Ανοιχτά του Μεγάλου Κοραλλιογενή Υφάλου στα ανατολικά της Αυστραλίας ένα αρσενικό χταπόδι-κουβέρτα βάζει τα δυνατά του να εντυπωσιάσει με τα φαντασμαγορικά χρώματά του ένα θηλυκό, ώστε εκείνο να του επιτρέψει να το προσεγγίσει ερωτικά. Αυτό όμως το προαιώνιο τελετουργικό του ζευγαρώματος υπάρχει κίνδυνος να μην γίνει καν αντιληπτό από το θηλυκό. Ο λόγος δεν είναι άλλος από το… μέγεθος. Το αρσενικό είναι τόσο μικρό, που μόλις ξεπερνάει σε διαστάσεις το μάτι του θηλυκού!
Το είδος αυτό χταποδιού (Tremoctopus violaceus) είναι ένα από τα λίγα ζώα που η εξέλιξη αρσενικού και θηλυκού ακολούθησε δρόμους διαφορετικούς, καθηλώνοντας το πρώτο σε μέγεθος ψείρας.
Στη συγκεκριμένη περίπτωση, το αρσενικό είναι 72 φορές μικρότερο και πρέπει να κατέβει σε μεγάλα βάθη για να συναντήσει το αντικείμενο του πόθου του. Το θηλυκό, αν συγκατανεύσει, απλώνει το ειδικό για την αναπαραγωγή πλοκάμι του και αφού πάρει τη γενετική συμβολή του αρσενικού την αποθηκεύει και με τη βοήθεια των υπόλοιπων επτά πλοκαμιών του φεύγει μακριά, όπου αργότερα θα γονιμοποιήσει τα αυγά του μόνο του.
Ενα θηλυκό χταπόδι-κουβέρτα. Το αρσενικό μπορεί να είναι τόσο μικρό όσο το μάτι του (Jeff Rotman/Getty)
Οπως επισημαίνει η Κάθριν Χάρμον Κάρετζ στο nautil.us, τα περισσότερα ζώα για να αναπαραχθούν χρειάζεται να έρθουν σε φυσική επαφή μεταξύ τους. Και το να έχουν παρόμοιες διαστάσεις τα δύο φύλα, διευκολύνει στην πλειονότητα των περιπτώσεων την υπόθεση της αναπαραγωγής. Αυτό γίνεται για λόγους φυσικής μέριμνας, καθώς επίσης και για λόγους ασφαλείας (όπως θα δούμε αμέσως παρακάτω). Για ορισμένες όμως σκοτεινές -και αδιευκρίνιστες για τους πολλούς- περιπτώσεις, αρσενικά και θηλυκά έχουν αναπτυχθεί σε δύο εντελώς διαφορετικές κλίμακες, με ό,τι κάτι τέτοιο μπορεί να συνεπάγεται.
Ενα ακόμα παράδειγμα αυτού του αλλόκοτου φαινομένου είναι οι αρσενικές αράχνες-τίγρεις (Nephila plumipes). Η διαφορά είναι πως τα θηλυκά δεν είναι μόνο τεράστια αλλά συχνά καταβροχθίζουν ζωντανά τα αβοήθητα αρσενικά, μόλις εκείνα τα γονιμοποιήσουν. Αν κάτι συγκρατεί τα θηλυκά από το να δώσουν ένα τέτοιο φριχτό τέλος στην ερωτική συνεύρεση, είναι ότι συχνά τα αρσενικά είναι τόσο μικρά και καχεκτικά ώστε εκείνα δεν μπαίνουν καν στον κόπο να τα φάνε επειδή τα θρεπτικά στοιχεία ενός τέτοιου γεύματος, όπως όλοι καταλαβαίνουν, είναι μηδαμινά!
Στην περίπτωση του θαλάσσιου δαίμονα πάλι, ενός είδους βατραχόψαρου (λοφίας ο αλιεύς), το αρσενικό που είναι μόλις το 1/64 του θηλυκού δεν έχει κατορθώσει καν να εξελιχθεί και να σχηματιστεί πλήρως. Αξιοποιεί όμως τα φοβερά σαγόνια του -τα οποία είναι εξαιρετικά ανεπτυγμένα- για να προσκολληθεί στο υπογάστριο του θηλυκού, από το οποίο τρέφεται και σε αντάλλαγμα το προμηθεύει με σπέρμα την περίοδο της αναπαραγωγής. Ενα θηλυκό μπορεί να ταξιδεύει στα απρόσιτα βάθη των ωκεανών έχοντας ενσωματώσει αρκετά τέτοια αρσενικά «παράσιτα». Περιττό να τονίσουμε βέβαια πως κάθε ομοιότητα με τον κόσμο των ανθρώπων (δεν) είναι τυχαία.