H Ελίζαμπεθ Σπίαρς, ιδιοκτήτρια γραφείου πολιτικών συμβούλων και αρθρογράφος των New York Times, έγραψε στην αμερικανική εφημερίδα την εμπειρία της από την αμερικανική τράπεζα Silicon Valley Bank η οποία χρεοκόπησε και διασώθηκε την περασμένη εβδομάδα.
Το «κατηγορώ» της Σπίαρς απευθύνεται ευθέως στους διευθύνοντες συμβούλους των λεγόμενων κεφαλαίων επιχειρηματικών συμμετοχών (venture capital) για τον τρόπο που ενήργησαν βάσει φημών προκαλώντας bank run μέσα σε λίγες ώρες: δηλαδή τη μαζική απόσυρση καταθέσεων που οδήγησε στην άμεση κατάρρευση την SVB. Και πίστευαν, λέει, ότι έκαναν κάτι πολύ έξυπνο και προνοητικό.
Προηγουμένως, οι ίδιοι άνθρωποι είχαν οδηγήσει τους συνεργάτες τους «όπως ένα κοπάδι από πρόβατα» στην τράπεζα, φορτώνοντάς την με την έκθεση σε δανεισμό με πολύ υψηλό ρίσκο. Τα venture capital funds γίνονται συνήθως οι πρώτοι χρηματοδότες των νεοφυών επιχειρήσεων —ουσιαστικά συναιτερίζονται μαζί τους και τις κατευθύνουν.
Η Σπίαρς ξεκαθαρίζει από την αρχή ότι ο στόχος της δεν είναι να παραβλέψει τις τεράστιες ευθύνες της ίδιας της τράπεζας για τις ριψοκίνδυνες επενδύσεις που έκανε και τους χειρισμούς που προκαλούσαν πρόσθετη ανησυχία, αντί να επεξηγούν τα προβλήματά της και το πώς θα μπορούσε να τα αντιμετωπίσει. Ωστόσο το θέμα της παρέμβασής της είναι η συμπεριφορά που επέδειξαν οι υψηλού κύρους ιδιοκτήτες των venture capital. Και την παρουσιάζει πολύ παραστατικά.
Η ίδια γνωρίζει την ιστορία από μέσα καθώς το 2016 ίδρυσε μια εταιρεία πολιτικών συμβούλων με την επωνυμία Insurrection και συνεργάστηκε και η ίδια με την τράπεζα SVB μετά από σύσταση μιας εταιρείας venture capital. Εχασε τα λεφτά της μόνο για λίγες ώρες πριν παρέμβει το κράτος.
Επικαλούμενη λοιπόν έναν επιχειρηματία ονόματι Αλεξάντερ Τορενέγκρα, που είχε τις καταθέσεις δύο εταιρειών του στην SVB, περιγράφει ότι το πρωί της Πέμπτης, 16 Μαρτίου, ο πανικός προκλήθηκε από τα αφεντικά των εταιρειών venture capital. Σε μια διαδικτυακή ομάδα που συμμετείχαν πάνω από 200 ιδρυτές εταιρειών τεχνολογίας τους μεταφέρθηκε ένα μήνυμα: «10 π.μ.: ορισμένοι προτείνουν να βγάλετε τα χρήματα από το SVB για ασφάλεια. Δεν χάνετε τίποτα αν το κάνετε».
Οι επικεφαλής των νεοφυών επιχειρήσεων λειτούργησαν όπως το κοπάδι. Ολοι μαζί, ζήτησαν πίσω τις καταθέσεις τους αφού πρώτα είχαν λάβει το σήμα κινδύνου από έναν επικεφαλής venture capital. Ενα δίκτυο ψιθυριστών από μερικές εκατοντάδες CEO -όλοι πεπεισμένοι ότι έχουν εξαιρετικές αναλυτικές δυνατότητες και την ικανότητα να λειτουργούν υπό πίεση- οδήγησε την κατάσταση εκτός ελέγχου.
Η SVB αποτελούσε έναν πολύ σημαντικό πιστωτή του κλάδου της νεοφυούς επιχειρηματικότητας και κρίσιμος χρηματοδότη για τις μισές περίπου αμερικανικές νεοφυείς startups που υποστηρίζονται από venture capital funds. Και αυτό συνέβη διότι τα ίδια τα venture capital κατηύθυναν τους πελάτες τους στην SVB. Εκείνη, με τη σειρά της, αξιολόγησε ευνοϊκά την πιστοληπτική ικανότητα των πελατών της, εν μέρει με βάση το ποιοι ήταν οι χρηματοδότες τους, δηλαδή τα venture capital που έκαναν τη επαφή και τη σύσταση για συνεργασία.
Η σύσταση ισοδυναμούσε υπό μια έννοια με εισιτήριο για ένα πακέτο αποκλειστικών υπηρεσιών από την τράπεζα, συμπεριλαμβανομένων ακόμη και στεγαστικών δανείων για τους ιδρυτές των συγκεκριμένων νεοφυών επιχειρήσεων.
«Η καταστροφή έχει πλέον συμβεί αλλά δεν βλέπω καμία δημόσια ενδοσκόπηση από όσους πρώτα συνέβαλαν στην ανάληψη ρίσκου από την τράπεζα και στη συνέχεια προκάλεσαν μια χιονοστιβάδα καθοδηγώντας τις εταιρείες να αποσύρουν μαζικά τις καταθέσεις τους» σχολίασε στο άρθρο της η Σπίαρς. Οι (θεωρούμενες ως) ιδιοφυΐες της Σίλικον Βάλεϊ θα μπορούσαν να είχαν επιλέξει να παραμείνουν ήρεμοι και να χρησιμοποιήσουν την επιρροή τους για να συνεργαστούν με την τράπεζα συμβάλλοντας στη διατήρηση της σταθερότητας στην αγορά.
Η SVB βρισκόταν άλλωστε σε διαδικασία αναδιάρθρωσης του χαρτοφυλακίου της ώστε να συμπεριλάβει ομόλογα με βραχυπρόθεσμη ωρίμανση, κάτι που θα την ενίσχυε. Είχε επίσης μια δέσμευση για στήριξη από την General Atlantic, μια από τις κορυφαίες εταιρείες επενδύσεων κεφαλαίου (equity investor). «Η τράπεζα έκανε ακριβώς αυτό που έπρεπε να κάνει υπό τις δεδομένες περιστάσεις. Αν οι καταθέτες είχαν κρατήσει τα χρήματά τους εκεί, θα μπορούσε να είχε σταθεροποιηθεί καθώς το αναδιαρθρωμένο χαρτοφυλάκιο θα γινόταν πιο κερδοφόρο» σχολίασε η αμερικανίδα δημοσιογράφος και επιχειρηματίας.
Αντίθετα, επικράτησε ο πανικός. Οι επικεφαλής των venture capital επέλεξαν έναν καταστροφικό δρόμο τρομοκρατώντας τις νεοφυείς επιχειρήσεις με τρόπο που ουσιαστικά ισοπέδωσε την -έως τότε- αγαπημένη τους τράπεζα. «Στη συνέχεια, είχαν το θράσος να εμφανιστούν στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και να συγχαρούν ο ένας τον άλλον για τη γρήγορη σκέψη τους» σχολίασε η Σπίαρς.
Ελάχιστοι από αυτούς έκαναν εκκλήσεις για ψύχραιμους χειρισμούς και σε συνεργασία με την τράπεζα όταν ξέσπασαν οι φήμες. Δεν γνώριζαν άραγε ότι καμία τράπεζα στον κόσμο δεν μπορεί να σταθεί στα πόδια της αν όλοι μαζί οι καταθέτες ζητήσουν ταυτόχρονα τα λεφτά τους πίσω;
Η αρθρογράφος των NYTimes σχολιάζει επίσης την «ύβρι» των υψηλού προφίλ φιλελεύθερων CEO των venture capital που παραδοσιακά ξιφουλκούσαν κατά της οποιασδήποτε ρυθμιστικής παρέμβασης του κράτους. «Σταματήστε αυτήν την κρίση ΤΩΡΑ» έγραφε στο Twitter ένας από αυτούς, ο Ντέιβιντ Σακς της Craft Ventures, ζητώντας την ώρα του πανικού από το κράτος να παρέμβει.
«Αναμένω ότι μόλις σταθεροποιηθεί το σύστημα, θα εμφανίσουν όλοι αμνησία και θα επιστρέψουν στην επιμονή ότι η κυβερνητική παρέμβαση καταστρέφει την καινοτομία» σχολίασε κλείνοντας η Σπίαρς…