωτήματα για την δραστικότητα του εμβολίου θα απαντηθούν τις επόμενες εβδομάδες ή και μήνες ώστε να γνωρίζουμε αν μπορεί να εμποδίσει εκτός από τις συμπτωματικές και τις ασυμπτωματικές λοιμώξεις. Εκτιμώ πάντως ότι αυτό θα το μάθουμε με απόλυτη ασφάλεια σε περίπου ένα χρόνο. Όμως τα επίπεδα προστασίας που προσφέρει το εμβόλιο σε διαφορετικές ομάδες πληθυσμού θα τα γνωρίζουμε σε περίπου τρεις εβδομάδες. Επίσης, προς το παρόν δεν υπάρχουν σαφή στοιχεία για το αν το εμβόλιο λειτουργεί με τον ίδιο τρόπο σε όλους ή αν υπάρχουν διαφορές σε άτομα διαφορετικών εθνοτήτων.
»Ευελπιστούμε ότι η λήψη του εμβολίου σε δύο δόσεις, με διαφορά τριών εβδομάδων η μια από την άλλη, θα προσφέρει ανοσία για τουλάχιστον 12 μήνες. Προς το παρόν έχουμε μόνο έμμεσα στοιχεία για αυτό το ζήτημα. Μελέτες σε ασθενείς με Covid-19 έχουν δείξει ότι εκείνοι που έχουν ισχυρή ανοσοποιητική αντίδραση διατηρούν αυτή την αντίδραση για διάστημα έξι μηνών. Θεωρώ ότι το εμβόλιο θα μας προστατεύει για τουλάχιστον ένα έτος. Δεν μπορώ να αποκλείσω την πιθανότητα να χρειάζεται ετήσιος εμβολιασμός για την αντιμετώπιση του κορονοϊού» δηλώνει ο Σαχίν που δίνει και εξηγήσεις για τις αντιδράσεις που υπήρξαν ως προς την ημερομηνία της ανακοίνωσης των αποτελεσμάτων των δοκιμών.
Ο Ντόναλντ Τραμπ κατηγόρησε τις δύο εταιρείες ότι προχώρησαν στις ανακοινώσεις τους λίγα 24ωρα μετά τις αμερικανικές εκλογές ενώ τα γνώριζαν νωρίτερα ώστε να μην υπάρξει πιθανότητα η είδηση για την δημιουργία του εμβολίου να δώσει εκλογικά οφέλη στον ίδιο. «Δεν είχαν το θάρρος να το ανακοινώσουν νωρίτερα» είχε δηλώσει ο απερχόμενος πρόεδρος των ΗΠΑ.
Η απάντηση του Σαχίν:
«Εγώ πληροφορήθηκα τα αποτελέσματα των δοκιμών από τον Αλμπερτ Μπουρλά το βράδυ της Κυριακής (8 Νοεμβρίου) ο οποίος τα είχε μάθει τρία λεπτά πριν μου τηλεφωνήσει από την ανεξάρτητη επιτροπή που παρακολουθούσε τις δοκιμές. Αυτή ήταν η στιγμή της αλήθειας όπου ένα μεγάλο βάρος έφυγε από πάνω μας. Η φαρμακευτική έρευνα δεν πρέπει ποτέ να γίνεται αντικείμενο πολιτικής εκμετάλλευσης. Είναι ζήτημα ακεραιότητας. Το να κρατάς κρυφές τέτοιες πληροφορίες είναι κάτι ανήθικο. Αυτό που είναι σημαντικό για εμάς είναι η δημιουργία του εμβολίου και δεν παίζουμε κανένα πολιτικό παιχνίδι».
Οι μετοχές και το ποδήλατο
Με βάση την σημερινή τιμή των μετοχών της ΒιοΝΤech η περιουσία του ζευγαριού Σαχίν-Τουρετσί αγγίζει τα 22 δισ. δολάρια. «Αυτά τα ποσά είναι προς το παρόν για εμάς απλά κάποια νούμερα πάνω σε ένα κομμάτι χαρτί. Θα έρθει κάποια στιγμή που θα κάτσουμε να σκεφτούμε τι μπορούμε να κάνουμε με αυτά τα χρήματα. Συνήθως εκείνοι που έχουν ήδη δημιουργήσει κάτι νέο ενδιαφέρονται στο επόμενο βήμα τους να κάνουν το ίδιο, να δημιουργήσουν δηλαδή ξανά κάτι καινούργιο. Θα πρέπει να σκεφτούμε αν αυτό το καινούργιο θα έχει την μορφή ενός ιδρύματος ή ενός νέου ερευνητικού προγράμματος» δηλώνει ο Σαχίν που απαντά και στο ερώτημα αν έχει κάποιο χόμπι ή υπάρχει κάτι άλλο εκτός της δουλειάς του που θα ήθελε να αφιερώσει σε αυτό περισσότερο χρόνο όταν το εμβόλιο κυκλοφορήσει στην αγορά.
«Είμαστε αφοσιωμένοι επιστήμονες. Αγαπάμε την δουλειά μας και θέλουμε να μιλάμε συνεχώς για αυτή. Η δουλειά μας δεν μας προκαλεί κανένα άγχος και δεν υπάρχει κάτι που θα θέλαμε να κάνουμε για να ξεφύγουμε από αυτή, έστω και για λίγο. Επίσης δεν πρόκειται να αλλάξω τις συνήθειες μου. Θα συνεχίσω να χρησιμοποιώ το ποδήλατο στις καθημερινές μου μετακινήσεις όπως το κάνω εδώ και 15 χρόνια» λέει για να αποκαλύψει στη συνέχεια πώς υποδέχτηκαν με την γυναίκα του, που είναι επιστημονική επικεφαλής της BioNTech, την είδηση για τα αποτελέσματα των δοκιμών. «Καθίσαμε, μιλήσαμε και φτιάξαμε τσάι. Η ανακούφιση που νιώσαμε ήταν ένα πολύ ευχάριστο συναίσθημα».