Η βασίλισσα Ελισάβετ ποζάρει χαμογελαστή δίπλα σε τέσσερις πρώην πρωθυπουργούς της. Από αριστερά: Ντέιβιντ Κάμερον, Τζον Μέιτζορ, Τόνι Μπλερ και Γκόρντον Μπράουν | Rota/ Anwar Hussein/Getty Images
Θέματα

Οι 14+1 πρωθυπουργοί της Ελισάβετ

Οι επτά δεκαετίες της 96χρονης βασίλισσας στον αγγλικό θρόνο άρχισαν με τον Γουίνστον Τσόρτσιλ και η Λιζ Τρας την οποία υποδέχτηκε σήμερα στο Μπαλμόραλ, είναι το 15ο πρόσωπο που περνάει το κατώφλι του αριθμού 10 της Ντάουνινγκ Στριτ
Protagon Team

H βασίλισσα Ελισάβετ Β’ παίζει έναν πολύ σημαντικό, συνταγματικό ρόλο στη μετάβαση της εξουσίας. Την Τρίτη, 6 Σεπτεμβρίου, υποδέχτηκε τη Λιζ Τρας στο κάστρο Μπαλμόραλ, στη Σκωτία για τον (τυπικό) ορισμό της στη θέση του πρωθυπουργού της Βρετανίας.

Η Λιζ Τρας είναι η 15η πρωθυπουργός που χρίζει η 96χρονη βασίλισσα. Πρώτος της πρωθυπουργός, αμέσως μετά τον θάνατο του πατέρα της, ήταν ο Γουίνστον Τσόρτσιλ με τον οποίο ανέπτυξε μία πολύ στοργική σχέση.

Κατά τη διάρκεια της 70χρονης βασιλείας της, είχε εβδομαδιαίες ακροάσεις με τους εκάστοτε πρωθυπουργούς της, όμως οι σχέσεις δεν ήταν πάντα οι καλύτερες, όπως αποκαλύπτουν αποσπάσματα που διαρρέουν, είτε σε βιογραφικά βιβλία, είτε σε ατυχήματα με ανοιχτά μικρόφωνα…

Αυτοί είναι οι 14 πρωθυπουργοί της πριν από την Λιζ Τρας…

1. Γουίνστον Τσόρτσιλ
Η τότε πριγκίπισσα Ελισάβετ χαιρετάει τον Τσόρτσιλ, σε εκδήλωση στο Λονδίνο, το 1950 | Keystone-France/Gamma-Keystone via Getty Images

Η Ελισάβετ έγινε βασίλισσα το 1952, σε ηλικία μόλις 25 ετών. Οταν κατέβηκε από το αεροπλάνο επιστρέφοντας από την Κένυα  μετά τον θάνατο του πατέρα της, ο Γουίνστον Τσόρτσιλ την περίμενε στο αεροδιάδρομο για να την υποδεχτεί. Σύμφωνα με ιστορικούς, ο Τσόρτσιλ – ο οποίος ήταν μεγάλος θαυμαστής του πατέρα της Ελισάβετ – πίστευε στην αρχή πως η νεαρή πριγκίπισσα ήταν πολύ άπειρη για τον ρόλο, στη συνέχεια όμως αναπτύχθηκε πολύ μεγάλη συμπάθεια του ενός για τον άλλον.

Ο Τσότρτσιλ κάποτε είχε σχολιάσει: «Αν όλοι οι άνθρωποι του κινηματογράφου στον κόσμο “όργωναν” την υφήλιο, δεν θα μπορούσαν να βρουν κάποιον τόσο ταιριαστό για τον συγκεκριμένο ρόλο». Η βασίλισσα του είχε στείλει χειρόγραφο γράμμα μετά την παραίτηση του, λέγοντας πόσο θα της λείψει και πως κανένας διάδοχος του «δεν θα μπορέσει πότε να πάρει τη θέση του πρώτου μου πρωθυπουργού».

2. Αντονι Ιντεν
Ο Αντονι Ιντεν συνοδεύει την Ελισάβετ στο Royal Opera House, στο Κόβεντ Γκάρντεν | PA Images via Getty Images

Στις πρώτες τους συναντήσεις το θέμα που κυριαρχούσε ήταν ο πιθανός γάμος της αδελφής της βασίλισσας, πριγκιπίσσας Μαργαρίτας, με τον σμηναγό Πίτερ Τάουνσεντ, ο οποίος ήταν χωρισμένος, γεγονός που περιέπλεκε τα πράγματα και θα έβαζε την κυβέρνηση σε μπελάδες. Στο τέλος, η πριγκιπίσσα Μαργαρίτα αποφάσισε να μην τον παντρευτεί. Ο Ιντεν ήταν επίσης ο πρωθυπουργός των Τόρις κατά τη διάρκεια της κρίσης στο Σουέζ, το 1956. Πολλοί αναρωτιόντουσαν εκείνη την περίοδο κατά πόσο αποκάλυπτε στη βασίλισσα τις προθέσεις του να ανακτήσει τη διώρυγα.

3. Χάρολντ Μακμίλαν
Η Ελισάβετ Β’ επισκέπτεται τον πρωθυπουργό Χάρολντ Μακμίλαν, καγκελάριο του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης, τον Νοέμβριο του 1960 (Terry Disney/Central Press/Getty Images)

Η βασίλισσα Ελισάβετ και ο τρίτος της πρωθυπουργός στην αρχή δεν τα βρήκαν. Oπως σημειώνει ένα κυβερνητικό blog, ο Μακμίλαν δεν ήταν σίγουρος αν η ετήσια πρωθυπουργική επίσκεψη στο Μπαλμόραλ ήταν κοινωνικό γεγονός με τις συζητήσεις για δουλειά να γίνονται στο περιθώριο ή μία σκωτσέζικη ορεινή εκδοχή των εβδομαδιαίων ακροάσεων στα Ανάκτορα του Μπάκιγχαμ. Ωστόσο, σύντομα οι δυο τους συντονίστηκαν «στο ίδιο μήκος κύματος» με την βασίλισσα να βασίζεται στις συμβουλές του.

4. Αλεκ Ντάγκλας Χιουμ
H βασίλισσα Ελισάβετ με τον Αλεκ Ντάγκλας Χιουμ (πίσω στο κέντρο), τον Ρόμπερτ Κένεντι (αριστερά), την Τζάκι Κένεντι και τον πρίγκιπα Φίλιππο (δεξιά), σε ομιλία της το 1965 | Keystone-FranceGamma-Rapho via Getty Images

Ο προκάτοχος του Αλεκ Ντάγκλας Χιουμ τον περιέγραψε στην βασίλισσα ως «σίδηρο βαμμένο σαν ξύλο». Ομως ο Ντάγκλας Χιουμ δεν χρειαζόταν συστάσεις. Ηταν πολύ καλός φίλος της μητέρας της Ελισάβετ και είχε γειτονικό κτήμα στην Σκωτία. Βοηθούσε επίσης την βασίλισσα να… δίνει ονόματα στα άλογα της.

5. Χάρολντ Γουίλσον
Η βασίλισσα με τον Χάρολντ Γουίλσον τον Ιούνιο του 1969 | Fox Photos/Hulton Archive/Getty Images

O  Γουίλσον ήταν ο πρώτος πρωθυπουργός της βασίλισσας από το Εργατικό Κόμμα. Στην αρχή φαινόταν πως ο Γουίλσον, ένας αρχηγός με σοσιαλιστικές τάσεις δεν θα είχε πολλά κοινά με τη βρετανική μοναρχία. Ομως οι δυο τους τα πήγαν περίφημα. Αλλωστε  ηλικιακά τους χώριζε μόνο μία δεκαετία.  Στο βιβλίο «Η Βασίλισσα Ελισάβετ Β’ και η Μοναρχία» ο συγγραφέας Μπεν Πίμπλοτ γράφει πως «ο Γουίλσον της συμπεριφερόταν – αναπάντεχα – σαν να ήταν ισότιμοι και της μιλούσε σαν να ήταν μέλος του υπουργικού συμβουλίου του.

6. Εντουαρντ Χιθ
Η βασίλισσα Ελισάβετ με τον Εντουαρντ Χιθ, τον Ιανουάριο του 1974 | Keystone/Hulton Archive/Getty Images

H σχέση της Ελισάβετ με τον Εντουάρντ Χιθ δεν ήταν ομαλή. O Χιθ έχει μείνει στην Ιστορία ως ο ηγέτης που έβαλε τη Βρετανία στην Ευρώπη, η βασίλισσα από την άλλη ήταν πολύ περήφανη με τον ρόλο της ως επικεφαλής της Κοινοπολιτείας. «Μολονότι ήταν σωστός στη συμπεριφορά του, η Ελισάβετ ποτέ δεν ένιωθε άνετα μαζί του» είχε πει ένας αυλικός στον βασιλικό βιογράφο Μπεν Πίμλοτ.

7. Τζέιμς Κάλαχαν
Δεκέμβριος, 1977. O Tζέιμς Κάλαχαν με την βασίλισσα Ελισάβετ κατά την άφιξη του στο Κάστρο του Γουίντσορ για γεύμα | David Ashdown/Keystone/Getty Images

Ο Τζέιμς Κάλαχαν, Εργατικός αλλά συμπαθών τον θρόνο, δημιούργησε μια καλή σχέση με τη βασίλισσα, η οποία όπως έλεγε «μπορούσε να δει την αστεία πλευρά της ζωής. Την θεωρούσε καλή ακροάτρια και οι συζητήσεις τους κάλυπταν μία ευρεία γκάμα θεμάτων, από πολιτικά και διεθνή μέχρι… κοινωνικά.

8. Μάργκαρετ Θάτσερ
Μάργκαρετ Θάτσερ και βασίλισσα Ελισάβετ σε συνέδριο της Κοινοπολιτείας στη Ζάμπια, το 1979 | Getty Images

H Mάργκαρετ Θάτσερ είχε πει πως η υποτιθέμενη παγωμάρα στις σχέσεις τους ήταν σεξιστική. «Πάντα θεωρούσα τη στάση της βασίλισσας απέναντι στο έργο της κυβέρνησης σωστή», έγραψε στα απομνημονεύματά της. «Φυσικά, οι συγκρούσεις μεταξύ “δύο ισχυρών γυναικών” είναι πολύ καλές για να μην τις κατασκευάσει κάποιος», σημείωσε με νόημα.

9. Τζον Μέιτζορ
Η Ελισάβετ απονέμει μετάλλιο στον Τζον Μέιτζορ, το 1999 | Corbis via Getty Images

Ο Τζον Μέιτζορ ήταν ο πρώτος πρωθυπουργός που ήταν νεότερος από την Ελισάβετ. Ηταν αρχηγός του Συντηρητικού Κόμματος το 1992, την «Φρικτή Χρονιά» της βασίλισσας. Ηταν εκείνος που ανακοίνωσε τον χωρισμό του πρίγκιπα Καρόλου με την Νταϊάνα. Επίσης, επέβλεψε την οικονομική συμφωνία που είχε ως αποτέλεσμα η βασίλισσα να πληρώνει φόρους. O ίδιος σε μία συνέντευξη του στο Sky News είχε αποκαλέσει τη βασίλισσα οξυδερκή και κάποια με την οποία οι πρωθυπουργοί μπορούσαν να μιλήσουν ανοιχτά.

10. Τόνι Μπλερ
Μια σπάνια ματιά στην ακρόαση της βασίλισσας με τον Τόνι Μπλερ, στο Μπάκιγχαμ, το 2001 | Tim Graham Picture Library/Getty Images

Ο επί 10 χρόνια πρωθυπουργός και πρόεδρος του Εργατικού Κόμματος, Τόνι Μπλερ, δεν είχε ιδιαιτέρως θερμές σχέσεις με τη βασίλισσα. Αλλωστε, θεωρούσε τον εαυτό του εκσυγχρονιστή -λέξη καραμέλα εκείνη την εποχή- ενώ η βασίλισσα αντιπροσώπευε τη σταθερότητα και τη συνοχή. Στο βιβλίο του «Ενα ταξίδι» περιγράφει την πρώτη του ακρόαση με την βασίλισσα, όπου πρόσεξε δύο πράγματα: «ήταν πολύ ντροπαλή, παράξενο για κάποια με την εμπειρία της και τη θέση της, και ταυτόχρονα ξεκάθαρη».

11.  Γκόρντον Μπράουν
Η Ελισάβετ αστειεύεται με τον Γκόρντον Μπράουν στα εγκαίνια του σιδηροδρομικού σταθμού St Pancras στο Λονδίνο, το 2007 | Kirsty Wigglesworth – PA Images/PA Images via Getty Images

O Γκόρντον Μπράουν περιέγραψε την πρώτη του ακρόαση με τη βασίλισσα λέγοντας πως είχαν «μία φιλική και επαγγελματική συζήτηση για τη δουλειά που είχαν να κάνουν». Ομως, το 2011, ο Μπράουν, μαζί με τον Τόνι Μπλερ, δεν ήταν καλεσμένοι στον γάμο του πρίγκιπα Γουίλιαμ με την Κέιτ Μίντλετον, μία παράλειψη που δεν πέρασε απαρατήρητη.

12. Ντέιβιντ Κάμερον
Δεκέμβριος, 2012. Η βασίλισσα στην πρωθυπουργική κατοικία στη Ντάουνινγκ Στριτ, με τον Ντέιβιντ Κάμερον, για να παρακολουθήσει την εβδομαδιαία συνάντηση του υπουργικού συμβουλίου | Samir Hussein/WireImage/Getty Images

H βασίλισσα τα πήγαινε καλά με τον Ντέιβιντ Κάμερον, ο οποίος εξάλλου ήταν και μακρινός της συγγενής. Παρ΄ όλα αυτά, εκείνος κατάφερε να αναστατώσει αρκετούς όταν αποκάλυψε μία προσωπική συνομιλία που είχαν σχετικά με το δημοψήφισμα ανεξαρτησίας της Σκωτίας του 2014. Σε ζωντανή τηλεοπτική εκπομπή, με ξεχασμένο το μικρόφωνο ανοιχτό, ακούστηκε να λέει στον δήμαρχο της Νέας Υόρκης Μάικ Μπλούμπεργκ: «Ο ορισμός της ανακούφισης είναι να είσαι ο πρωθυπουργός του Ηνωμένου Βασιλείου και να καλείς τη βασίλισσα να της πεις ότι όλα είναι εντάξει. Αυτό ήταν το κάτι άλλο. Γουργούρισε στην γραμμή».

13.  Τερέζα Μέι
Η Τερέζα Μέι με τη βασίλισσα, στη συνάντηση των ηγετών κυβερνήσεων της Κοινοπολιτείας, στο Λονδίνο το 2018 | Dominic Lipinski-WPA Pool/Getty Images

Η Τερέζα Μέι ήταν η δεύτερη γυναίκα πρωθυπουργός της βασίλισσας.  Σύμφωνα με τη Μέι, η βασίλισσα υποδέχεται όλους του πρωθυπουργούς της «με γοητεία και σεβασμό, και με μία εντυπωσιακή γνώση και κατανόηση των θεμάτων της ατζέντας».

14. Μπόρις Τζόνσον
Η βασίλισσα Ελισάβετ καλωσορίζει τον νέο πρόεδρο του Συντηρητικού Κόμματος στο Μπάκιγχαμ και του αναθέτει την ευθύνη να σχηματίσει κυβέρνηση | Victoria Jones – WPA Pool/Getty Images

Ο Μπόρις Τζόνσον -γνωστός ως πρωθυπουργός που σπάει νόρμες- έσπασε το βασιλικό πρωτόκολλο λίγα λεπτά αφότου ανακηρύχθηκε πρόεδρος του Συντηρητικού κόμματος, αποκαλύπτοντας τι του είπε η βασίλισσα στην ιδιωτική τους συνάντηση: «Δεν ξέρω γιατί κάποιος θα ήθελε τη δουλειά». Ο ίδιος παραδέχτηκε δημοσίως ότι απολογήθηκε στη βασίλισσα μετά τις αποκαλύψεις για τα πάρτι εν μέσω λοκντάουν και την παραμονή της κηδείας του συζύγου της, πρίγκιπα Φιλίππου.