To 1965, με μία επιχείρηση ενορχηστρωμένη από μυστικές υπηρεσίες, γράφτηκε ο επίλογος στη ζωή και στην πολιτική καριέρα του Μέχντι μπεν Μπάρκα, ενός μαροκινού εξορίστου, σοσιαλιστή, που ήθελε να απελευθερώσει την πατρίδα του από τη μοναρχία. Η Ιστορία κατέγραψε ότι στη συνωμοσία εις βάρος του 45χρονου πολιτικού είχαν διαπλακεί οι ενέργειες ή η απραξία τριών πλευρών τουλάχιστον: της μαροκινής, της αμερικανικής και της γαλλικής.
Τώρα ο Guardian αποκαλύπτει ότι το μυστήριο της περίπτωσης Μπάρκα δεν αφορούσε μόνο την εξαφάνισή του και τον θάνατό του αλλά και την πραγματική υπόστασή του ως πολιτικού προσώπου. Ναι, υπήρξε θύμα διεθνούς πλεκτάνης, όμως και ο ίδιος δεν ήταν αθώος αντιιμπεριαλιστής αλλά συνεργάτης των μυστικών υπηρεσιών της κομμουνιστικής Τσεχοσλοβακίας (SΤΒ). Πηγή των πιο φρέσκων πληροφοριών για αυτήν την ιστορική προσωπικότητα είναι ο ερευνητής Γιάν Κούρα που αναδίφησε τα σχετικά τσεχικά αρχεία στην Πράγα και αλίευσε λεπτομέρειες.
Ο άραβας εξόριστος προσεγγίστηκε από τους τσεχοσλοβάκους κατασκόπους το 1960, την εποχή… βρασμού του Ψυχρού Πολέμου. Του έγινε «τίμια» πρόταση, η συνεργασία τους να αποτιμάται σε χρήμα. Ετσι έλαβε το κωδικό όνομα «σεΐχης» και ανέλαβε δράση με τις ευλογίες του Συμφώνου της Βαρσοβίας (το θεωρητικώς ισοδύναμο με το ΝΑΤΟ σχήμα τού παραπετάσματος), το οποίο ενδιαφερόταν ιδιαιτέρως για διείσδυση στον αραβικό κόσμο εκείνη την εποχή – οι νασερικοί είχαν ήδη συνεργαστεί με τους Σοβιετικούς στην Αίγυπτο για την κατασκευή του φράγματος του Ασουάν.
Ο «σεΐχης» ταξίδεψε σαν συνεργάτης των τσεχοσλοβάκων κατασκόπων στην Ισημερινή Γουινέα, στο Ιράκ και στην Αίγυπτο, με σκοπό του να επηρεάσει τις καταστάσεις υπέρ της Σοβιετικής Ενωσης χρησιμοποιώντας τη φήμη του ως αντιιμπεριαλιστή και υπερασπιστή των δικαιωμάτων του Τρίτου Κόσμου.
Ωστόσο, η έρευνα στα αρχεία της Πράγας απέδειξε, λέει ο Κούρα, ότι υπήρξε καχυποψία από πλευράς εργοδοτών τού Μπάρκα για το άτομό του. Βρέθηκαν έγγραφα που πιστοποιούν τις σκιές, αφού σημειώνουν πως ο Μπάρκα διατηρούσε επαφές με τους Κινέζους του Μάο (εκείνο τον καιρό ήταν εχθροί των… αποσταλινοποιημένων «ρεβιζιονιστών» Σοβιετικών) και με έναν αμερικανό συνδικαλιστή που συνάντησε στο Παρίσι.
Οι Βρετανοί στο ρεπορτάζ τους έγραψαν ότι ο μαροκινός σοσιαλιστής μάλλον δεν ήταν αληθινός πράκτορας του παραπετάσματος, ρεαλιστής ήταν, αν έβρισκε κάτι θα τους το έλεγε, με μοναδικό σκοπό του να αρπάξει τον φάκελο με τα κόκκινα δολάρια – «έναν φάκελο που ποτέ δεν ήταν παραφουσκωμένος»… Εξάλλου ο ίδιος ήταν οξυδερκής και πολύ προσεχτικός, δεν άφηνε ίχνη. Και την ανατολική εκδοχή, της κατασκοπευτικής δράσης δηλαδή, ο γιος του Μπάρκα την αμφισβήτησε λέγοντας ότι τα έγγραφα της SΤΒ δεν αποκλείεται να παραποιήθηκαν.
Πάντως τα αρχεία φανερώνουν πτυχές της συνεργασίας του με τους Ανατολικούς στον τομέα της κατασκοπείας: ο Μπάρκα πήγε στην Τσεχοσλοβακία και εκπαιδεύτηκε από μυστικούς πράκτορες σε τεχνικές επικοινωνίας, κατασκοπείας και αντικατασκοπείας, αλλά και προσωπικής ασφαλείας και επιβίωσης. Πόσο τον βοήθησαν αυτά τα μαθήματα, τα τελευταία ιδίως, φάνηκε από το κακό του τέλος στο Παρίσι.
Βαρύ μενού
Στις 29 Οκτωβρίου 1965 ο Μπάρκα εξαφανίστηκε ενώ βρισκόταν σε ένα παριζιάνικο εστιατόριο. Πτώμα δεν βρέθηκε ποτέ, και υπάρχουν διάφορες εκδοχές για το πού κατέληξε, πώς και από ποιο δολοφονικό χέρι. Διαλέγει κανείς και παίρνει: διαλύθηκε σε οξύ, θάφτηκε στο δάσος, κλείστηκε μέχρι θανάτου σε κάποιο μπουντρούμι, «χτίστηκε» με τσιμέντο…
Οι πιθανολογήσεις είναι πιο εύστοχες όσον αφορά τους φονιάδες του: ήταν οι μαροκινοί μυστικοί πράκτορες, που πήραν και ένα χέρι βοηθείας από τους γάλλους συναδέλφους τους αλλά και από τη Μοσάντ ακόμη, που στήριξε κατ’ αυτόν τον τρόπο το καθεστώς του Μαρόκου σε μία εποχή που το καζάνι του αραβικού κόσμου κόχλαζε εναντίον του Ισραήλ. Και οι Αμερικανοί (η CIA) αποκλείεται να μη γνώριζαν τίποτε απ’ όλα αυτά…