Τον Ιανουάριο ο βρετανός ηθοποιός Εντι Ρεντμέιν έγινε είδηση σε όλον τον κόσμο και όχι επειδή είναι και πάλι υποψήφιος για Οσκαρ. Ηταν ακόμα ένας διάσημος που αρνείται να χρησιμοποιήσει έξυπνα τηλέφωνα. Και δεν είναι ο μόνος.
«Ηταν μια αντίδραση για να σταματήσω να είμαι κολλημένος συνέχεια στο iPhone μου, όσο ήμουν ξύπνιος», εξήγησε ο ίδιος και άλλαξε σε μια παλιομοδίτικη συσκευή που απλά κάνει/δέχεται κλήσεις και στέλνει/λαμβάνει μηνύματα.
Σύμφωνα με τον Ντάνιελ Τόμας στους Financial Times, υπάρχει ένα μικρό κομμάτι της αγοράς για κινητά τηλέφωνα που είναι απλά και φθηνά, την στιγμή που τα έξυπνα κινητά γίνονται όλο και πιο πολύπλοκα και ακριβά.
Τηλέφωνα με κάποιες δυνατότητες, όπως για παράδειγμα, μερικές βασικές έξτρα λειτουργίες (να παίζουν μουσική ή να δίνουν την δυνατότητα πρόσβασης στο διαδίκτυο), αντικαθίστανται σταδιακά με χαμηλού κόστους έξυπνες συσκευές, σύμφωνα με τον Φρανσίσκο Τζερόνιμο, διευθυντή έρευνας για τις ευρωπαϊκές κινητές συσκευές στο ερευνητικό κέντρο, IDC. Παρ’ όλα αυτά, υπάρχει ακόμα μια σημαντική ζήτηση στην αγορά για παλαιού τύπου συσκευές.
Η Strategy Analytics, μια ερευνητική ομάδα, υπολογίζει ότι πουλήθηκαν περίπου 44 εκατομμύρια απλά τηλέφωνα το 2015, αντιπροσωπεύοντας το 2% της παγκόσμιας αγοράς.
Κάποιοι κατασκευαστές κινητών, όπως η Sony και η LG, έχουν ήδη γυρίσει την πλάτη τους στην αγορά. Αλλες εταιρείες όμως, όπως η Microsoft και η Samsung, εξακολουθούν να παράγουν συσκευές που στοχεύουν στην αγορά των έξυπνων κινητών.
Αρκετοί χρήστες έξυπνων κινητών παραπονιούνται, επειδή αναγκάζονται να αγοράζουν συσκευές που χαλάνε εύκολα, χρειάζονται καθημερινή φόρτιση και θα έχουν ξεπεραστεί σε ένα χρόνο. Ακόμα και τα βασικά μοντέλα προσφέρουν υπολογιστική ισχύ που δεν χρειάζονται οι περισσότεροι.
Κάποιοι άλλοι χρήστες αγοράζουν κινητά με περιορισμένη ή καθόλου πρόσβαση στο διαδίκτυο, σε μια προσπάθεια να αποκοπούν από τον μοντέρνο ψηφιακό κόσμο.
Ο ιδρυτής του Light Phone, Τζο Χόλιερ, ανήκει σε αυτό το στρατόπεδο. Είναι 25 χρονών, πρώην σκέιτερ, ο οποίος έχει δημιουργήσει ένα κινητό σε μέγεθος πιστωτικής κάρτας που δεν έχει δυνατότητα σύνδεσης δεδομένων. Στην ουσία μπορεί μόνο να καλεί και να δέχεται κλήσεις. Ο ίδιος περιγράφει ένα συναίσθημα τεράστιας ανακούφισης όταν η δυνατότητα ελέγχου της ηλεκτρονικής αλληλογραφίας ή κατάστασης (στα κοινωνικά δίκτυα) αφαιρείται.
Αρκετοί χρήστες βρίσκουν κουραστικό το άγχος που δημιουργούν οι συνεχείς ενημερώσεις. Ακόμα και άτομα που μεγάλωσαν με αγάπη για οτιδήποτε νέο τεχνολογικό δημιούργημα, βρίσκουν τους εαυτούς τους να χρησιμοποιούν εφαρμογές οι οποίες τους «απομονώνουν» από την πληθώρα των υπηρεσιών που τους προσφέρει η έξυπνη συσκευή τους.
Αρκετές εταιρείες έχουν προεγκατεστημένες εφαρμογές που μετατρέπουν την έξυπνη συσκευή τους σε παλιό τηλέφωνο. Αφήνουν μονάχα ορισμένες λειτουργίες διαθέσιμες, όπως η δυνατότητα κλήσεων, πρόσβαση στις επαφέςκαι στα μηνύματα καθώς και το ξυπνητήρι. Οι περισσότερες συσκευές διαθέτουν λειτουργία «μη ενόχλησης» με τον χρήστη να μπορεί να διαλέξει συγκεκριμένες ώρες που δεν θα δέχεται κλήσεις. Ή θα φιλτράρονται οι περισσότερες ανάλογα με το ποιος καλεί την ώρα της ενόχλησης.
Μάλιστα, η συνεχής ενημέρωση από τα κοινωνικά δίκτυα ή ακόμα και από ενημερώσεις επικαιρότητας δημιουργεί φαινόμενα εξάρτησης και κατάθλιψης, κάνοντας τους χρήστες έξυπνων κινητών κάποια στιγμή να ξεκόψουν από όλα.
Μία έρευνα από το πανεπιστήμιο του Λιντς, που δημοσιεύτηκε το 2010 στο περιοδικό «Psychopathology», μελέτησε 1.300 άτομα ηλικίας από 16 έως 51 ετών. Το 1.2% χαρακτηρίστηκε εθισμένο στο διαδίκτυο και στην χρήση έξυπνων κινητών. Η Κατριόνα Μόρισον, υπεύθυνη της ερευνητικής ομάδας, είπε ότι τα ευρήματά της έρευνας είναι εντυπωσιακά και συνάμα τρομαχτικά. Οι χρήστες που βρίσκονται κολλημένοι στις οθόνες των συσκευών τους, αναπτύσσουν καταναγκαστική εξάρτηση από την ενασχόλησή τους με αυτές και αντικαθιστούν συνήθειες της πραγματικής τους ζωής με εφαρμογές του διαδικτύου. Παράδειγμα, η πολύωρη ενασχόλησή τους μέσα σε δωμάτια συζητήσεων, στα κοινωνικά δίκτυα (Facebook και Twitter) ή η συμμετοχή σε ηλεκτρονικά παιχνίδια ρόλων.
Επίσης, οι χρήστες που δεν ξεκολλάνε ή έστω κάνουν μικρά διαλείμματα από την ενασχόλησή τους με τις έξυπνες συσκευές, παρουσιάζουν συμπτώματα άγχους και δυσαρέσκειας. Συμπτώματα που αυξάνονται όταν μάλιστα οι χρήστες δεν μπορούν να δουν τις ενημερώσεις ή ακόμα δεν έχουν πρόσβαση στο διαδίκτυο. Τα πρώτα συμπτώματα είναι παρόμοια με αυτά του εθισμού, της απομόνωσης και της κατάθλιψης. Και παρόλο που το ποσοστό με ακραίες συμπεριφορές είναι πολύ μικρό, η συνεχής ενασχόληση προκαλεί δικαιολογημένες ανησυχίες, ιδιαίτερα στις νεότερες ηλικίες στις οποίες ακόμα διαμορφώνεται ο χαρακτήρας του ατόμου.
Επίσης έχει παρατηρηθεί ότι η ενασχόληση με την τεχνολογία τα τελευταία χρόνια δημιουργεί μια νέα παθολογική σχέση ανάμεσα στον χρήστη και στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και κατ’ επέκταση στο διαδίκτυο: Αυτή του φόβου ότι θα μείνουν έξω από τις εξελίξεις, ότι θα χάσουν κάτι σημαντικό.
Για να περιγραφεί η νέα αυτή παθολογική σχέση χρήστη – μέσων κοινωνικής δικτύωσης, χρησιμοποιείται το ακρώνυμο, FOMO (Fear Of Missing Out). Δηλαδή ο φόβος ότι κάτι μπορεί να χάσει ο χρήστης αν δεν ελέγχει κάθε δύο λεπτά τις συσκευές του.
Ατομα που παρουσιάζουν τέτοιες συμπεριφορές, πολλές φορές ακόμα και αν βρίσκονται με την παρέα τους σε ένα καφέ, παραμένουν προσηλωμένοι στην συσκευή τους και οι εκφράσεις τους αλλάζουν ανάλογα με το τι διαβάζουν και όχι ανάλογα με το τι ακούν από την παρέα τους. Και αισθάνονται ικανοποίηση, όταν βλέπουν τον ίδιο τους τον εαυτό στις ενημερώσεις άλλων φίλων.
Αναλυτές λένε ότι αυξάνεται ο αριθμός των ατόμων που χρησιμοποιούν ένα ακριβό έξυπνο κινητό ή ένα «phablet» (κινητά που λόγου μεγέθους θυμίζουν ταμπλέτες) κατά την διάρκεια της ημέρας αλλά, όταν είναι να βγουν το απόγευμα για να διασκεδάσουν, χρησιμοποιούν φθηνότερες και πολύ μικρότερες συσκευές.
To Light Phone λειτουργεί ως συσκευή «σύντροφος» σε ένα έξυπνο κινητό αλλά ο κ. Χόλιερ ελπίζει ότι θα ενθαρρύνει επίσης τον κόσμο να αποσυνδεθεί από την μοντέρνα διαδικτυακή καθημερινότητα.
Υπάρχουν όμως και πρακτικοί λόγοι που κάποιοι γυρίζουν την πλάτη τους στα έξυπνα κινητά. Η μικρή διάρκεια ζωής της μπαταρίας των συσκευών είναι πηγή μόνιμων παραπόνων και αρκετούς από όσους ταξιδεύουν συνεχίζει να τους γοητεύει η φερεγγυότητα και η μεγάλης διάρκειας μπαταρία των παλαιότερων συσκευών.
Η συγκεκριμένη αγορά υποστηρίζεται από την Microsoft η οποία έχει αποκτήσει την επωνυμία της NOKIA ως μάρκα. Πέρυσι, κυκλοφόρησε το Nokia 215, μια μικρή και απλή συσκευή με την αναμονή της μπαταρίας της να φτάνει τις 29 ημέρες. Το Nokia 515 έχει διάρκεια αναμονής 38 ημερών.
Το κινητό έχει απλές εφαρμογές και απλή σύνδεση δεδομένων αλλά αυτό που το κάνει ελκυστικό είναι ότι κοστίζει 27 ευρώ. Η Microsoft καυχιέται ότι: «Εξαιρετικής διάρκειας ζωής μπαταρία και εντυπωσιακή αντοχή είναι από τα βασικά χαρακτηριστικά. Οταν έχεις ένα κινητό Nokia τότε έχεις μια συσκευή φτιαγμένη για να κρατήσει».
Τα «χαζά» κινητά έχουν πιο συγκεκριμένες χρήσεις, όπως για παράδειγμα όταν δίνονται σε παιδιά για να μπορούν να καλέσουν το σπίτι τους. Είναι απλά, λειτουργικά και φθηνά, ώστε να μεγάλη η απώλεια, αν χαθούν.
Επίσης, υπάρχουν απλά τηλέφωνα κατασκευασμένα για τους ηλικιωμένους, σαν αυτά της εταιρείας Doro, που δίνουν βάρος σε μεγάλα ευδιάκριτα κουμπιά, στην ενισχυμένη ένταση του ακουστικού τους και όχι στο πόσο γρήγορα μπορεί ο χρήστης τους να περιηγηθεί στο διαδίκτυο.
Ο Τζερόνιμο εξηγεί ότι τέτοια προϊόντα γίνονται ευκαιρίες για τις εταιρείες. Η Doro έχει αναπτυχθεί τόσο που έγινε η τρίτη μεγαλύτερη κατασκευάστρια τέτοιων συσκευών στην Ευρώπη, ακολουθώντας την Microsoft και την Samsung.
Τέτοιες συσκευές είναι πολύ δημοφιλείς στην αναπτυσσόμενες αγορές λόγω του συνδυασμού χαμηλής τιμής και μακράς διάρκειας της μπαταρίας.
Το να χρησιμοποιεί κάποιος έξυπνα κινητά σε πολλές χώρες της Αφρικής για παράδειγμα, δεν είναι δυνατόν, καθώς θα χρειάζεται να το φορτίζει καθημερινά, προσθέτει ο κ. Τζερόνιμο.
Και συνεχίζει λέγοντας ότι το να χρησιμοποιείς ένα έξυπνο κινητό σημαίνει ελάχιστα για τους χρήστες που δεν μπορούν να συνδεθούν σε δίκτυο 3G, είτε γιατί δεν υπάρχει διαθέσιμο, είτε γιατί είναι υπερβολικά ακριβό.
Και για όσους βρίσκουν ακόμα και τα πιο βασικά από αυτά τα κινητά υπερβολικά, υπάρχει λύση: Το μόλις 4.5 ευρώ NoPhone Zero. Οι δημιουργοί του υποστηρίζουν ότι είναι το πιο εξελιγμένο τηλέφωνο που έχει φτιαχτεί ποτέ. Και φυσικά κάνουν πλάκα, γιατί δεν είναι ένα τηλέφωνο. Είναι ένα ορθογώνιο πλαστικό κατασκέυασμα που θυμίζει έξυπνο τηλέφωνο.