Τις ημέρες που ο Αλέξης Τσίπρας βρισκόταν στην Κίνα και κοιτούσε αποσβολωμένος τα τεχνολογικά επιτεύγματα των Κινέζων και χαρακτήριζε τη χώρα «στην πρωτοπορία των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας, καθώς διαθέτει τόσο τις σπάνιες πρώτες ύλες (σημ: τον ήλιο και τον αέρα, δηλαδή;) αλλά και την επιστημονική τεχνογνωσία για την ανάπτυξή τους», στη Θεσσαλονίκη πραγματοποιούνταν το «NANOTECHNOLOGY 2016». Το 13ο Διεθνές Συνέδριο για τις Νανοεπιστήμες και τη Νανοτεχνολογία. Πρόκειται για ένα πολυγεγονός, που έχει βάλει και διατηρεί τη Θεσσαλονίκη στο επίκεντρο πρωτοποριακών επιστημονικών εξελίξεων.
Ελπίζουμε, τουλάχιστον, η υφυπουργός αρμόδια για τη Βιομηχανία, Θεοδώρα Τζάκρη, να του μεταφέρει το σύντομο διάλογο που είχε με εκπρόσωπο ιαπωνικού κολοσσού, τον οποίον ρώτησε τι τον έφερε στη Θεσσαλονίκη, πέρα από τον ήλιο και τη θάλασσα: «Ήρθαμε για να μεταφέρουμε τεχνολογία και συνεργασία από την Ελλάδα στις δικές μας επιχειρήσεις», ήταν η απάντησή του.
Χίλιοι επιστήμονες από 450 φορείς (εταιρίες καινοτομίας, ιδρύματα και Πανεπιστήμια από όλον τον κόσμο) συναντήθηκαν στο NANOTECHNOLOGY 2015. Πραγματοποιήθηκαν 200 συναντήσεις μεταξύ ερευνητών και επιχειρήσεων, 35 εκθέτες εξέθεσαν προϊόντα νανοτεχνολογίας, έγιναν 750 παρουσιάσεις ερευνητικών εργασιών, 13 εργαστήρια για εξειδικευμένα επιστημονικά θέματα, 6 παράλληλες δράσεις και 4 τμήματα θερινού σχολείου Νανοτεχνολογίας και Νανοεπιστημών. Μόνο από την Κορέα, ήρθαν 120 άτομα, από 28 ερευνητικά ιδρύματα. Επίσης, στη διοργάνωση φιλοξενήθηκε το φόρουμ συνεργασίας Ευρωπαϊκής Ένωσης – Ιαπωνίας.
Όχι, δεν είναι επιστημονική φαντασία αυτά που περιγράφω. Είναι η κατάσταση που έχει δημιουργήσει ο Στέλιος Λογοθετίδης, καθηγητής στο Φυσικό του ΑΠΘ, ένας από τους ανθρώπους – σημεία αναφοράς για τη Νανοτεχνολογία σε παγκόσμιο επίπεδο. Εγκαταστάθηκε στη Θεσσαλονίκη το 1989, το 1991 ίδρυσε το Εργαστήρι Νανοτεχνολογίας και το έχει φέρει, σήμερα, στην πρώτη τριάδα παγκοσμίως στα οργανικά ηλεκτρονικά. «Έχουμε ολοκληρωμένη τεχνολογία από κάτω προς τα πάνω στα Οργανικά Εκτυπωμένα Υλικά. Έχουμε προχωρήσει πολύ το κομμάτι της Νανοϊατρικής, και βρισκόμαστε στην κορυφή στη μετεωρολογική έρευνα», λέει ο κ. Λογοθετίδης στο protagon.
Την ώρα που ο Πρωθυπουργός επαινούσε τους Κινέζους για την πρωτοποριακή τους τεχνολογία στις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειες, στο φόρουμ της Θεσσαλονίκης βλέπαμε το εύκαμπτο οργανικό φωτοβολταϊκό, προϊόν συνεργασίας του Εργαστηρίου Νανοτεχνολογίας και του Κέντρου Οργανικών και Εκτυπωμένων Ηλεκτρονικών του ΑΠΘ με ένα δίκτυο συνεργαζόμενων εταιρειών πολύ υψηλής τεχνολογίας που έχει ιδρυθεί και λειτουργεί στη Θεσσαλονίκη, με πρωτοβουλία του κ. Λογοθετίδη. «Είναι η πρώτη φορά που παράγεται κάτι στον τόπο μας τα τελευταία χρόνια, αυτά της τεχνολογικής επανάστασης. Σήμερα η αγορά των Νανοτεχνολογιών παγκοσμίως είναι στα 2,5 τρισ. δολάρια και μέχρι το 2020 μπορεί να υπερβεί τα 5 τρισ. Αντιλαμβάνεστε τι χάνει ένα κράτος όταν δεν επενδύει συστηματικά σε αυτήν την έρευνα! Βρεθήκαμε να έχουμε τεχνολογία για πρώτη φορά στην Ελλάδα, μετά το μηχανισμό των Αντικυθήρων. Δεν είχαμε άλλη φορά κάθετη τεχνολογία. Αν δεν το αξιοποιήσουμε συστηματικά, δεν μπορούμε να περιμένουμε και πολλά για το μέλλον της χώρας, δεν υπάρχει αναπτυγμένη χώρα χωρίς initiative στην Νανοτεχνολογία. Η Θεσσαλονίκη έχει βάλει τη στάμπα της σε όλον τον κόσμο».
Πώς έγινε αυτό το θαύμα μέσα σε 25 χρόνια, από τη Θεσσαλονίκη και μάλιστα με όλες τις πιθανές αγκυλώσεις ενός εκπαιδευτικού ιδρύματος; Άνθρωποι που έχουν συνεργαστεί με τον κ. Λογοθετίδη κάνουν λόγο για τον άπλετο χώρο που αφήνει στους συνεργάτες του (φοιτητές, μεταπτυχιακούς, διδακτορικούς) για να αναπτυχθούν και να αναδειχθούν καθώς και για την προσοχή με την οποία τους περιβάλλει. Από τη δεκαετία του ’90, ήδη, ο κ. Λογοθετίδης ανοίχτηκε σε ιδρύματα και εταιρίες τόσο της Ελλάδας όσο και του εξωτερικού, με αποτέλεσμα να επιτύχει συνεργασίες, συμμετοχές σε προγράμματα και χρηματοδοτήσεις. «Καταφέραμε να αποκτήσουμε εξοπλισμό λόγω της συνεργασίας με εταιρίες όπως η ΕΚΟ, οι Χημικές Βιομηχανίες, η BIC, η Union Optic, η NETCOM και αργότερα με κολοσσούς όπως η SIEMENS, η AMCOR, η HORIBA».
Από πλευράς πολιτείας, ελληνικού κράτους, συνέβη το πρωτόγνωρο: κανείς να μην επέμβει, κανείς να μην χρηματοδοτήσει το Εργαστήρι, να μην έχει ούτε ένα άτομο προσωπικό. «Πρόσφατα βραβευτήκαμε γιατί το Εργαστήρι φέρνει τα περισσότερα χρήματα στο ΑΠΘ. Εδώ και χρόνια, φέρνουμε 3 εκατομμύρια ευρώ το χρόνο καθαρά, ενώ υπάρχει και ο πανάκριβος εξοπλισμός μας».
Στο NANOTECHNOLOGY 2016 αναρωτιόμασταν πολλοί «μα καλά, ο Τσίπρας δε θα έπρεπε να πάρει το Λογοθετίδη –και άλλους σαν το Λογοθετίδη- στην Κίνα;» Η απορία μας είναι ειλικρινής, δε θα έπρεπε αυτή η τεχνολογία να προωθηθεί επισήμως; Ο κ. Λογοθετίδης έχει μια απάντηση, κι όσο αφελής και να ακούγεται αυτή, είναι η μόνη λογική. «Δεν πιστεύουν οι ίδιοι οι Έλληνες ότι υπάρχει αυτή η τεχνολογία! Ότι είναι τόσο κάθετη, δημιουργείται και γεννιέται κι έρχονται τόσες χιλιάδες άνθρωποι κάθε χρόνο για να επισκεφτούν τα εργαστήρια, να ακούσουν, να υπογράψουν. Όλα γίνονται μέσα στην εβδομάδα του NANOTECHNOLOGY. Πιθανόν να μην τα μαθαίνουν αυτοί που πρέπει, ίσως οι σύμβουλοί τους να δίνουν προτεραιότητα σε άλλες πληροφορίες κι όχι σε εμάς…»
Το 2001 ιδρύθηκε στο Φυσικό του ΑΠΘ το πρώτο μεταπτυχιακό Νανοεπιστήμης – Νανοτεχνολογίας σε όλη την Ευρώπη, «δεν είμαι σίγουρος αν υπήρχε καν στην Αμερική, πρέπει να το ψάξω αυτό κάποια στιγμή», μας λέει ο κ. Λογοθετίδης. Από αυτό έχουν αποφοιτήσει περίπου 230 άτομα διαφόρων ειδικοτήτων, καθώς είναι διεπιστημονικό. Για παράδειγμα, έχουν αποφοιτήσει 40 γιατροί. Ήταν μια από τις παγκόσμιες πρωτιές μας αυτό. Δεν είναι μόνο ότι άνοιξε αυτό το μεταπτυχιακό, αλλά το ότι δημιούργησε μια σχολή από αποφοίτους με μάστερ και διδακτορικά. Μαζί με κάποια άλλα μεταπτυχιακά από το Μετσόβιο, έχουν βγει 500-600 εξειδικευμένοι καθηγητές. Είμαστε πολύ περήφανοι γι αυτό».
Αυτό το μεταπτυχιακό είναι η μοναδική ενίσχυση της πολιτείας προς το Εργαστήρι. «Χρηματοδοτήθηκε στα αρχικά του στάδια. Όλα τα υπόλοιπα έγιναν μέσα από ευρωπαϊκά προγράμματα, που μια ατυχία να συνέβαινε, δε θα μπορούσαν να συνεχίσουν».
Το μέλλον, λοιπόν, για την ανάπτυξη της τεχνολογικής έρευνας στη Θεσσαλονίκη προμηνύεται λαμπρό, έτσι; Λάθος! Ο κ. Λογοθετίδης έχει μια βαθιά ανησυχία, καθώς η παντελής αδιαφορία της πολιτείας έχει στρέψει το Εργαστήρι Νανοτεχνολογίας και το Κέντρο Οργανικών και Εκτυπωμένων Ηλεκτρονικών του ΑΠΘ να βασίζονται αποκλειστικά στον ίδιο. «Αν εγώ βγω στη σύνταξη αύριο – μεθαύριο, δεν ξέρω τι θα απογίνουν, διότι δεν ξέρω ποιος θα τα ενισχύσει…»
Η Νανοτεχνολογία πέρα από τις Επιστημονικές & Τεχνολογικές ανακαλύψεις και λύσεις που δίνει στα προβλήματα της Κοινωνίας, δημιουργεί με τα Προϊόντα και τις Υπηρεσίες της μια Αγορά (σε Ενέργεια, Φωτισμό, Ηλεκτρονικά, Πληροφορική & Επικοινωνίες, Ιατρική και Υγεία, Τρόφιμα & Γεωργία, Υλικά – Κατασκευές & Κτίρια, Τουρισμό & Πολιτισμό, Μεταφορές, Περιβάλλον, Εθνική Άμυνα και Ασφάλεια, κλπ), μεγαλύτερη από 2.5τρισ. € το 2015 (το 2020 θα υπερβεί τα 5τρισ. €), ενώ ήδη δημιούργησε περισσότερες από 400.000 νέες εταιρείες υψηλής τεχνολογίας σε όλη την Υδρόγειο (με ρυθμό 100.000 εταιρείες τον χρόνο) και πολλές δεκάδες εκατομμύρια νέες θέσεις εργασίας!