Δεκατέσσερα χρόνια μετά τη «μαχαιριά» στην καρδιά της ελληνικής οικονομίας από τη Standard & Poor’s (S&P), η οποία άνοιξε τον χορό των υποβαθμίσεων των ελληνικών ομολόγων μέχρι να καταλήξουν στην κατηγορία Junk bonds, έφθασε η μέρα, ο ίδιος οίκος αξιολόγησης να δώσει και πάλι στην Ελλάδα την επενδυτική βαθμίδα, σημαίνοντας οριστικό τέλος στην περιπέτεια των μνημονίων.
Το Μέγαρο Μαξίμου, οι ξένες τράπεζες και οι αγορές πιστεύουν κατά 99% ότι η απόφαση έχει ληφθεί και θα ανακοινωθεί την Παρασκευή, παρά τα δυσμενή σενάρια για την παγκόσμια οικονομία που έχει φέρει ο πόλεμος στο Ισραήλ.
Τότε, στις αρχές Δεκεμβρίου του 2009, ο αμερικανικός οίκος είχε ανοίξει τον κύκλο της χρεοκοπίας, καθώς οδήγησε την Ελλάδα εκτός αγορών. Τέσσερις μήνες μετά, ο μόνος δρόμος ήταν η προσφυγή της φρέσκιας τότε κυβέρνησης του Γιώργου Παπανδρέου στο ΔΝΤ και στους εταίρους στην Ευρωπαϊκή Ενωση, οι οποίοι δεν ήταν προετοιμασμένοι για ένα τέτοιο ενδεχόμενο.
«Η υποβάθμιση αντανακλά την άποψή μας ότι τα μέτρα που ανακοίνωσαν πρόσφατα οι ελληνικές αρχές για τη μείωση του υψηλού δημοσιονομικού ελλείμματος είναι απίθανο από μόνα τους να οδηγήσουν σε μια βιώσιμη μείωση της επιβάρυνσης από το δημόσιο χρέος» ανέφερε στην έκθεσή του ο αναλυτής της Standard & Poor’s Μάρκο Μίρνσικ στις 16 Δεκεμβριου 2009.
Επιπλέον, προειδοποιούσε: «Πιστεύουμε ότι οι προσπάθειες της κυβέρνησης για την αναμόρφωση των δημόσιων οικονομικών αντιμετωπίζουν εγχώρια εμπόδια που ενδεχομένως να απαιτήσουν σημαντικές προσπάθειες για σειρά ετών προκειμένου να ξεπεραστούν».
Ετσι ξεκίνησε η τρικυμία… Η Ελλάδα έμεινε εκτός αγορών, ακολούθησε η προσφυγή στο ΔΝΤ και η σύσταση της τρόικας ΕΚΤ- ΕΕ – ΔΝΤ που ανέλαβαν την εξυπηρέτηση του ελληνικού δημόσιου χρέους μέχρι να γίνει το 2012 το «κούρεμα» και να μπούμε στο νεοσύστατο Ευρωπαικό Μηχανισμό Σταθερότητας (ESM).
Αντίστροφη μέτρηση
Την Παρασκευή, 20 του μηνός, κυβέρνηση και αγορές περιμένουν την αναβάθμιση της πιστοληπτικής ικανότητας της Ελλάδας στην επενδυτική βαθμίδα, μια απόφαση που θα δείξει το δρόμο και στους άλλους δύο οίκους από τους λεγόνενους «Τρεις Μεγάλους», τη Moody’s και τη Fitch. Οι αποφάσεις τους αποτελούν το κλειδί για την έλευση επενδυτικών κεφαλαίων στην Ελλάδα.
Ηδη από την Πέμπτη οι μεγάλες ξένες τράπεζες με πρώτη τη Citi, στις ενημερώσεις προς τους επενδυτές δίνουν μεγάλες πιθανότητες, σχεδόν προεξοφλούν, την αναβάθμιση της ελληνικής οικονομίας και από την S&P.
Το ουσιαστικό στοιχείο που σημειώνουν είναι οι επιδόσεις της ελληνικής οικονομίας. Δηλαδή ο υψηλός ρυθμός ανάπτυξης 2,3% εφέτος όταν η οικονομία της ευρωζώνης προβλέπεται να αναπτυχθεί μόλις κατά 0,8%, η επίτευξη πρωτογενούς πλεονάσματος 1,1% του ΑΕΠ εφέτος και η πρόβλεψη για 2,1% το 2023. Ολα αυτά τα στοιχεία σε συνδυασμό με τη σταθερή μείωση της ανεργίας δικαιολογούν την απόφαση να ανακτήσει η χώρα την επενδυτική βαθμίδα και από αυτόν τον οίκο, μετά την αναβάθμισή της από την DBRS στις αρχές Σεπτεμβρίου.
Οπως αναφέρει η Citi, ήδη ο S&P αξιολογεί την Ελλάδα με ΒΒ+ και σταθερό outlook, με τις εκτιμήσεις να είναι υπέρ μιας ακόμη αναβάθμισης σε επενδυτική βαθμίδα (αξιολόγηση ΒΒΒ-). Και αυτό είναι ένα ακόμη βήμα για τα ελληνικά ομόλογα, αφού θα λάβουν την επενδυτική βαθμίδα από έναν εκ των τριών κορυφαίων οίκους αξιολόγησης.
Ετσι, η χώρα θα χρειάζεται μία ακόμη αναβάθμιση, είτε από τον Fitch, είτε από τη Moody’s, προκειμένου να ενταχθούν τα ελληνικά κρατικά σε ορισμένους από τους πιο σημαντικούς δείκτες ομολόγων επενδυτικής βαθμίδας από τους διαχειριστές κεφαλαίων.
Η εξέλιξη αυτή αναμένεται να οδηγήσει σε εισροές κεφαλαίων της τάξης των 10 δισ. ευρώ το επόμενο έτος, τόσο στα ελληνικά ομόλογα όσο και στις μετοχές ελληνικών εταιριών εισηγμένων στο ΧΑ. Ασφαλώς η αύξηση της ζήτησης για ομολογιακούς τίτλους θα χαλαρώσει και τις πιέσεις για αύξηση αποδόσεων (επιτοκίων) στις νέες εκδόσεις ή τις επανεκδόσεις ομολόγων και εντόκων γραμματίων, που μέχρι ακολουθούν την αυξητική τάση των ευρωεπιτοκίων.
Στο ίδιο μήκος κύματος και η η JP Morgan βλέπει «την αναβάθμιση να έρχεται» από τον οίκο Standard & Poor’s και από τον οίκο Fitch την 1η Δεκεμβρίου. «Στην Ελλάδα, βλέπουμε υψηλή πιθανότητα αναβάθμισης της Ελλάδας από την S&P σε επενδυτική βαθμίδα από ΒΒ+ με θετική προοπτική σε ΒΒΒ- σε σταθερή προοπτική, κατά την αναθεώρησή της στις 20 Οκτωβρίου», εκτιμά η JP Morgan.
«Διαβατήριο» ο προϋπολογισμός του 2024
Την ανάκτηση της επενδυτικής βαθμίδας υποστηρίζει ο προϋπολογισμός του 2024. Οπως είπε στη Βουλή ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών Θάνος Πετραλιάς «ο προϋπολογισμός του 2024 είναι ο πρώτος μετά από 13 έτη που καταρτίζεται με το αξιόχρεο της χώρας να έχει ανακτήσει την επενδυτική του βαθμίδα. Ενα επίτευγμα που οφείλεται, πρωτίστως, στις θυσίες της ελληνικής κοινωνίας αλλά και στη συνετή και αποτελεσματική δημοσιονομική πολιτική των τελευταίων ετών. Στον Προϋπολογισμό του 2024 αποτυπώνεται η ανθεκτικότητα και η δυναμική της ελληνικής οικονομίας».
Σημαντική, παράλληλα, ιδίως για τις αγορές, είναι και η πορεία της αποκλιμάκωσης του χρέους της χώρας μας από το 172% του ΑΕΠ το 2022, σε 159% το 2023 και 152% το 2024.